MỐI QUAN HỆ GIỮA CON NGƯỜI VÀ MÔI TRƯỜNG TRONG SỰ PHÁT TRIỂN BỀN VỮNG Ở NƯỚC TA NHÌN TỪ GÓC ĐỘ XÃ HỘI HỌC

Môi trường bao gồm môi trường tự nhiên và môi trường xã hội có liên quan trực tiếphoặc gián tiếp đến cuộc sống con người. Nó được tạo lập xung quanh con người, chi phốiđời sống con người, bảo đảm sự tồn tại và phát triển của con người. Trong mối quan hệvới môi trường tự nhiên và môi trường xã hội, con người luôn tạo ra những tác động tíchcực và tiêu cực. Mối quan hệ giữa con người – môi trường được xem là mối quan hệ biệnchứng tự nhiên – xã hội trong sự phát triển bền...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
MỐI QUAN HỆ GIỮA CON NGƯỜI VÀ MÔI TRƯỜNG TRONG SỰ PHÁT TRIỂN BỀN VỮNG Ở NƯỚC TA NHÌN TỪ GÓC ĐỘ XÃ HỘI HỌCTạp chí Khoa học 2011:18a 251-257 Trường Đại học Cần Thơ MỐI QUAN HỆ GIỮA CON NGƯỜI VÀ MÔI TRƯỜNG TRONG SỰ PHÁT TRIỂN BỀN VỮNG Ở NƯỚC TA NHÌN TỪ GÓC ĐỘ XÃ HỘI HỌC Phan Văn Thạng1 ABSTRACTThe environment, including natural and social ones, is directly or indirectly related tohuman beings ‘lives. It is created around people, governing their lives, and ensuring theirdevelopment. In their relation with the natural environment and the social one, humanbeings always create positive and negative impacts. The relation between human beingsand environments is considered a dialectical one between nature and society in the firmdevelopment of our country, This development still maintains the quality of theenvironment and keeps the balance between the environment and progress.Keywords: FirmTitle: Relationship between people and environment in the sustainable development inVietnam observed under sociology TÓM TẮTMôi trường bao gồm môi trường tự nhiên và môi trường xã hội có liên quan trực tiếphoặc gián tiếp đến cuộc sống con người. Nó được tạo lập xung quanh con người, chi phốiđời sống con người, bảo đảm sự tồn tại và phát triển của con người. Trong mối quan hệvới môi trường tự nhiên và môi trường xã hội, con người luôn tạo ra những tác động tíchcực và tiêu cực. Mối quan hệ giữa con người – môi trường được xem là mối quan hệ biệnchứng tự nhiên – xã hội trong sự phát triển bền vững ở nước ta. Đó là phát triển trongmức độ duy trì chất lượng môi trường, giữ cân bằng giữa môi trường và sự phát triển.Từ khóa: Con người và môi trường1 ĐẶT VẤN ĐỀVấn đề môi trường có vị trí quan trọng trong quá trình tồn tại và phát triển của conngười. Môi trường là tập hợp tất cả các yếu tố tự nhiên và xã hội cần thiết cho sựsinh sống và sản xuất của con người. “Môi trường bao gồm các yếu tố tự nhiên vàyếu tố vật chất nhân tạo quan hệ mật thiết với nhau, bao quanh con người, có ảnhhưởng tới đời sống, sản xuất, sự tồn tại, phát triển của con người và thiên nhiên”(Theo Điều 1, Luật Bảo vệ Môi trường của Việt Nam). Với tư cách là một thực thểtự nhiên – xã hội, con người sống trong môi trường tự nhiên và luôn tồn tại trongmôi trường xã hội. Mọi sự xáo trộn về môi trường tự nhiên cũnh như môi trườngxã hội sẽ tác động trực tiếp đến chất lượng sống của con người. Để xử lý mốitương tác đó, con người phải vận dụng vốn tri thức và kinh nghiệm của mình đểtìm được “tiếng