Một số khía cạnh xã hội và môi trường trong quá trình phát triển bền vững của Thừa Thiên Huế - Nguyễn Xuân Mai

Bài viết "Một số khía cạnh xã hội và môi trường trong quá trình phát triển bền vững của Thừa Thiên Huế" trình bày đến các khía cạnh di dân, việc làm, sự cách biệt mức sống, vấn đề môi trường và nhận thức về phát triển bền vững. Đây là tài liệu tham khảo hữu ích cho các bạn chuyên ngành Xã hội học, hy vọng nội dung bài viết phục vụ hữu ích nhu cầu học tập, làm việc hiệu quả.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Một số khía cạnh xã hội và môi trường trong quá trình phát triển bền vững của Thừa Thiên Huế - Nguyễn Xuân Mai42 Xã hội học, số 1(113), 2011 Mét sè khÝa c¹nh x· héi vµ m«i tr−êng trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn bÒn v÷ng cña Thõa thiªn - HuÕ NguyÔn Xu©n Mai* Thõa Thiªn - HuÕ ®ang trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn môc tiªu “trë thµnh thµnh phètrùc thuéc Trung −¬ng, lµ trung t©m cña khu vùc miÒn Trung vµ mét trong nh÷ng trungt©m lín, ®Æc s¾c cña c¶ n−íc vÒ v¨n hãa, du lÞch, khoa häc - c«ng nghÖ, y tÕ chuyªn s©u,gi¸o dôc - ®µo t¹o ®a ngµnh, ®a lÜnh vùc, chÊt l−îng cao. PhÊn ®Êu ®Õn n¨m 2020, ThõaThiªn - HuÕ xøng tÇm lµ trung t©m ®« thÞ cÊp quèc gia, khu vùc vµ quèc tÕ, mét trongnh÷ng trung t©m kinh tÕ, v¨n hãa, khoa häc - c«ng nghÖ, y tÕ, ®µo t¹o lín cña c¶ n−íc vµkhu vùc c¸c n−íc §«ng Nam Ch©u ¸; cã quèc phßng, an ninh ®−îc t¨ng c−êng, chÝnh trÞ -x· héi æn ®Þnh, v÷ng ch¾c; ®êi sèng vËt chÊt vµ tinh thÇn cña nh©n d©n kh«ng ngõng ®−îcc¶i thiÖn”. Bµi viÕt nµy ®−îc trÝch tõ ®Ò tµi ®éc lËp cÊp Nhµ n−íc: “LuËn cø vµ gi¶i ph¸pph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi tØnh Thõa Thiªn - HuÕ giai ®o¹n 2011 - 2020 theo h−íngbÒn v÷ng” do ViÖn Khoa häc x· héi ViÖt Nam thùc hiÖn n¨m 2009 - 2010. Do giíi h¹nvÒ khu«n khæ, bµi viÕt nµy chØ ®Ò cËp s¬ bé ®Õn c¸c khÝa c¹nh di d©n, viÖc lµm, sù c¸chbiÖt møc sèng, vÊn ®Ò m«i tr−êng vµ nhËn thøc vÒ ph¸t triÓn bÒn v÷ng. 1. Di d©n Di c− lµ qu¸ tr×nh x· héi, còng nh− lµ qu¸ tr×nh ph©n bè l¹i lùc l−îng lao ®éng,®Æc biÖt ®èi víi mét n−íc ®ang tr¶i qua mét thêi kú t¨ng tr−ëng kinh tÕ nhanh, thêi kúcã tèc ®é c«ng nghiÖp hãa (CNH) vµ ®« thÞ hãa kh¸ cao nh− ViÖt Nam. Di c− lµ chØ b¸onh¹y c¶m thÓ hiÖn søc hÊp dÉn vÒ ph¸t triÓn cña mét ®Þa ph−¬ng so víi c¸c ®Þaph−¬ng kh¸c. Theo d÷ liÖu Tæng ®iÒu tra d©n sè vµ nhµ ë 2009 (T§TDS&NO), Thõa Thiªn - HuÕcã dßng di c− ®Õn ®« thÞ ®¸ng kÓ (19.982 ng−êi) trong 5 n¨m tr−íc cuéc T§TDS&NO. Dic− ®i tõ ®« thÞ còng kh¸ lín vµ sè di c− ®Õn ®« thÞ nhiÒu h¬n sè di c− ®i khái ®« thÞ lµ h¬n6 ngµn ng−êi. Trong khi ®ã, ë n«ng th«n chñ yÕu lµ dßng di c− ®i lªn tíi trªn 34 ngµnng−êi vµ di c− thuÇn n«ng th«n lµ ©m 27 ngµn ng−êi. KÕt qu¶ dßng di c− t¹i Thõa Thiªn -HuÕ lµ di c− thuÇn ©m 21 ngµn ng−êi, nghÜa lµ sè ng−êi di c− khái Thõa Thiªn - HuÕnhiÒu h¬n sè