Mô thức tiếp nhận thông tin báo chí của người dân Hà Nội và những nhân tố ảnh hưởng - Trần Bá Dung

Bài viết "Mô thức tiếp nhận thông tin báo chí của người dân Hà Nội và những nhân tố ảnh hưởng" tìm hiểu và đánh giá về một số loại hình mô thức tiếp nhận thông tin báo chí của người dân, tìm hiểu các yếu tố tác động, đề xuất các giải pháp góp phần nâng cao chất lượng và hoạt động hiệu quả báo chí.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Mô thức tiếp nhận thông tin báo chí của người dân Hà Nội và những nhân tố ảnh hưởng - Trần Bá Dung 54 X· héi häc sè 1 (101), 2008 M« thøc tiÕp nhËn th«ng tin b¸o chÝ cña ng­êi d©n Hµ Néi vµ nh÷ng nh©n tè ¶nh h­ëng TrÇn B¸ Dung Nh»m nhËn diÖn c¸c m« thøc tiÕp nhËn th«ng tin b¸o chÝ vµ nh÷ng nh©n tè ¶nh h­ëng ®Õn m« thøc tiÕp nhËn cña c«ng chóng - ng­êi d©n trong c¸c hé gia ®×nh Hµ Néi, cuéc kh¶o s¸t nhu cÇu tiÕp nhËn th«ng tin b¸o chÝ cña c«ng chóng Hµ Néi ®èi víi c¸c lo¹i h×nh b¸o chÝ, thÓ hiÖn qua c¸c m« thøc tiÕp nhËn ®­îc tiÕn hµnh vµo th¸ng 8/2006 t¹i 3 ph­êng, x· cña thµnh phè Hµ Néi lµ ph­êng Hµng B«ng (quËn Hoµn KiÕm), ph­êng Nh©n ChÝnh (quËn Thanh Xu©n) vµ x· T©y Tùu (huyÖn Tõ Liªm). Tæng sè mÉu ®iÒu tra lµ 630 mÉu (tõ 16 tuæi trë lªn) t¹i 630 hé gia ®×nh. Trong ®ã néi thµnh 424 mÉu (tØ lÖ 2/3), ngo¹i thµnh 206 mÉu (tØ lÖ 1/3), t­¬ng øng víi tØ lÖ thùc c¬ cÊu d©n sè Hµ Néi ®Õn cuèi 2005: néi thµnh 2,0 triÖu ng­êi vµ ngo¹i thµnh 1,04 triÖu. Bµi viÕt b­íc ®Çu t×m hiÓu vµ ®¸nh gi¸ vÒ mét sè lo¹i h×nh m« thøc tiÕp nhËn th«ng tin b¸o chÝ cña ng­êi d©n c¸c ®iÓm kh¶o s¸t, t×m hiÓu c¸c yÕu tè t¸c ®éng, trªn c¬ së ®ã, ®Ò xuÊt c¸c gi¶i ph¸p gãp phÇn n©ng cao chÊt l­îng vµ hiÖu qu¶ ho¹t ®éng b¸o chÝ. 1. Kh¸i niÖm C«ng chóng b¸o chÝ ®­îc hiÓu lµ nh÷ng nhãm lín d©n c­, kh«ng ®ång nhÊt trong x· héi, ®­îc b¸o chÝ h­íng vµo ®Ó t¸c ®éng hoÆc chÞu ¶nh h­ëng, t¸c ®éng cña b¸o chÝ vµ cã t¸c ®éng trë l¹i, gi¸m s¸t, ®¸nh gi¸, quyÕt ®Þnh hiÖu qu¶ ho¹t ®éng cña c¬ quan b¸o chÝ. “C«ng chóng b¸o chÝ” lµ mét bé phËn cña “c«ng chóng truyÒn th«ng”, ng­îc l¹i khi nãi “c«ng chóng truyÒn th«ng” lµ bao hµm c¶ “c«ng chóng b¸o chÝ”. C«ng chóng Hµ Néi lµ nh÷ng nhãm lín d©n c­ Hµ Néi, kh«ng ®ång nhÊt, ®­îc b¸o chÝ h­íng vµo t¸c ®éng hoÆc chÞu ¶nh h­ëng, t¸c ®éng cña b¸o chÝ vµ cã t¸c ®éng trë l¹i, gi¸m s¸t, ®¸nh gi¸, quyÕt ®Þnh hiÖu qu¶ ho¹t ®éng cña