Một số đặc điểm cây đứng và đặc tính chủ yếu của gỗ loài Xoan Nhừ Choerospondias axillaris (Roxb.) Burtt & Hill

Nội dung bài viết trình bày xoan nhừ Choerospondias axillaris là loài cây bản địa, có phân bố rộng ở rừng miền Bắc và miền Trung của Việt Nam, có tốc độ tăng trưởng nhanh. Các kết quả nghiên cứu cho thấy cây Xoan nhừ có thể được xếp vào nhóm gỗ lớn, gỗ khúc đáp ứng yêu cầu làm nguyên liệu sản xuất gỗ xẻ chiếm tỉ lệ cao (đường kính lớn, chất lượng cao). Gỗ ít bị nấm mục nâu (Daedalea quercina), nấm mục trắng (Trametes corrugate) gây hại, nhưng khả năng kháng mối nhà (Coptotermes formosanus) ở mức trung bình.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Một số đặc điểm cây đứng và đặc tính chủ yếu của gỗ loài Xoan Nhừ Choerospondias axillaris (Roxb.) Burtt & HillTạp chí KHLN 4/2015 (4143 - 4149)©: Viện KHLNVN - VAFSISSN: 1859 - 0373Đăng tải tại: www.vafs.gov.vnMỘT SỐ ĐẶC ĐIỂM CÂY ĐỨNG VÀ ĐẶC TÍNH CHỦ YẾUCỦA GỖ LOÀI XOAN NHỪ Choerospondias axillaris (Roxb.) Burtt & HillLại Thanh Hải1, Đỗ Văn Bản21Viện Nghiên cứu Lâm sinh2Viện Nghiên cứu Công nghiệp rừngTÓM TẮTTừ khóa: Gỗ Xoan nhừChoerospondias axillaris,độ bền tự nhiên, khả năngchịu lựcXoan nhừ Choerospondias axillaris là loài cây bản địa , có phân bố rộng ởrừng miền Bắc và miền Trung của Việt Nam , có tốc độ tăng trưởng nhanh .Các kết quả nghiên cứu cho thấy cây Xoan nhừ có thể được xếp vào nhómgỗ lớ n, gỗ khúc đáp ứng yêu cầu làm nguyên liệu sản xuất gỗ xẻ chiếm tỉ lệcao (đường kí nh lớn , chất lượng cao ). Gỗ ít bị nấm mục nâu (Daedaleaquercina), nấm mục trắng (Trametes corrugate) gây hại , nhưng khả năngkháng mối nhà (Coptotermes formosanus) ở mức trung bình . Gỗ thuộcnhóm gỗ “nặng trung bình” ; có độ co rút thể tích thấp và khả năng chị ungoại lực ở mức trung bình . Gỗ Xoan nhừ cần áp dụng các biện pháp xử lýbảo quản trước khi sử dụng và không nên sử dụng cho các công trì nh , chitiết chị u lực lớn.Properties of Choerospondias axillaris (roxb.) Burtt & Hill wood andtimberKeywords:Choerospondias axillariswood, durability,mechanical strengthThe native tree species Choerospondias axillaris is distributed widely inNorthern and Central of Vietnam, and is known as a fast growing tree. Theresults of study shown that: Choerospondias axillaris could be graded in abig tree group, its round logs are met the saw log requyrements (the bigdiameter and the high quality of logs). The durability of Choerospondiasaxillaris wood to be good in the environment with Daedalea quercina fungiand Trametes corrugata fungi, but it is easy damaged by Coptotermesformosanus. Choerospondias axillaris wood is graded in the group ofmedium density, low rate of volume shrinkage and medium mechanicalstrength. This timber should be applied preservation solution beforeutilization and should be not used as a construction parts under strongforces.4143Tạp chí KHLN 2015I. ĐẶT VẤN ĐỀCây Xoan nhừ (hay còn được gọi là Lát xoan ,Cóc chua, Xuyên cóc, Xoan trà, Đào) có tênkhoa học Choerospondias axillaris (Roxb.)Burtt & Hill, tên đồng nghĩa Spondias axillarisRoxb. Ở Việt Nam, Xoan nhừ được biết đếnnhư một loài cây gỗ lớn sinh trưởng nhanh, cóphân bố rộng và là loài cây đa tác dụng (ngoàicung cấp gỗ , người dân còn sử dụng vỏ , lá vàrễ cây để chữa bệnh ). Cây Xoan nhừ có thể đạtchiều cao 15m đến 20m, đường kính 40cm đến50cm. Xoan nhừ là cây bản địa, rất phù hợpvới điều kiện sinh thái ở các tỉnh miền núi phí aBắc và một số tỉ nh miền Trung(Quảng Trị,Đắk Lắk, Gia Lai, Kon Tum).