Mối liên quan giữa hình ảnh siêu âm 2D, siêu âm Doppler năng lượng của khớp gối với một số đặc điểm lâm sàng, cận lâm sàng trong bệnh gút

Bài viết phân tích mối liên quan giữa tổn thương khớp gối trên siêu âm 2D, siêu âm Doppler năng lượng với các đặc điểm lâm sàng, cận lâm sàng trong bệnh gút. Nghiên cứu của bài viết cho thấy rằng, mức độ xung huyết màng hoạt dịch khớp tỷ lệ thuận với nồng độ CRP trong máu và điểm VAS khớp gối. Đây có thể là cơ sở cho những gợi ý về việc áp dụng siêu âm Doppler năng lượng như một phương pháp phối hợp trong hỗ trợ chẩn đoán và theo dõi bệnh gút trong thực hành lâm sàng hàng ngày.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Mối liên quan giữa hình ảnh siêu âm 2D, siêu âm Doppler năng lượng của khớp gối với một số đặc điểm lâm sàng, cận lâm sàng trong bệnh gút TẠP CHÍ NGHIÊN CỨU Y HỌC MỐI LIÊN QUAN GIỮA HÌNH ẢNH SIÊU ÂM 2D, SIÊU ÂM DOPPLER NĂNG LƯỢNG CỦA KHỚP GỐI VỚI MỘT SỐ ĐẶC ĐIỂM LÂM SÀNG, CẬN LÂM SÀNG TRONG BỆNH GÚT Trần Huyền Trang, Nguyễn Vĩnh Ngọc Trường Đại học Y Hà Nội Các thăm dò hình ảnh, trong đó siêu âm, là công cụ hỗ trợ hiệu quả trong chẩn đoán và theo dõi bệnh gút. Siêu âm Doppler năng lượng có thể phát hiện các tổn thương tại khớp với độ nhạy và chính xác cao, ngay từ giai đoạn sớm của bệnh, khi mà các biểu hiện lâm sàng chưa rõ ràng. Mục tiêu nghiên cứu nhằm đánh giá mối liên quan giữa tổn thương khớp gối trên siêu âm 2D, siêu âm Doppler năng lượng với các đặc điểm lâm sàng, cận lâm sàng trong bệnh gút. Nghiên cứu tiến cứu mô tả cắt ngang được tiến hành trên 63 bệnh nhân chẩn đoán gút theo tiêu chuẩn Bennett – Wood 1968, điều trị nội trú tại khoa cơ xương khớp bệnh viện Bạch Mai, từ tháng 12/2013 đến tháng 8/2014. Kết quả cho thấy viêm màng hoạt dịch khớp gối phát hiện trên siêu âm mode Doppler năng lượng tốt hơn trên mode 2D (p < 0,05) và trên lâm sàng (p < 0,001). Mức độ tăng sinh mạch và tăng tưới máu màng hoạt dịch trên mode Doppler năng lượng tỷ lệ thuận với mức độ đau tại khớp gối theo thang điểm VAS (Visual analog scale - Thang điểm đánh giá đau bằng nhìn) và nồng độ CRP (C - reactive protein) trong máu (p < 0,001). Siêu âm Doppler năng lượng là một công cụ tốt phát hiện tổn thương viêm màng hoạt dịch khớp trong bệnh gút. Từ khóa: Gút, khớp gối, Siêu âm Doppler năng lượng, PDUS I. ĐẶT VẤN ĐỀ Gút là một trong những bệnh khớp viêm số [6], chiếm 8% tổng số các bệnh nhân điều thường gặp nhất, có thể để lại các di chứng trị nội trú tại khoa cơ xương khớp bệnh viện Bạch Mai và đứng hàng thứ tư trong 15 bệnh nặng ảnh hưởng đến người bệnh và cộng đồng [1]. Bệnh có liên quan tới tình trạng tăng acid uric máu dẫn đến sự bão hòa ở dịch ngoài tế bào và lắng đọng các tinh thể monosodium urat (MSU) ở các mô [2]. Thống kê cho thấy số người mắc bệnh gút đã tăng gấp ba lần trong vài thập kỷ gần đây [3], với tỷ lệ mắc thay