Mối quan hệ giữa tăng trưởng kinh tế với phát triển văn hóa, thực hiện tiến bộ và công bằng xã hội trong thời kỳ đổi mới ở Việt Nam

Bài viết phân tích chủ trương, quan điểm của Đảng Cộng sảnViệt Nam trong 27 năm đổi mới vừa qua về mối quan hệ giữa tăng trưởng kinh tế với phát triển văn hóa, thực hiện tiến bộ và công bằng xã hội; những thành tựu, hạn chế, nguyên nhân và những vấn đề đặt ra trong việc thực hiện các chủ trương, quan điểm đó.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Mối quan hệ giữa tăng trưởng kinh tế với phát triển văn hóa, thực hiện tiến bộ và công bằng xã hội trong thời kỳ đổi mới ở Việt NamMối quan hệ giữa tăng trưởng kinh tế với phát triển văn hóa ...MỐI QUAN HỆ GIỮA TĂNG TRƯỞNG KINH TẾ VỚIPHÁT TRIỂN VĂN HÓA, THỰC HIỆN TIẾN BỘ VÀCÔNG BẰNG XÃ HỘI TRONG THỜI KỲ ĐỔI MỚI Ở VIỆT NAMPHẠM XUÂN NAM*Tóm tắt: Bài viết phân tích chủ trương, quan điểm của Đảng Cộng sảnViệt Nam trong 27 năm đổi mới vừa qua về mối quan hệ giữa tăng trưởngkinh tế với phát triển văn hóa, thực hiện tiến bộ và công bằng xã hội; nhữngthành tựu, hạn chế, nguyên nhân và những vấn đề đặt ra trong việc thực hiệncác chủ trương, quan điểm đó. Tác giả bài viết đề xuất một số kiến nghị về cơchế, chính sách trong việc tái cấu trúc nền kinh tế, đầu tư các nguồn lực chophát triển đất nước, xây dựng và kiện toàn hệ thống an sinh xã hội, ngăn chặntham nhũng.Từ khóa: Tăng trưởng kinh tế, phát triển văn hóa, tiến bộ xã hội, công bằngxã hội.1. Chủ trương, quan điểm đổi mớicủa Đảng về mối quan hệ giữa tăngtrưởng kinh tế với phát triển văn hóa,thực hiện công bằng xã hội trong 27năm quaNhìn lại thời kỳ trước đổi mới, donhiều nguyên nhân khách quan và chủquan, mà chủ yếu là do đã áp dụng hàngloạt chủ trương, chính sách mang nặngtính chủ quan, duy ý chí trong cải tạo xãhội chủ nghĩa và xây dựng chủ nghĩa xãhội theo mô hình cũ, cho nên nước ta đãdần dần lâm vào trì trệ, suy thoái, rồikhủng hoảng kinh tế - xã hội trầm trọng.Hầu hết chỉ tiêu phát triển kinh tế đềukhông đạt. Sản xuất công nghiệp, nôngnghiệp sa sút; lưu thông, phân phối áchtắc; lạm phát tăng tới ba con số. Ở thànhthị, lương tháng của công nhân, viênchức chỉ đủ sống 10 - 15 ngày. Ở nôngthôn, vào lúc giáp hạt hàng triệu giađình nông dân thiếu ăn. Hoạt động củacác ngành văn hóa, khoa học, giáo dục,y tế đình đốn. Tiêu cực xã hội lan rộng.Lòng dân không yên.(*)Với phương châm “Nhìn thẳng vàosự thật, đánh giá đúng sự thật, nói rõ sựthật”, Đại hội VI của Đảng (12-1986) đãnghiêm khắc tự phê bình về nhữngkhuyết điểm, sai lầm của thời kỳ trước,đồng thời đề ra đường lối đổi mới toànGiáo sư, tiến sĩ, Viện Hàn lâm Khoa học xãhội Việt Nam.