Mối quan hệ giữa ôzôn tầng mặt với NO, NO2 trong không khí xung quanh - thực nghiệm tại khu vực đô thị của Hà Nội

Ôzôn (O3) tầng mặt là một chất khí nhà kính ảnh hưởng tiêu cực tới sức khỏe con người, các loài sinh vật, cây trồng và là một trong những nhân tố dẫn đến tình trạng biến đổi khí hậu, gây ô nhiễm thứ cấp trong môi trường đô thị. Nghiên cứu đã chứng minh mối quan hệ giữa nồng độ O3 và NO, NO2, NOx (NO + NO2 ).
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Mối quan hệ giữa ôzôn tầng mặt với NO, NO2 trong không khí xung quanh - thực nghiệm tại khu vực đô thị của Hà NộiMỐI QUAN HỆ GIỮA ÔZÔN TẦNG MẶT VỚI NO, NO2TRONG KHÔNG KHÍ XUNG QUANH - THỰC NGHIỆMTẠI KHU VỰC ĐÔ THỊ CỦA HÀ NỘI Dương Thành Nam (1) Lê Hoàng Anh Nguyễn Viết Hiệp TÓM TẮT Ôzôn (O3) tầng mặt là một chất khí nhà kính ảnh hưởng tiêu cực tới sức khỏe con người, các loài sinh vật, cây trồng và là một trong những nhân tố dẫn đến tình trạng biến đổi khí hậu, gây ô nhiễm thứ cấp trong môi trường đô thị. Nghiên cứu đã chứng minh mối quan hệ giữa nồng độ O3 và NO, NO2, NOx (NO + NO2). Kết quả cho thấy, nồng độ O3 trong ngày đạt tối đa vào thời điểm 13:00-14:00h, sau khi NO đạt đỉnh khoảng 5h và NO2đạt đỉnh khoảng 2h. Nồng độ O3 cũng có quan hệ với tỷ lệ NO2/NO. Nghiên cứu cũng chỉ ra rằng, nồng độ O3 bị ảnh hưởng bởi cường độ bức xạ mặt trời và các yếu tố khí tượng khác. Các tác nhân này đã dẫn đến hiện tượng nồng độ các chất ô nhiễm nói chung và O3 nói riêng tăng cao vào mùa đông. Từ khóa: Ôzôn tầng mặt, không khí xung quanh, đô thị Hà Nội, nghịch nhiệt. 1. Đặt vấn đề 2. Phương pháp nghiên cứu Một trong những vấn đề chính gây ra bởi ô nhiễm 2.1. Khu vực nghiên cứukhông khí ở khu vực đô thị là sự có mặt của các chất ôxy Hà Nội - thủ đô của nước Việt Nam có tốc độ đô thịhóa quang hóa. Ôzôn (O3) và Nitrogen dioxide (NO2) hóa và công nghiệp hóa cao, với 19 khu công nghiệp vàđặc biệt quan trọng vì dễ gây tác động xấu đến sức công nghệ cao, khoảng 8 triệu người với mật độ hơnkhỏe con người. Nồng độ ôzôn tầng mặt hình thành 2.000 người/1 km2 [11].Do quá trình đô thị hóa và nềnphụ thuộc vào cường độ bức xạ mặt trời, nồng độ của kinh tế tăng trưởng mạnh trong những năm gần đâyNOx và VOCs (Hợp chất hữu cơ dễ bay hơi). Có nhiều nên khu vực TP gặp nhiều vấn đề về môi trường. Mậtnghiên cứu đã chỉ ra rằng, trong những ngày ánh nắngmặt trời cao, nồng độ ôzôn tăng lên cùng với sự gia độ phương tiện giao thông trong TP lớn, việc đốt cháytăng của cường bức xạ mặt trời và nhiệt độ, trong khi các nguyên liệu thải ra nhiều các chất gây ô nhiễm môiđó nồng độ các chất ôxy hóa quang hóa có thể giảm, trường không khí xung quanh.đó là ôxit nitơ NOx (NO và NO2) và VOCs [1][2][3].Do đó, nghiên cứu đặt ra mục tiêu tìm hiểu mối quanhệ giữa O3tầng mặt với NO, NO2 trong khu vực đô thịcủa Hà Nội nhằm làm rõ hơn các mối tương quan giữacác chất ô nhiễm không khí. Đây là một trong nhữngnội dung nghiên cứu của đề tài khoa học công nghệ“Nghiên cứu xu hướng biến động nồng độ ôzôn trongkhông khí tại một số khu vực của Việt Nam và đề xuấtphương án lồng ghép vào mạng lưới quan trắc môitrường quốc gia” do Trung tâm Quan trắc môi trường,Tổng cục Môi trường chủ trì thực hiện. ▲Hình 1. Vị trí trạm quan trắc không khí tự động1 Trung tâm Quan trắc môi trường, Tổng cục Môi trường88 Chuyên đề III, tháng 11 năm 2017 KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU KHOA HỌC VÀ ỨNG DỤNG CÔNG NGHỆ Dữ liệu thu thập từ trạm quan trắc không khí tự cao vào thời điểm 7:00 -9:00h, cùng với sự gia tăng củađộng đặt tại địa chỉ số 556 đường Nguyễn Văn Cừ, cường độ giao thông. Vào buổi trưa, nồng độ các chấtquận Long Biên, TP.Hà Nội (Hình 1) và quản lý, vận này xuống thấp do sự chuyển đổi thành các chất khác,hành bởi Trung tâm Quan trắc môi trường - Tổng cục trong đó có O3, cũng như có sự vận chuyển của cácMôi trường. chất khí lên tầng cao hơn. Nồng độ của NO, NO2 đạt 2.2. Thu thập dữ liệu đỉnh lần thứ hai vào giờ cao điểm giao thông 18:00 Dữ liệu thu thập bằng thiết bị đo O3 (model APOA -19:00h. Tuy nhiên, nồng độ O3 thì vẫn tiếp tục giảm- 370) theo nguyên lý hấp thụ quang phổ hồng ngoại vào ban đêm do sự ổn định các khối khí và do thiếukhông phân tán (NDIR), điều biến dòng khí ngang và ánh sáng mặt trời, giảm các phản ứng ôxi quang hóa.thiết bị đo NO-NO2-NOx (model APNA - 370) theo Cơ chế chuyển đổi có thể giải thích như sau:nguyên lý giảm áp suất quang hóa (CLD), điều biến Vào ban ngày, khi có sự ảnh hưởng của các tia mặtdòng khí ngang của hãng sản xuất Horiba, Nhật Bản. trời ( ...