đổi ở mỗi quốc gia, ước tính 2,5% ở Anh; 3,9% ở Hoa Kỳ; 3,8% ở Đài Loan [4] và 1,4% Đức [5]. Ở Việt Nam, theo thống kê tỷ lệ mắc bệnh gút trong cộng đồng là 0,14% dân Địa chỉ liên hệ: Nguyễn Vĩnh Ngọc, Bộ môn Nội, Trường Đại học Y Hà Nội Email: ngochanhbm309@yahoo.com Ngày nhận: 8/8/2015 Ngày được chấp thuận: 10/9/2015 TCNCYH 97 (5) - 2015 khớp nội trú thường gặp nhất. Chẩn đoán và điều trị sớm bệnh gút có thể giúp ngăn ngừa các hậu quả và di chứng của bệnh. Siêu âm có thể phát hiện được những hình ảnh đặc trưng cho gút mà không gặp trong những bệnh lý khác như hình ảnh đường đôi, hạt tophi, tổn thương bào mòn xương sớm [7], đặc biệt siêu âm Doppler năng lượng có thể phát hiện các tổn thương tại khớp với độ nhạy và chính xác cao [8], ngay từ giai đoạn sớm của bệnh, khi mà các biểu hiện lâm sàng chưa rõ ràng [9]. Tại Việt Nam, vai trò của siêu âm trong chẩn đoán bệnh gút đã được một số tác giả tiến hành trên khớp bàn ngón chân I và khớp cổ chân, bước đầu cho 1 TẠP CHÍ NGHIÊN CỨU Y HỌC thấy những giá trị nhất định. Tuy nhiên, cho - Khuyết xương: Sự mất liên tục đường đến nay chưa có nghiên cứu nào đánh giá vai trò của siêu âm Doppler năng lượng khớp gối tăng âm của vỏ xương được nhìn thấy ít nhất trong chẩn đoán và theo dõi bệnh gút cũng như mối liên quan giữa các tổn thương trên siêu âm khớp gối với biểu hiện lâm sàng của bệnh. Vì vậy, nghiên cứu này được tiến hành nhằm mục tiêu: Đánh giá mối liên quan giữa tổn thương khớp gối trên siêu âm 2D, siêu âm Doppler năng lượng với các đặc điểm lâm sàng, cận lâm sàng trong bệnh gút. II. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP 1. Đối tượng Gồm 63 bệnh nhân được chẩn đoán gút theo tiêu chuẩn Bennett – Wood 1968, điều trị nội trú tại khoa cơ xương khớp bệnh viện Bạch Mai, từ tháng 12/2013 đến tháng 8/2014. 2. Phương pháp 2.1. Thiết kế nghiên cứu: Tiến cứu mô tả cắt ngang. 2.2. Nội dung nghiên cứu - Khai thác các triệu chứng lâm sàng. - Các xét nghiệm huyết học, sinh hóa máu được làm tại khoa huyết học và hóa sinh bệnh viện Bạch Mai. - Siêu âm bằng máy siêu âm Medison Accuvix v10.0, đầu dò Linear 5 - 13 MHz. trên hai mặt cắt. - Dày màng hoạt dịch: vùng giảm âm không thay đổi khi ấn đầu dò, dày màng hoạt dịch khi bề dày màng hoạt dịch lớn hơn hoặc bằng 3 mm, hoặc chênh lệch bề dày màng hoạt dịch giữa khớp bên phải và khớp bên trái trên 1 mm. - Dịch khớp: vùng trống âm tại vị trí khe khớp, thay đổi kích thước khi ấn đầu dò. Trên mode Doppler năng lượng: - Mức độ viêm và tăng sinh mạch: đánh giá theo thang điểm bán định lượng. + Độ 0: không có tín hiệu mạch. + Độ 1: 1 hoặc 2 chấm mạch đơn độc trên diện tích màng hoạt dịch được đánh giá trên mặt cắt - xung huyết nhẹ. + Độ 2: hợp lưu các chấm mạch nhỏ hơn 1/2 diện tích màng hoạt dịch được đánh giá trên mặt cắt - xung huyết vừa hay trung bình. + Độ 3: hợp lưu các chấm mạc ...