Luận văn Thạc sĩ Khoa học: Nghiên cứu tạo kit multiplex PCR chẩn đoán nhanh các chủng vi khuẩn lao ở Việt Nam

Đề tài có các mục tiêu sau: Tạo kit multiplex PCR với 3 gen đích IS6110, IS1081 và 23SrDNA chẩn đoán vi khuẩn lao phù hợp với điều kiện của Việt Nam; đánh giá hiệu quả của kit trên panel mẫu và trên các bệnh phẩm lâm sàng nghi lao.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Luận văn Thạc sĩ Khoa học: Nghiên cứu tạo kit multiplex PCR chẩn đoán nhanh các chủng vi khuẩn lao ở Việt NamMỞĐẦU Theothốngkêcủatổ chứcYtế Thế giới(WHO),tỉ lệ nhiễmlao hiệnnaychiếm1/3dânsố thế giới.Hàngnămcóthêmkhoảng9triệungườimắclaomớivàcókhoảng3triệungườichếtvìlao.Vớitốcđộ lây truyềnnhanhvàtỷ lệ tử vongcaonhư vậy,hiệnnaybệnhlaođượcxếp vàomộttrongnhữngbệnhtruyềnnhiễmnguyhiểmnhất.Tuynhiêntheo ướctínhtỷlệpháthiệnbệnhchỉđạt37%.Nhưvậysốbệnhnhânmắclaonhưngkhôngđượcpháthiệnvàchữatrịkịpthờichiếmđến63%,đâysẽlà nguồnlâynhiễmrấtkhókiểmsoát.TheođánhgiácủaWHOViệtNamlàmộtquốcgiađangpháttriểnvàcótỉlệnhiễmlaođứngthứ12trongsố22 nướccósố bệnhnhânmắclaocaonhấtthếgiới(WHO2004).Tínhriêng khuvựcTâyTháiBìnhDương,ViệtNamđứngthứ3,chỉsauTrungQuốc vàPhilipine[2,11,74]. Trướcdiễnbiếnnghiêmtrọngđó,tổ chứcYtếThếgiớiđãkêugọicácquốcgiatrênthếgiớiquantâmđặcbiệtđếnphòngchốngvàkiểmsoátbệnhlao.Bệnhlaongàycàngtrởnênnguyhiểmhơn,đặcbiệtlàlaokhángđathuốcgâytửvongrấtlớn,vìvậycàngcầnthiếttrongviệcpháthiệnvàđiềutrịsớm.Việckiểmsoátbệnhlaophụthuộcvàoviệcchẩnđoánnhanhvàchínhxác.Tuynhiênviệcchẩnđoáncòngặprấtnhiềukhókhăn. ỞViệt Nam, phương pháp phổ biến nhất hiện nay vẫn là nhuộm ZiehlNeelsen.Tuynhiênphươngphápnàychỉ pháthiệnratrongtrườnghợpsốlượngvikhuẩnlao≥104 AFB/1mlbệnhphẩm,dovậysẽ để sótnhiềubệnhnhândokếtquảâmtínhgiả.PhươngphápnuôicấyvikhuẩnlaotrênmôitrườngLowensteinJensenđượccoilàtiêuchuẩnvàngđể chẩnđoán,tuynhiênphảimất 4 đến8tuầnnuôicấymớichokếtquả.Trênmôi 1trườngnuôicấycảitiếnMGIT,BACTECcũngmấtđến2tuần,dovậyrất khóđápứngyêucầugiámsátvàkiểmsoátbệnhlao[4,19]. Hiệnnay,vớisựpháttriểncủacôngnghệsinhhọcchúngtađãkhắc phụcđượcnhượcđiểmnày.Việcápdụngcôngnghệ sinhhọcphântửtrongchẩnđoánlaođãrútngắnthờigianchẩnđoánxuốngcònhaingày.Phươngphápnàycóđộnhậyvàđộđặchiệucao,chophépphânbiệtchính xáccácloàicókhảnănggâybệnhlaocũngnhư pháthiệnkhảnăngkhángthuốcthôngquacácgenđặctrưng.Hiệnnay,mộtsố cơsở trongnướcđãápdụngsinhhọcphântửtrongchẩnđoánlaonhưngchủyếuvẫnsửdụng cáckítchẩnđoáncũnhằmvàonhânđoạnIS6110,đâylàtrìnhtựđặctrưng củavikhuẩnlao[28,34].Tuynhiên,gầnđâymộtsố nghiêncứuđãcôngbố tỷ lệ nhấtđịnhcácchủnglaokhôngchứatrìnhtự IS6110,đặcbiệtlà cácchủngđượctìmthấy ở ẤnĐộ vàĐôngNamÁtrongđócóViệtNam[34,72].VìvậyrấtdễbỏsótcácbệnhnhâncómangvikhuẩnlaokhuyếtIS6110.Dovậycầnthiếtkế nhữngloạiprimermớiđể chẩnđoánlao ởViệtNammộtcáchhiệuquảvàchínhxác. Theomộtsốnghiêncứugầnđâychobiết,ngoàiđoạngenIS6110còncómộtsố genđíchkhácnhư IS1081và23SrDNAcómặt ở tấtcả các chủnglaogâybệnh.DovậykhisửdụngcùnglúccáccặpmồiđặchiệuđểkhuếchđạicácđoạnIS6110,IS1081và23SrDNAsẽ rấtthuậnlợitrongviệcpháthiệnM.tuberculosiscomplex,tránhbỏsótbệnhnhân[13]. Xuấtpháttừ nhữngvấnđề trênchúngtôiđề xuấtđề tài“ Nghiên cứutạokitmultiplexPCRchẩnđoánnhanhcácchủngvikhuẩnlao ở ViệtNam”nhằmchẩnđoánnhanh,chínhxácvikhuẩnlao,gópphầnkiểmsoátvànângcaohiệuquảchẩnđoánlao.Đềtàicóhaimụctiêusau: 2 1. TạokitmultiplexPCRvới3genđíchIS6110,IS1081và23SrDNA chẩnđoánvikhuẩnlaophùhợpvớiđiềukiệncủaViệtNam. 2. Đánhgiáhiệuquảcủakittrênpanelmẫuvàtrêncácbệnhphẩm lâmsàngnghilao.Chương1TỔNGQUAN1.1.TÌNHHÌNHBỆNHLAO1.1.1.Tìnhhìnhbệnhlaotrênthếgới Laolàmộtbệnhtruyềnnhiễmmãntínhđãxuấthiệntừrấtlâu.Hàngnghìnnămtrôiqua,nóđãlâylanvàgiếtchếthàngtriệungười,số người chếtvìbệnhlaocònlớnhơncảdoAIDSvàsốtrétcộnglại. Ngàynay,bệnhlaocàngtrở nênnghiêmtrọnghơndoxuấthiệncácchủnglaokhángđathuốc,laokhángthuốcphổ rộngvàlaođồngnhiễmHIV/AIDS.CùngvớiAIDSvàsốtrét,laođangđượcxếpvàomộttrongba bệnhtruyềnnhiễmnguyhiểmnhấtthếgiới[2,53].Dotínhchấtcóthểlâytruyềnquatiếpxúcvàquakhôngkhínhư cácbệnhcúmnêntốcđộ lantruyềnrấtnhanhvàkhảnăngkiểmsoátbệnhlaorấtphứctạp.Cáckếtquảthốngkêlặplạinhiềulần đã ước tínhcókhoảng1/3dânsố thế giới (khoảng2,2tỷ người)bị l ...