(*)3Tạp chí Khoa học xã hội Việt Nam, số 10 (71) - 2013diện đất nước. Trong đó có những chủtrương, quan điểm mang tính đột phánhằm dần dần ổn định và phát triển kinhtế - văn hóa - xã hội. Những chủ trương,quan điểm chủ yếu đó là(1):- Chuyển nền kinh tế từ mô hình kếhoạch hóa tập trung quan liêu bao cấpsang nền kinh tế hàng hóa nhiều thànhphần nhằm giải phóng sức sản xuất, thúcđẩy tăng trưởng kinh tế, cải thiện đờisống nhân dân.- Nâng cao chất lượng công tác vănhóa, nghệ thuật nhằm tác động tốt đến tưtưởng, tâm lý, tình cảm, trình độ giácngộ xã hội chủ nghĩa và trình độ thẩmmỹ của nhân dân.- Thống nhất chính sách kinh tế vớichính sách xã hội, xem trình độ pháttriển kinh tế là điều kiện vật chất để thựchiện chính sách xã hội, nhưng nhữngmục tiêu xã hội lại là mục đích của cáchoạt động kinh tế.- Thực hiện công bằng xã hội phùhợp với điều kiện cụ thể của nước ta.Bảo đảm sự công bằng về quyền lợi vànghĩa vụ đối với mọi công dân, chốngđặc quyền đặc lợi.- Chăm lo đáp ứng nhu cầu giáo dụccủa nhân dân, đẩy mạnh các hoạt động ytế, tiếp thu những thành tựu khoa học công nghệ mới trên thế giới, phấn đấulàm cho các lĩnh vực trên trở thành độnglực thúc đẩy quá trình phát triển kinh tế,văn hóa, xã hội của đất nước.4- Xét về thực chất, tất cả các chủtrương, quan điểm đó đều nhằm tậptrung phát huy yếu tố con người và lấyviệc phục vụ con người làm mục đíchcao nhất của mọi hoạt động.Từ sau Đại hội VI của Đảng, tiếntrình đổi mới toàn diện đất nước ngàycàng đi vào chiều sâu. Trước những vấnđề mới nảy sinh trong cuộc sống, Đảngta đã rất coi trọng vận dụng và phát triểnsáng tạo chủ nghĩa Mác - Lênin, tưtưởng Hồ Chí Minh, không ngừng đổimới tư duy lý luận, trên cơ sở tổng kếtthực tiễn trong nước, đồng thời mở rộngtầm nhìn ra bên ngoài, tham khảo kinhnghiệm của thế giới. Qua đó, các Đạihội kế tiếp (từ Đại hội VII đến Đại hộiXI) và nhiều Hội nghị Trung ương giữacác nhiệm kỳ đại hội ngày càng xác địnhrõ hơn mục tiêu tổng quát của xã hội xãhội chủ nghĩa mà chúng ta đang xâydựng, cùng hệ thống các chủ trương,quan điểm định hướng cho việc giảiquyết hàng loạt mối quan hệ cơ bản vềkinh tế, chính trị, văn hóa, xã hội... trongthời kỳ quá độ đi lên chủ nghĩa xã hội ởnước ta.(1)Riêng về mối quan hệ giữa tăngtrưởng kinh tế với phát triển văn hóa,thực hiện tiến bộ và công bằng xã hội,Đảng ta đã đề ra những chủ trương,Đảng Cộng sản Việt Nam (1987), Văn kiệnĐại hội đại biểu toàn quốc lần thứ VI, Nxb Sựthật, Hà Nội tr. 75 - 96.(1)Mối quan hệ giữa tăng trưởng kinh tế với phát triển văn hóa ...quan điểm lớn có ý nghĩa chỉ đạo thựctiễn nổi bật sau đây(2):Một là, kết hợp chặt chẽ, hợp lý giữatăng trưởng kinh tế với phát triển vănhóa, thực hiện tiến bộ và công bằng xãhội ngay trong từng bước và từng chínhs ...