Mô hình định giá các-bon trên thế giới và bài học kinh nghiệm cho Việt Nam

Bài viết đề xuất việc xem xét tái chế doanh thu các-bon để hỗ trợ các hộ gia đình có thu nhập thấp dễ bị tổn thương. Đây cũng là một giải pháp mà Việt Nam có thể tham khảo trong việc giảm tác động của định giá các-bon đến phát triển nền kinh tế tuần hoàn ở nước ta.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Mô hình định giá các-bon trên thế giới và bài học kinh nghiệm cho Việt Nam NHÌN RA THẾ GIỚI Mô hình định giá các-bon trên thế giới và bài học kinh nghiệm cho Việt Nam NGUYỄN HOÀNG NAM 2020). Hoạt động định giá các-bon có vai trò trong việc góp Viện Nghiên cứu Kinh doanh (UEH) Đ phần tăng doanh thu cho Chính phủ, từ chính sách về thuế ịnh giá các-bon là một công cụ tài chính xanh, các-bon hoặc thông qua hành động thu phí trên hệ thống kiểm soát các chi phí ngoại biên của phát thải khí giao dịch và hoạt động đấu giá giấy phép (tín chỉ các-bon) nhà kính. Định giá các-bon đóng vai trò quan trong hệ thống giao dịch giới hạn. trọng trong chính sách quốc gia về bảo vệ môi trường bền vững và phát triển kinh tế hiệu quả. Điều này không chỉ 2. TÁC ĐỘNG CỦA ĐỊNH GIÁ CÁC-BON TRONG giải quyết các vấn đề về biến đổi khí hậu, mà còn góp phần NỀN KINH TẾ TUẦN HOÀN thúc đẩy công bằng xã hội. Những tác động của định giá Theo báo cáo đánh giá môi trường gần nhất của Tổ chức các-bon trong nền kinh tế tuần hoàn có sự khác nhau giữa Hợp tác và Phát triển Kinh tế (OECD), trong ngắn hạn, tác các quốc gia. động của định giá các-bon đối với khả năng cạnh tranh quốc tế của các doanh nghiệp hoặc các ngành ở các nước 1. MÔ HÌNH ĐỊNH GIÁ CÁC-BON TRÊN THẾ GIỚI OECD và nhóm G20 trong lĩnh vực điện và công nghiệp là Theo Ngân hàng thế giới (Worldbank), hệ thống giao không đáng kể. Tuy nhiên, trong dài hạn, định giá các-bon dịch khí thải (ETS) bao gồm: chính sách hạn chế và giao có tác động đáng kể đến tỷ giá hối đoái thực, đồng nghĩa dịch các-bon (các-bon cap-and-trade) và thỏa thuận bù với việc giảm khả năng cạnh tranh quốc tế (Mukhtarov, đắp các-bon (các-bon offset) và thuế các-bon (các-bon tax) 2022). Có thể lập luận rằng, trong dài hạn nếu giá các-bon là các chính sách định giá các-bon được nhiều quốc gia quá cao sẽ làm đồng nội tệ tăng lên, gây ảnh hưởng đến áp dụng. Tuy nhiên, theo số liệu thống kê và báo cáo năm tình hình xuất nhập khẩu. Ngược lại, khi giá các-bon quá 2022, Ngân hàng thế giới nhận định tiến độ định giá các- thấp cũng sẽ dẫn đến tín hiệu giá giao dịch trên thị trường bon của các quốc gia về chống lại biến đổi khí hậu đang không hiệu quả và ảnh hưởng xấu đến lượng khí thải CO2 diễn ra khá chậm. ra môi trường (Michael và cộng sự, 2023). Tương ứng với việc giá các-bon trên thị trường được Mặt khác, việc định giá các-bon sẽ làm tăng giá các mặt điều chỉnh phụ thuộc vào cung và cầu giấy phép hoặc do sự hàng sử dụng nhiều các-bon. Trong trường hợp không có ấn định bằng quyền lực của cơ quan nhà nước. điều chỉnh biên giới các-bon hoặc một số hình thức định Thứ nhất, hệ thống giao dịch khí thải (hay hệ thống giá các-bon toàn cầu, các đầu vào trung gian nhập khẩu mua bán khí thải) là hệ thống được thiết lập các giới hạn về hoặc hàng hóa và dịch vụ tiêu dùng cuối cùng sẽ không số lượng trao đổi tính trên tổng lượng khí thải có thể được phải chịu định giá các-bon, vì thế giá hàng hóa và dịch vụ giải phóng. Dựa trên nguyên tắc cung cấp trên thị trường, có thể duy trì ở mức trước khi áp dụng định giá các-bon chính phủ phát hành một số lượng hạn chế giấy phép phát (Acemoglu và cộng sự, 2012). Một số nước áp dụng chính thải, bằng việc trao miễn phí cho người phát thải hoặc sách định giá các-bon riêng lẻ cho từng sản phẩm dựa trên thông qua hình thức đấu giá. Quy định được thiết lập về nguyên tắc “Định giá các-bon sẽ tăng lên đối với các sản việc mỗi tấn khí thải được thải ra, người phát thải phải có phẩm sử dụng nhiều các-bon” (Rausch, Gilbert & Reilly, giấy phép. Về tính thương mại, giấy phép có thể được trao 2011). đổi. Vì vậy, đối với những cá nhân, doanh nghiệp không Nhìn chung, cải cách định giá các-bon có thể có tác thể giảm lượng khí thải, phát thải một cách hiệu quả, họ động rộng lớn đến nền kinh tế, bao gồm tiêu dùng, đầu tư, sẽ phải mua thêm giấy phép từ những người phát thải hiệu cơ cấu nền kinh tế, kết quả sức khỏe và cuối cùng là phúc quả hơn. Điều này có nghĩa là những ngành có lượng khí lợi của các hộ gia đình (Shang, 2023) theo 2 chiều hướng: thải thấp được quyền bán các khoản cho phép bổ sung cho tích cực và tiêu cực. những người phát thải lớn hơn. Ở mặt tích cực, định giá các-bon có thể dẫn đến tăng Thứ hai, thuế các-bon trực tiếp đặt ra giá cho mỗi tấn việc làm trong nhiều lĩnh vực, đặc biệt là các lĩnh vực về khí thải. Định giá các-bon thông qua thuế nhiên liệu, loại môi trường (Yamazaki, 2017). Có thể hiểu rằng chính sách bỏ trợ cấp nhiên liệu hóa thạch và các quy định có thể kết định giá các-bon có thể làm thay đổi nhu cầu đối với người hợp “chi phí các-bon xã hội”. Kết quả là lượng khí thải giảm lao động với các trình độ kỹ năng khác nhau. Sự liên kết sau đó phụ thuộc vào mức độ người phát thải thay đổi giữa định giá các-bon và phân loại tài chính khí hậu có ý hành vi để đáp ứng với thuế. nghĩa định hình quan trọng trong việc thúc đẩy quá trình Một số nghiên cứu cho thấy, mô hình mua bán hạn chế chuyển đổi sang các hệ thống năng lượng các-bon thấp các-bon có chi phí thấp hơn mô hình thuế các-bon nếu giá (Chan và cộng sự, 2023). Định giá các-bon sẽ khuyến khích các-bon cao hơn giá định mức ban đầu (Malladi & Sowlati, ...