nói chung” với môi trường. Tuy nhiên, trong bối cảnh hiện nayđang xuất hiện những vấn đề phức tạp trong việc giải quyết mối quan hệ giữa conngười và môi trường. Những cảnh báo khoa học đã giúp chỉ rõ mối liên hệ nhânquả giữa của con người với môi trường sinh thái, giữa phát triển kinh tế - xã hộivới bảo tồn tài nguyên thiên nhiên. Từ đó bắt đầu hình thành những tư tưởng cơ1 Khoa Khoa học Chính trị, Trường Đại học Cần Thơ 251Tạp chí Khoa học 2011:18a 251-257 Trường Đại học Cần Thơbản về phát triển bền vững ở nước ta – một sự phát triển hài hòa cả về kinh tế, xãhội, tài nguyên môi trường để đáp ứng những nhu cầu về đời sống vật chất, tinhthần của các thế hệ hiện tại mà không làm tổn hại hoặc gây trở ngại đến khả năngcung cấp tài nguyên để phát triển kinh tế - xã hội mai sau, không làm giảm chấtlượng sống của các thế hệ tương lai.2 ĐỐI TƯƠNG VÀ MỤC TIÊU NGHIÊN CỨUBài viết tập trung nghiên cứu mối quan hệ giữa con người và môi trường (môitrường tự nhiên và môi trường xã hội) trong sự phát triển bền vững ở nước ta hiệnnay. Qua đó, giúp cho mọi người thấy rõ hơn những tác động tích cực và tiêu cựccủa con người đối với môi trường, cùng với những ảnh hưởng vô cùng to lớn củamôi trường đối với cuộc sống con người.3 PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨUĐể phục vụ bài viết này, tác giả sử dụng phương pháp luận triết học mácxít, đồngthời còn sử dụng phương pháp phân tích tài liệu, phương pháp quan sát, phươngpháp kết hợp lịch sử - lôgic.4 NỘI DUNG4.1 Mối quan hệ giữa con người và môi trường tự nhiên trong sự phát triển bền vững ở nước ta hiện nayMôi trường tự nhiên là tất cả những gì tạo nên môi trường sống quanh con người.Đó là tổ hợp của các yếu tố như: tài nguyên thiên nhiên, không khí, đất, nước, khíhậu, ánh sáng, cảnh quan… Cơm ăn, nước uống, thuốc chữa bệnh, quần áo mặcđều là sản phẩm từ thiên nhiên thông qua quá trình lao động của chính con người.Con người và môi trường tự nhiên có mối quan hệ rất chặt chẽ. Con người lựachọn, tạo dựng môi trường sống cho mình từ môi trường tự nhiên. Môi trường tựnhiên quy định cách thức tồn tại và phát triển của con người. Con người tác độngvào môi trường tự nhiên theo cả hướng tích cực và tiêu cực.Sự tác động tích cực của con người vào môi trường tự nhiên được thể hiện quaviệc tận dụng khai thác tài nguyên thiên nhiên, các yếu tố môi trường nhằm phụcvụ cuộc sống của mình. Đồng thời, con người biết lựa chọn cho mình không giansống thích hợp nhất, từ chỗ lệ thuộc bị động đến cải tạo chinh phục tự nhiên. Sựtác động của con người tăng theo sự gia tăng quy mô dân số và theo hình thái kinhtế (Từ nền nông nghiệp săn bắt hái lượm đến nền nông nghiệp truyền thống và nềnnông nghiệp công nghiệp hóa). Tuy nhiên, sự tác động tiêu cực của con người vàomôi trường tự nhiên khiến cho môi trường tự nhiên bị tàn phá và ô nhiễm, lúc đócon người sẽ luôn phải sống trong cảnh lo âu về thiên tai, dịch bệnh... Do vậy, môitrường tự nhiên phải được bảo vệ một cách tốt nhất, phải tiết kiệm các nguồn tàinguyên, nâng cao tỷ lệ sử dụng các nguồn lực một cách hiệu quả, làm cho hệ sinhthái được tái sinh thường xuyên. Đặc biệt, ...