Một số nghiên cứu về giáo dục phản biện

Bài viết trình bày một số nghiên cứu về giáo dục phản biện như lịch sử ra đời, khái niệm, mục tiêu và các nguyên tắc của triết lí giáo dục phản biện; chỉ ra những bạo hành về thể chất và tinh thần diễn ra ở trường học trong thời gian gần đây là hệ quả tất yếu của sự thiếu vắng tinh thần của giáo dục phản biện.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Một số nghiên cứu về giáo dục phản biện VJE Tạp chí Giáo dục, Số đặc biệt tháng 4/2019, tr 159-162 MỘT SỐ NGHIÊN CỨU VỀ GIÁO DỤC PHẢN BIỆN Lê Hồng Vân - Trường Đại học Ngoại ngữ - Đại học Quốc gia Hà Nội Ngày nhận bài: 19/02/2019; ngày sửa chữa: 20/04/2019; ngày duyệt đăng: 25/04/2019. Abstract: The article presents a number of researches on critical education such as life history, concepts, goals and principles of critical educational philosophy; pointing out the physical and mental violence that took place in schools recently is an inevitable consequence of the lack of the spirit of critical education. Therefore, it is necessary to have deep studies on the philosophy of critical education, which contributes to creating positive changes for education in particular and society in general. Keywords: Critical education, problem posing education, dialogue, culture of silence. 1. Mở đầu tuổi 11 ông đã nguyện thề sẽ dành trọn đời mình chiến đấu Trong những năm gần đây, các vụ bạo hành về thể chống lại cái đói, để những đứa trẻ khác không phải biết đến chất và tinh thần học sinh xảy ra liên tục khiến dư luận nỗi thống khổ mà ông trải qua lúc bấy giờ [1]. bức xúc. Tuy nhiên, khi đứng trước các vụ bạo hành này Freire hướng sự chú ý của mình vào lĩnh vực giáo dục học sinh thường chịu đựng và im lặng. Vì sao khi đứng và bắt đầu nghiên cứu. Ông tìm ra mối liên hệ nhân quả trước những sự việc trái ngược với những điều hay lẽ giữa hệ thống giáo dục và hiện thực xã hội lúc bấy giờ, phải mà không lên tiếng phản ứng? Lòng tự trọng của các và trình bày mối liên hệ đó thông qua hai khái niệm “giáo em ở đâu? Điều gì đã tước đi ở các em tinh thần phản dục ngân hàng” và “văn hóa im lặng” [1]. kháng, khiến cho các em thờ ơ với những gì xảy ra xung “Giáo dục ngân hàng” (banking model of education) là quanh mình, thậm chí xảy ra với chính bản thân mình? tên gọi mà Freire đặt ra cho kiểu giáo dục truyền thống kiểu Các chuyên gia tâm lí và giáo dục cho rằng, có nhiều “thầy giảng - trò nghe, thầy đọc - trò chép”. Trong nền giáo nguyên nhân khiến các em im lặng, chịu đựng: Thứ nhất dục kiểu “ngân hàng”, dạy học trở thành một hành động kí là do trình độ, năng lực, hoàn cảnh, tính cách cá nhân của thác, trong đó người học là nơi nhận kí thác, còn người dạy giáo viên; thứ hai là do mặt trái của “bệnh thành tích”; thứ là người kí thác. Người dạy, thay vì thực sự giao tiếp với ba là do thiếu vắng vai trò của tâm lí học đường, cùng với người học, chỉ phổ biến những thông báo và thực hiện các đó là hệ quả tuy không mong muốn nhưng là tất yếu của khoản kí thác để người học kiên nhẫn tiếp nhận, ghi nhớ và một nền giáo dục không khuyến khích tinh thần phản biện. nhắc lại. Trong lúc đó, tất cả những gì người học được phép Giáo dục phản biện từ lâu đã được nhắc đến, nhưng chủ làm là tiếp nhận, vào sổ và lưu giữ các khoản kí thác. Người yếu tập trung vào khía cạnh giáo dục kĩ năng phản biện cho học đúng là có thể lưu trữ và phân loại những thứ mà họ lưu học sinh. Tuy nhiên, giáo dục kĩ năng chỉ là một vấn đề cụ giữ, họ chỉ là nơi ghi nhớ mà không có tính sáng tạo, không thể, trong khi đó giáo dục cần có một triết lí chung chi phối có khả năng biến đổi và nhận thức. Do vậy, họ không thể toàn bộ quá trình giáo dục, có sức ảnh hưởng đến nhận thức chiếm lĩnh được tri thức thực sự [2]. của cả người dạy và người học và có tác động đến toàn xã Giáo dục kiểu “ngân hàng” cho rằng, con người là hội chứ không chỉ trong phạm vi trường học. Chúng ta cần những sinh vật có thể thích nghi và có thể quản lí. Người xây dựng một nền giáo dục phản biện, một triết lí giáo dục học lưu giữ càng nhiều khoản được kí thác cho họ, thì họ mà ngay từ khi ra đời đã truyền cảm hứng cho rất nhiều giáo càng ít phát triển ý thức phê phán, họ càng chấp nhận viên mới bước vào nghề dạy học. Vậy giáo dục phản biện hoàn toàn vai trò thụ động mà người ta áp đặt lên mình, là gì, có lịch sử ra đời và phát triển như thế nào? Bài viết họ càng có xu hướng thích nghi với thế giới như nó vốn trình bày một số nghiên cứu về giáo dục phản biện. thế và với cái nhìn rời rạc về thực tế mà họ đã được kí 2. Nội dung nghiên cứu thác, dẫn tới cái mà Freire gọi là “văn hóa im lặng” 2.1. Lịch sử ra đời (culture of silence) [3]. Ông nhận ra rằng, sự dốt nát và Khái niệm về giáo dục phản biện bắt nguồn từ tác phẩm tâm lí lãnh đạm chính là hậu quả của việc bị “nhấn chìm” Pedagogy of the ...