b¸o chÝ. M« thøc tiÕp nhËn: Kh¸i niÖm m« thøc vµ m« thøc tiÕp nhËn ®· ®­îc sö dông kh¸ réng r·i trong nghiªn cøu truyÒn th«ng (Philip Breton vµ Serge Proulx - 1996; TrÇn H÷u Quang -1998; T¹ Ngäc TÊn - 2001,...). Mét c¸ch chung nhÊt, m« thøc tiÕp nhËn ®­îc hiÓu lµ nh÷ng m« h×nh, c¸ch thøc, møc ®é vµ môc ®Ých tiÕp nhËn th«ng tin b¸o chÝ, cña c«ng chóng. Ch¼ng h¹n, ng­êi d©n th­êng ®äc b¸o, nghe ®µi, xem truyÒn h×nh víi ai, ë ®©u, vµo lóc nµo, ë møc ®é nµo, hä th­êng thÝch nh÷ng néi dung nµo, môc ®Ých ®Ó lµm g×, v. v... Chóng t«i kh¸i qu¸t m« thøc tiÕp nhËn b»ng s¬ ®å ë H×nh 1. Bản quyền thuộc viện Xã hội học www.ios.org.vn  TrÇn B¸ Dung 55 H×nh1: S¬ ®å kh¸i qu¸t m« thøc tiÕp nhËn M« thøc tiÕp nhËn Møc ®é C¸ch thøc Môc ®Ých tiÕp nhËn tiÕp nhËn tiÕp nhËn 2. M« thøc tiÕp nhËn th«ng tin b¸o chÝ cña c«ng chóng Hµ Néi Tõ kÕt qu¶ kh¶o s¸t møc ®é vµ c¸ch thøc tiÕp nhËn cña ng­êi d©n ®èi víi tõng lo¹i h×nh b¸o chÝ vµ ®èi víi tõng lo¹i ®Ò tµi ph¶n ¸nh (néi dung th«ng tin) trªn tõng lo¹i h×nh, bªn c¹nh sù t­¬ng ®ång cã sù kh¸c nhau theo nh÷ng quy luËt nhÊt ®Þnh, trong viÖc tiÕp nhËn th«ng tin cña c¸c nhãm d©n c­ trong mÉu ®iÒu tra. Tr­íc hÕt vÊn ®Ò cÇn tr¶ lêi lµ: cïng mét ®Ò tµi néi dung, c«ng chóng th­êng theo dâi trªn c¸c lo¹i h×nh b¸o chÝ nµo vµ møc ®é ra sao? V× vËy ë mçi lo¹i h×nh b¸o chÝ ®­îc ®­a ra 5 néi dung ®Ó kh¶o s¸t. Ch¼ng h¹n, cïng theo dâi ®Ò tµi thêi sù - chÝnh trÞ, nh­ng cã ng­êi chØ xem duy nhÊt trªn truyÒn h×nh mµ kh«ng theo dâi trªn c¸c lo¹i h×nh b¸o chÝ kh¸c; cã ng­êi kÕt hîp viÖc xem trªn truyÒn h×nh víi c¶ viÖc ®äc tin tøc thêi sù trªn b¸o in; cã ng­êi l¹i cßn ®äc thªm c¶ tin tøc thêi sù trªn b¸o m¹ng. NghÜa lµ cã nhiÒu kiÓu, nhiÒu c¸ch thøc theo dâi vµ kÕt hîp theo dâi trªn c¸c lo¹i ph­¬ng tiÖn. VÒ mÆt ph©n lo¹i, mçi kiÓu theo dâi nµy tiªu biÓu cho mét nhãm ng­êi (kÓ c¶ tr­êng hîp chØ cã mét ng­êi sö dông còng ®­îc m¸y tÝnh ph©n lo¹i thµnh mét kiÓu). KÕt qu¶ xö lý vµ ph©n tÝch sè liÖu thèng kª cho thÊy: - §èi víi ®Ò tµi thêi sù - chÝnh trÞ, cã tÊt c¶ 11 kiÓu theo dâi, víi tæng sè 355 ng­êi trªn tæng sè mÉu (56,5%). B¶ng 1. C¸c kiÓu theo dâi ®Ò tµi thêi sù - chÝnh trÞ trªn c¸c lo¹i h×nh b¸o chÝ Sè l­îng Tû lÖ Theo dâi thêi sù trªn c¸c ph­¬ng tiÖn (ng­êi) (%) 1. B¸o in vµ truyÒn h×nh 105 16,7 2. ChØ xem trªn truyÒn h×nh 92 14,5 3. B¸o in, truyÒn h×nh vµ ...