Một số giải pháp nâng cao chất lượng đội ngũ giảng viên đại học Việt Nam trong giai đoạn hiện nay

Bài viết đưa ra một số đề xuất nhằm nâng cao chất lượng đội ngũ giảng viên trong giai đoạn hiện nay: Một là, xây dựng, thống nhất và ban hành bộ quy định về tiêu chuẩn giảng viên trong bối cảnh mới. Hai là, thực hiện những phương pháp linh hoạt nhằm tạo động lực cho giảng viên. Ba là, tạo sự chuyển biến tích cực trong toàn xã hội khi bàn về vị trí của người thầy.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Một số giải pháp nâng cao chất lượng đội ngũ giảng viên đại học Việt Nam trong giai đoạn hiện nay TẠP CHÍ KHOA HỌC  SỐ 34/2019 101 MỘT SỐ GIẢI PHÁP NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG ĐỘI NGŨ GIẢNG VIÊN ĐẠI HỌC VIỆT NAM TRONG GIAI ĐOẠN HIỆN NAY Hứa Thị Khuyên, Hoàng Minh Thúy Trường Cao đẳng Sư phạm Lạng Sơn Tóm tắt: Để bắt kịp xu thế phát triển trên thế giới, các trường đại học ở Việt Nam cần đổi mới, không ngừng nâng cao chất lượng đào tạo, trong đó, nâng cao chất lượng đội ngũ giảng viên được coi là một nhiệm vụ quan trọng. Xuất phát từ thực tế giáo dục đại học Việt Nam, chúng tôi đưa ra một số đề xuất nhằm nâng cao chất lượng đội ngũ giảng viên trong giai đoạn hiện nay: Một là, xây dựng, thống nhất và ban hành bộ quy định về tiêu chuẩn giảng viên trong bối cảnh mới. Hai là, thực hiện những phương pháp linh hoạt nhằm tạo động lực cho giảng viên. Ba là, tạo sự chuyển biến tích cực trong toàn xã hội khi bàn về vị trí của người thầy. Từ khóa: Giải pháp, nâng cao, chất lượng, giảng viên, Việt Nam Nhận bài ngày 05.7.2019, gửi phản biện, chỉnh sửa và duyệt đăng ngày 20.10.2019 Liên hệ tác giả: Hứa Thị Khuyên; Email: huakhuyen1974ls@gmail.com 1. MỞ ĐẦU Cách mạng công nghệ 4.0 đã và đang tác động mạnh mẽ đến mọi lĩnh vực của đời sống xã hội toàn thế giới, đặc biệt đến kinh tế, chính trị, văn hóa, khoa học kĩ thuật... Để phát triển bền vững, lâu dài, mọi quốc gia đều phải điều chỉnh chiến lược của mình cho phù hợp tình hình, xu thế chung. Giáo dục, trong vai trò là “quốc sách hàng đầu”, là lĩnh vực trước hết cần quan tâm, đổi mới. Ý thức rõ điều này, ngày 4 tháng 11 năm 2013, tại Hội nghị Trung ương 8 khóa XI, Trung ương Đảng đã ban hành Nghị quyết 29/NQ-TW, về “đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo, đáp ứng yêu cầu công nghiệp hóa, hiện đại hóa trong điều kiện kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa và hội nhập quốc tế”. Có thể nói, giáo dục nước nhà, trong đó có giáo dục đại học, đang đứng trước nhiều cơ hội, thách thức mới. Để đáp ứng yêu cầu “Thực hiện phân tầng cơ sở giáo dục đại học theo định hướng nghiên cứu và ứng dụng, thực hành. Hoàn thiện mô hình đại học quốc gia, đại học vùng; củng cố và phát triển một số cơ sở giáo dục đại học và giáo dục nghề nghiệp chất lượng cao đạt trình độ tiên tiến của khu vực và thế giới” như Nghị quyết đặt ra, giáo 102 TRƯỜNG ĐẠI HỌC THỦ ĐÔ HÀ NỘI dục đại học phải nhanh chóng đổi mới chương trình, mục tiêu, phương thức đào tạo; phải “nâng cấp” đội ngũ giảng viên. Đã có nhiều nội dung được thảo luận tại các hội nghị, hội thảo quốc gia; nhiều chủ trương, chính sách được đưa ra nhằm phát triển đội ngũ giảng viên và giáo dục đại học. Trong bài viết, chúng tôi xin được trao đổi thêm về vấn đề này. 2. NỘI DUNG 2.1. Thực trạng đội ngũ giảng viên đại học hiện nay Tính đến năm 2017, cả nước ta hiện có 219 trường đại học, 217 trường cao đẳng, trong đó có 60 trường đại học và 28 trường cao đẳng ngoài công lập; có 118 cơ sở đào tạo tiến sĩ, 120 cơ sở đào tạo thạc sĩ. Tổng số giảng viên là 91.183 người, tỷ lệ giảng viên có trình độ thạc sĩ trở lên là 53,62%, tỷ lệ giảng viên có trình độ tiến sĩ là 12,06%, số giảng viên có chức danh Giáo sư, Phó Giáo sư mới chỉ đạt 4,6%. Quy mô sinh viên đại học là 1.824.328, sinh viên cao đẳng là 539.614, trong đó sinh viên chính quy đại học là 1.348.937, sinh viên chính quy cao đẳng là 519.722 [4]. Tổng số sinh viên vừa làm vừa học so với chính quy chỉ còn khoảng hơn 20%. Tính chung, tỉ lệ sinh viên/giảng viên hiện nay trung bình là 26/1. Với nhiều trường ngoài công lập, con số này chắc chắn còn cao hơn nhiều, đó là chưa kể sự sai lệch bởi những con số ảo trong các báo cáo hoặc thuyết minh xin thành lập trường mới, ngành mới... Ở những trường đại học hàng đầu thế giới, chẳng hạn như Đại học Harvard, tỉ lệ sinh viên/giáo sư là 3,5/1; sinh viên/giảng viên là 23/2. Ở các nước có nền giáo dục đại học tiên tiến khác, tỉ lệ sinh viên/giảng viên thường nằm trong khoảng 15-20/1 [5]. Đối chiếu với chuẩn trung bình quốc tế trên đây thì hiện ngành giáo dục đại học nước ta đang thiếu khoảng 30.000 - 40.000 giảng viên, tương ứng với thông tin mà lãnh đạo Giáo dục và Đào tạo đưa ra: “Số giảng viên của ngành đại học nước ta chỉ đáp ứng được 60% nhu cầu”. Thêm nữa, chính Bộ Giáo dục và Đào tạo cũng thừa nhận: do giảng viên lên lớp quá nhiều giờ, không có thời gian đầu tư cho hoạt động nghiên cứu khoa học, biên soạn giáo trình, bài giảng… nên việc nâng cao chất lượng chuyên môn còn nhiều hạn chế. Một trong những thước đo chính xác chất lượng giảng viên, bên cạnh việc hoàn thành nghĩa vụ giảng dạy, chính là thành tích nghiên cứu khoa học của họ. Điều này thì còn tồi tệ hơn nữa. Hiện các công bố quốc tế về nghiên cứu khoa ...