ng−êi di c− ®Õn Thõa Thiªn - HuÕ lµ 21 ngµn ng−êi. KÕt qu¶ nµy phï hîpvíi xu h−íng chung cña vïng B¾c Trung bé vµ Duyªn h¶i Nam Trung bé(BTB&DHNTB), n¬i cã di c− thuÇn ©m trªn 627 ngµn ng−êi. Xu h−íng nµy tr¸i ng−îc víixu h−íng ë §µ N½ng n¬i cã di c− thuÇn d−¬ng h¬n 63 ngµn ng−êi, mµ chñ yÕu lµ di c− ®Õn®« thÞ: 79.018 ng−êi. §iÒu ®ã cho thÊy, søc hót ®« thÞ cña §µ N½ng rÊt lín nhê t¨ngtr−ëng kinh tÕ vµ c«ng cuéc chØnh trang ®« thÞ ®ang diÔn ra ë ®©y. Trong chõng mùc nµo®ã, cã thÓ thÊy kinh tÕ Thõa Thiªn - HuÕ vµ sù ph¸t triÓn c¬ së h¹ tÇng kinh tÕ - x· héicña tØnh cßn thiÕu søc hÊp dÉn qua c¸c chØ sè di c−.* PGS, TS. ViÖn X· héi häc. Bản quyền thuộc viện Xã hội học www.ios.org.vn NguyÔn Xu©n Mai 43 B¶ng 1: 1: Di c− ®Õn, di c− ®i vµ di c− thuÇn cña dßng di c− liªn tØnh theo n¬i ë ®« thÞ n«ng - th«n vµ theo tØnh Di c− ®Õn Di c− ®i Di c− thuÇn TØnh N«ng N«ng N«ng §« thÞ Tæng §« thÞ Tæng §« thÞ Tæng th«n th«n th«n Thõa Thiªn - HuÕ 19,982 6,992 26,974 13,663 34,314 47,977 6,319 -27,322 -21,003 §µ n½ng 79,018 2,305 81,323 12,346 5,880 18,226 66,672 -3,575 63,097 B¾c Trung Bé vµ DH 175,505 102,008 277,514 112,687 792,445 905,132 62,818 -690,437 -627,619 Nam Trung Bé Nguån: TCTK, d÷ liÖu T§TDS&NO 2009. VÊn ®Ò vÒ mèi quan hÖ gi÷a di c− vµ ph¸t triÓn kh¸ phøc t¹p. Di c− cã thÓ cã ®ãnggãp tÝch cùc cho b¶n th©n ng−êi di c− vµ sù ph¸t triÓn ë n¬i ®Õn th«ng qua nh÷ng c¬ héiviÖc lµm vµ thu nhËp ë n¬i ®Õn, vµ còng cã thÓ cã ®ãng gãp tÝch cùc cho gia ®×nh vµ ®Þaph−¬ng ë n¬i ®i th«ng qua tiÒn göi vÒ cña ng−êi di c− vµ viÖc gi¶m bít ¸p lùc thiÕu viÖclµm ë n¬i ®i. §ång thêi, di c− còng cã thÓ cã t¸c ®éng tiªu cùc ®Õn sù ph¸t triÓn kinh tÕ x·héi ë n¬i ®i do mÊt nguån lùc con ng−êi víi tr×nh ®é cao hay t¸c ®éng tiªu cùc cña sù lyt¸n ®èi víi c¸c thµnh viªn trong gia ®×nh, nhÊt lµ ®èi víi trÎ em, ng−êi tµn tËt, ng−êi caotuæi. Di c− con l¾c (theo thêi vô) còng cã thÓ lµ t¸c nh©n l©y truyÒn c¸c bÖnh hiÓm nghÌohay c¸c tÖ n¹n x· héi. Theo kÕt qu¶ cuéc T§TDS&NO 2009, tû lÖ ng−êi di c− liªn tØnh ë®é tuæi tõ 15 - 55 ®· tõng ®−îc ®µo t¹o chuyªn m«n kü thuËt cao h¬n tû lÖ nµy cña ng−êikh«ng di c− trong cïng nhãm tuæi (17,1% so víi 13,5%). C¸c cuéc T§TDS&NO tr−íc ®©y(1999,1989) còng cho kÕt qu¶ t−¬ng tù. §iÒu ®ã nghÜa lµ ®Þa ph−¬ng n¬i nhËp c− cã lîi thÕ®ãn nhËn nh÷ng ng−êi lao ®éng cã kü n¨ng, trong khi ®Þa ph−¬ng n¬i xuÊt c− mÊt ®i lîithÕ vÒ lao ®éng cã kü n¨ng. Khi chÊt l−îng nguån nh©n lùc lµ ®iÒu kiÖn quan träng hµng®Çu thu hót ®Çu t− vµ ph¸t triÓn, th× hiÖn t−îng di c− thuÇn ©m cña Thõa Thiªn - HuÕ lµmét th¸ch thøc lín cho sù ph¸t triÓn bÒn v÷ng cña vïng ®Êt cè ®« nµy. Trong nhiÒu cuécpháng vÊn s©u víi c¸c c¸n bé, nh©n sü ë Thõa Thiªn - HuÕ, vÊn ®Ò mÊt ng−êi giái ë c¸cngµnh do hä di c− ®i n¬i kh¸c lµ ®iÒu th−êng ®−îc nh¾c tíi. VÒ ®µo t¹o nguån nh©n lùc, th−êng c¸c ch¸u ®ç ®¹i häc nhiÒu, chØ sau thµnh phèth«i, nh−ng ...