Liệu pháp hormone điều trị dành cho tuổi mãn kinh

Trong suốt những năm 1990, liệu pháp hormone điều trị dành cho tuổi mãn kinh (LPHĐT) được sử dụng ngày càng nhiều đã làm giảm nguy cơ bệnh tim mạch và để điều trị những triệu chứng mãn kinh. Việc sử dụng rộng rãi LPHĐT chủ yếu dựa vào rất nhiều nghiên cứu quan sát cho thấy LPHĐT bảo vệ tim mạch, tuy nhiên đặc tính làm tăng nguy cơ ung thư vú chưa rõ ràng. Nghiên cứu WHI (Women’s Health Initiative) được thực hiện ngẫu nhiên có nhóm chứng nhằm xác định liệu LPHĐT có thật sự bảo...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Liệu pháp hormone điều trị dành cho tuổi mãn kinh Liệu pháp hormone điều trị dành cho tuổi mãn kinh MỞ ĐẦU Trong suốt những năm 1990, liệu pháp hormone điều trị d ành cho tuổi mãn kinh (LPHĐT) được sử dụng ngày càng nhiều đã làm giảm nguy cơ bệnh tim mạch và để điều trị những triệu chứng mãn kinh. Việc sử dụng rộng rãi LPHĐT chủ yếu dựa vào rất nhiều nghiên cứu quan sát cho thấy LPHĐT bảo vệ tim mạch, tuy nhiên đặc tính làm tăng nguy cơ ung thư vú chưa rõ ràng. Nghiên cứu WHI (Women’s Health Initiative) được thực hiện ngẫu nhiên có nhóm chứng nhằm xác định liệu LPHĐT có thật sự bảo vệ chống bệnh tim mạch và làm gia tăng nguy cơ ung thư vú hay không? Từ khi nghiên cứu được công bố, đã có nhiều cuộc tranh luận liên quan đến việc ứng dụng kết quả của nghiên cứu trên đối tượng phụ nữ vừa bước vào tuổi mãn kinh. Thêm vào đó, nghiên cứu WHI không nói rõ chỉ định chính của sử dụng LPHĐT – làm giảm triệu chứng mãn kinh. Sau kết quả của WHI được thông báo, có nhiều nghiên cứu tiến hành khảo sát hiệu quả của LPHĐT trên nhóm phụ nữ 50-54 tuổi có khuynh hướng bắt đầu dùng LPHĐT. CÔNG BỐ MỚI NHẤT VỀ LIỆU PHÁP HORMONE ĐIỀU TRỊ Chính vì lí do đề cập ở trên, Hiệp hội Nội tiết thế giới đã tập hợp thông tin từ nghiên cứu WHI và các nghiên cứu tiếp sau đó để đưa ra khuyến cáo cho các bác sĩ lâm sàng. Dựa vào kết quả đó, công bố mới nhất đã được đăng vào đầu tháng 7 năm 2010 trên tạp chí “Journal of clinical Endocrinology and Metabolism” của Hiệp hội Nội tiết này. Công bố khoa học này đã tập trung vào thời điểm bắt đầu dùng LPHĐT, thời gian từ lúc mãn kinh đến khi điều trị, liều dùng, đường dùng, loại estrogen hay progestogen, chu kỳ điều trị so với chế độ điều trị li ên tục, thời gian dùng LPHĐT và những thay đổi mang tính di truyền. Dựa vào hệ thống phân loại GRADE của Hiệp hội Nội tiết, công bố khoa học về Liệu pháp hormone điều trị dành cho phụ nữ mãn kinh đã tóm tắt một số lợi ích và nguy cơ của việc sử dụng LPHĐT dựa theo một số chứng cứ và mức độ tin cậy của các chứng cứ (giải thích rõ về hệ thống GRADE và mức độ chứng cứ ở bảng 1). Bệnh mạch vành Chứng cứ mức độ B: LPHĐT có thể ngăn ngừa được bệnh xơ vữa động mạch và bệnh tim mạch.  LPHĐT dùng ở những phụ nữ lớn tuổi, thời gian mãn kinh đã lâu khi bắt  đầu sử dụng LPHĐT có ảnh hưởng không tốt và có thể gia tăng bệnh tim mạch. Huyết khối tĩnh mạch Chứng cứ mức độ A: LPHĐT làm gia tăng huyết khối tĩnh mạch gấp 2 lần. Nguy cơ huyết khối  tĩnh mạch khi sử dụng LPHĐT sẽ gia tăng thêm nhiều lần nếu kèm theo yếu tố tuổi tác, BMI cao, chứng tăng huyết khối, phẫu thuật v à tình trạng bất động. Chứng cứ mức độ C: LPHĐT estrogen đường qua da không làm gia tăng nguy cơ huyết khối tĩnh  mạch. Đột quỵ Chứng cứ mức độ A: Hormone không làm giảm tỉ lệ đột quỵ ở những phụ nữ lớn tuổi đã có tiền  căn bệnh mạch máu. Chứng cứ mức độ B: Liều thuốc chuẩn đường uống LPHĐT có thể làm tăng nguy cơ đột quỵ lên  khoảng 1/3 ở trong nhóm những người phụ nữ mãn kinh bình thường. Chứng cứ mức độ C: Liệu pháp estrogen liều thấp có thể không làm gia tăng nguy cơ đột quỵ.  Đái tháo đường và không dung nạp carbohydrate Chứng cứ mức độ B: Sử dụng CEE kèm với giảm nguy cơ đái tháo đường type 2.  Chứng cứ mức độ C: Hiệu quả bảo vệ của LPHĐT không vượt trội so với đặc tính nhạy cảm  insuline. Những kết quả trong nghiên cứu này có thể không thể áp dụng rộng rãi cho  những phác đồ LPHĐT khác. Những thay đổi trên cân nặng cơ thể hay BMI Chứng cứ mức độ B: Việc khởi đầu LPHĐT thường kèm với giảm tăng cân, giảm tích tụ mỡ.  Hệ xương và gãy xương Chứng cứ mức độ A: Estrogen kết hợp hay không kết hợp với progesterone hiệu quả t ương tự  bisphosphonates trong việc ngừa giảm mật độ xương ở những phụ nữ vừa mãn kinh và làm tăng mật độ xương ở những phụ nữ mãn kinh đã lâu. Nghiên cứu WHI đã chứng minh estrogen đơn thuần hay estrogen kết hợp  với progesterone ngăn ngừa được gãy xương chậu và xương cột sống. Viêm khớp thoái hóa Chứng cứ mức độ B: Có bằng chứng cho thấy hiệu quả bảo vệ của estrogen nội sinh và ngoại  sinh đối với bệnh viêm xương khớp. Estrogen đơn thuần trong LPHĐT có thể làm giảm toàn thể tỉ lệ tạo hình  khớp. Lợi ích của việc tạo hình khớp không rõ ràng trong nghiên cứu WHI ở  nhóm sử dụng estrogen và progestogens, điều này cho thấy phác đồ kết hợp với progesterone dùng liên tục có thể làm giảm hiệu quả có lợi của estrogen. Ung thư vú Chứng cứ mức độ B: Ở nhóm phụ nữ bắt đầu LPHĐT nhiều năm sau mãn kinh, sử dụng estrogen  đơn thuần < 5 năm có thể làm giảm nguy cơ ung thư vú, estrogen nếu sử dụng > 5 năm có thể làm tăng n ...