Đến nay gỗ Xoan nhừ chưa được biết đến nhưmột loại nguyên liệu phổ biến trong ngànhcông nghiệp chế biến đồ mộc và ván nhântạo; việc sử dụng gỗ Xoan nhừ còn rất hạnchế, chủ yếu đáp ứng nhu cầu địa phương (sửdụng gỗ xẻ đóng các đồ mộc chất lượng thấpcho thị trường nội đị a ). Để nâng cao giá trịgia tăng cho sản phẩm từ gỗ Xoan nhừ, cầnhướng tới đa dạng hóa các sản phẩm từ gỗ.Nghiên cứu xác đị nh đặc điểm cây đứng vàmột số đặc tí nh cơ lý và độ bền tự nhiên củagỗ Xoan nhừ là cơ sở cho việc đị nh hướng sửdụng hiệu quả , nâng cao giá trị gỗ , đáp ứngnhu cầu nguyên liệu cho ngành công nghiệpchế biến gỗ ở Việt Nam.II. VẬT LIỆU VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU2.1. Vật liệu nghiên cứuXoan nhừ phân bố tại Bản Chang, huyện TràngĐịnh và Bản Đuốc thuộc huyện Tân Thanh củatỉnh Lạng Sơn; xã Chân Mộng, huyện ĐoanHùng và xã Đại An thuộc huyện Thanh Ba củatỉnh Phú Thọ được chọn để khảo sát.4144Lại Thanh Hải et al., 2015(4)Gỗ mẫu để đánh giá chất lượng gỗ tròn, làmmẫu để thử độ bền tự nhiên và tính chất cơ lýgỗ được lấy tại Văn Lạng thuộc tỉnh Lạng Sơn.2.2. Phương pháp nghiên cứuĐánh giá đặc điểm cây đứng: Tại mỗi địa điểmkhảo sát lập ô tiêu chuẩn tạm thời , số lượngcây tối thiểu trong ô là 30 cây. Sử dụng cácdụng cụ đo chuyên dụng để đo đường kínhngang ngực (đường kính lớn và đường kínhnhỏ), chiều cao phân cành, chiều cao vút ngọn.Số liệu đo được ghi vào bảng số liệu.Phân hạng gỗ tròn theo tiêu chuẩn TCVN1073-71. Gỗ tròn - Kích thước cơ bản. Đánhgiá chất lượng gỗ tròn theo Việt Nam TCVN1074 - 86. Gỗ tròn - Phân cấp chất lượng theokhuyết tật.Đánh giá khả năng kháng nấm mục nâu vànấm mục trắng của gỗ theo phương pháp thựcnghiệm trong phòng thí nghiệm quy định tạitiêu chuẩn BS EN 113:1997. Wood preservatives.Test method for determining the protectiveeffectivenessagainstwood destroyingbasidiomycetes. Determination of the toxicvalues. Phân loại độ bền tự nhiên của gỗ đốivới nấm mục trong điều kiện phòng thí nghiệmtheo tiêu chuẩn BS EN 350-1:1994 Durabilityof wood and wood-based products. Naturaldurability of solid wood. Guide to theprinciples of testing and classification ofnatural durability of wood.Khảo nghiệm hiệu lực của thuốc bảo quản lâmsản với mối phương pháp của Bộ môn Nghiêncứu Bảo quản lâm sản. Phân loại khả năngkháng mối của gỗ theo tiêu chuẩn ASTMD3345 - 74(1999) Standard Test Method forLaboratory Evaluation of Wood and OtherCellulosic Materials for Resistance toTermites. Sử dụng gỗ Bồ đề (StyraxLại Thanh Hải et al., 2015(4)Tạp chí KHLN 2015tonkinensis (Pierre) Craib. ex Hartw.) làm mẫuđối chứng.Xác định một số chỉ tiêu tính chất cơ lý gỗ sửdụng các tiêu chuẩn: TCVN 8048-1:2009. Gỗ.Phương pháp thử cơ lý - Phần 1: Xác định độẩm cho các phép thử cơ lý; TCVN 80482:200 ...