Một số hoạt động trải nghiệm nhằm kích thích tính tích cực nhận thức của trẻ mẫu giáo 4-5 tuổi trong giáo dục hành vi bảo vệ môi trường

Bài viết trình bày sơ lược cơ sở lí luận về “hoạt động trải nghiệm”, “tính tích cực nhận thức” và giới thiệu một số hoạt động trải nghiệm nhằm kích thích tính tích cực nhận thức của trẻ mẫu giáo 4-5 tuổi trong giáo dục hành vi bảo vệ môi trường.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Một số hoạt động trải nghiệm nhằm kích thích tính tích cực nhận thức của trẻ mẫu giáo 4-5 tuổi trong giáo dục hành vi bảo vệ môi trườngVJETạp chí Giáo dục, Số đặc biệt tháng 12/2017, tr 17-19; 8MỘT SỐ HOẠT ĐỘNG TRẢI NGHIỆM NHẰM KÍCH THÍCHTÍNH TÍCH CỰC NHẬN THỨC CỦA TRẺ MẪU GIÁO 4-5 TUỔITRONG GIÁO DỤC HÀNH VI BẢO VỆ MÔI TRƯỜNGLê Thị Kim Anh - Trường Đại học Đồng ThápNgày nhận bài: 27/11/2017; ngày sửa chữa: 05/12/2017; ngày duyệt đăng: 06/12/2017.Abstract: Environmental education for preschool children can be carried out throughexperiential activities with aim to help children acquire insights and skills as well as form apositive attitude towards the environment. Through experiential activities, contents ofenvironmental education will be actively perceived by children when they directly take part invarious forms of activities. The article briefs rationale for the theory of “experiential activity”,“cognitive activity” and introduces some experiential activities to stimulate cognitive activity inchildren aged 4 to 5 on environmental protection.Keywords: Experiential activity, cognitive activity, aged 4-5 children, environmental education.1. Mở đầuThực tiễn giáo dục mầm non đã chỉ ra rằng, trẻ mầmnon nói chung và trẻ mẫu giáo 4-5 tuổi nói riêng có tiềmnăng phát triển trí tuệ vô cùng lớn. Tuy nhiên, nếu muốnđạt hiệu quả trong quá trình giáo dục thì bản thân trẻ phảilà một chủ thể tích cực nhận thức, trẻ phải nỗ lực, cố gắnghết mình và người lớn luôn là nguồn động viên, cổ vũ,hỗ trợ và tạo điều kiện để trẻ chủ động giải quyết các bàitoán nhận thức. Phát huy tính tích cực nhận thức(TTCNT) là khâu then chốt mà nhà giáo dục cần tậptrung quan tâm để tạo cơ sở vững chắc cho quá trình pháttriển toàn diện và hài hòa ở trẻ. Để kích thích TTCNTcủa trẻ mẫu giáo 4-5 tuổi trong quá trình giáo dục nóichung và giáo dục hành vi bảo vệ môi trường (BVMT)nói riêng, giáo viên có thể sử dụng nhiều phương tiện,hình thức hoạt động giáo dục khác nhau, trong đó việccho trẻ được trải nghiệm trong các hoạt động, được họcqua trải nghiệm là một quá trình giáo dục đáp ứng yêucầu học tập tích cực và hiệu quả.Bài viết trình bày những lí luận cơ bản về hoạt độngtrải nghiệm (HĐTN), TTCNT và giới thiệu một sốHĐTN nhằm kích thích TTCNT của trẻ mẫu giáo 4-5tuổi trong giáo dục hành vi BVMT ở trường mầm nongiúp cho các giáo viên mầm non trong quá trình chămsóc và giáo dục trẻ theo quan điểm “giáo dục lấy trẻ làmtrung tâm” hiện nay.2. Nội dung nghiên cứu2.1. Hoạt động trải nghiệm và TTCNT2.1.1. Hoạt động trải nghiệmĐể xác định được khái niệm “HĐTN”, chúng ta cầnhiểu được thuật ngữ “hoạt động” , “trải nghiệm” và mốiquan hệ qua lại giữa chúng với nhau. Tuy nhiên, cần hiểurõ rằng, HĐTN không phải là một phép cộng đơn thuần17giữa “hoạt động” và “trải nghiệm” mà bản thân tronghoạt động luôn chứa đựng yếu tố trải nghiệm [1; tr 72].Chỉ có những hoạt động giáo dục được thiết kế có mụcđích, có chọn lọc, xuất phát từ nhu cầu, hứng thú và kinhnghiệm của trẻ, nhằm hướng tới hình thành những phẩmchất và năng lực cho trẻ đảm bảo hai yếu tố hoạt động trải nghiệm thì đó mới là HĐTN.Dựa vào bản chất của HĐTN, giáo viên cần lưu ý haivấn đề sau đây: 1) Bản chất của HĐTN chính là hoạtđộng giáo dục và được tổ chức theo phương thức tạo điềukiện tối đa để trẻ tham gia trực tiếp vào các hoạt động vàcác mối quan hệ xã hội; 2) Việc tổ chức HĐTN cho trẻphải đảm bảo đúng bản chất của quá trình giáo dục, nghĩalà giáo dục thông qua hoạt động và bằng hoạt động.Như vậy, HĐTN của trẻ mầm non có thể hiểu là hoạtđộng giáo dục, trong đó dưới sự hướng dẫn của giáo viên,trẻ được tham gia trực tiếp vào các hoạt động thực tiễnkhác nhau với tư cách là chủ thể của hoạt động, qua đóphát triển năng lực trí tuệ, tăng khả năng tham gia hoạtđộng thực tiễn của trẻ. Khi tham gia các HĐTN, trẻ làchủ thể hoạt động, tự lên kế hoạch hoạt động của cá nhânmình hoặc cho nhóm để phát triển những phẩm chất tâmlí đã có và hình thành những phẩm chất tâm lí mới.HĐTN nhằm giáo dục hành vi BVMT cho trẻ có thểđược tổ chức dưới nhiều hình thức khác nhau như tròchơi, hội thi, tham quan, dã ngoại, múa hát, đọc thơ, kểchuyện, thí nghiệm, thử nghiệm, làm đồ chơi,...2.1.2. Tính tích cực nhận thứcTTCNT được xem như là thái độ cải tạo của chủ thểđối với khách thể thông qua sự huy động ở mức độ caocác chức năng tâm lí nhằm giải quyết những vấn đề họctập - nhận thức hoặc được xem là sự ham muốn hoạtVJETạp chí Giáo dục, Số đặc biệt tháng 12/2017, tr 17-19; 8động nhận thức của chủ thể và chính chủ thể chủ độngtạo nên những biểu hiện bên trong và bên ngoài. Theomột cách hiểu khác, TTCNT là một phẩm chất tâm lí cánhân trong hoạt động nhận thức, là một năng lực trí tuệphức tạp đòi hỏi sự nỗ lực tư duy [2]. Nó thể hiện tínhchủ động của chủ thể trong quá trình cải tạo khách thểthông qua để giải quyết những nhiệm vụ nhận thức. Cáctác giả như A.N. Lêônchép và Đ.B.Elcônhin đã chỉ ratiềm năng phát t ...