Một số vấn đề về nguồn nước vùng bán đảo cà mau theo kịch bản phát triển thượng lưu và nước biển dâng

Bài báo này sẽ trình bày một số kết quả nghiên cứu mới của tác giả về vấn đề trên, chủ yếu về tác động đến xâm nhập mặn vùng Bán đảo dưới tác động của một số biến động dòng chảy thượng lưu và nước biển dâng theo các mức khác nhau.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Một số vấn đề về nguồn nước vùng bán đảo cà mau theo kịch bản phát triển thượng lưu và nước biển dângKHOA HỌC CÔNG NGHỆ MỘT SỐ VẤN ĐỀ VỀ NGUỒN NƯỚC VÙNG BÁN ĐẢO CÀ MAU THEO KỊCH BẢN PHÁT TRIỂN THƯỢNG LƯU VÀ NƯỚC BIỂN DÂNG PGS.TS. Tăng Đức Thắng Viện Khoa học Thủy lợi Việt NamTóm tắt: Bán đảo Cà Mau (BĐCM) là một phần quan trọng của Đồng bằng sông Cửu Long(ĐBSCL), đang đứng trước những biến động do sự phát triển phía thượng lưu Mê Công (nhucầu về nước cho nông nghiệp, thủy điện gia tăng), biến đổi khí hậu, nước biển dâng. Tác độngcủa những yếu tố trên được cảnh báo là rất lớn và nghiêm trọng đối với ĐBSCL. Bài báo này sẽtrình bày một số kết quả nghiên cứu mới của tác giả về vấn đề trên, chủ yếu về tác động đến xâmnhập mặn vùng Bán đảo dưới tác động của một số biến động dòng chảy thượng lưu và nước biểndâng theo các mức khác nhau.Summary: Ca Mau peninsula is a important part of the Mekong Delta, suffering impacts fromupstream Mekong development (agriculture and hydropower development) and sea water levelrise. This paper will present some research results of above mentioned impacts. The results showthat the impacts may be possibly high, salinity intrusion into the peninsular becomes morestronger than present condition and fresh water shortage may be serious.I. ĐẶT VẤN ĐỀ2 tăng nông nghiệp có tưới. Trong điều kiện vận hành bình thường, phát triển thủy điện có thểBán đảo Cà Mau là một phần quan trọng, làm gia tăng dòng chảy kiệt về mùa khô, ngượcchiếm gần 43% diện tích của ĐBSCL, có lợi lại việc gia tăng diện tích có tưới sẽ làm giảmthế cạnh tranh về nông nghiệp và thủy sản. dòng chảy không chỉ trong mùa khô mà còn cảTrong hơn mười năm qua, thay đổi sản xuất mùa mưa. Tác động thay đổi dòng chảy thượngxảy ra mạnh mẽ theo hướng đa dạng hóa sản lưu về đồng bằng có ảnh hưởng đến nguồnphẩm, thay đổi mô hình sử dụng tài nguyên đất nước hạ lưu, nhất là ĐBSCL, trong đó xâmvà nước. Kết quả đạt được rất khả quan, đầy nhập mặn làm suy giảm nguồn nước ngọt vùnghứa hẹn. Tuy vậy, phát triển Bán đảo đang cửa sông là một trong số các vấn đề lớn nhất.tiềm ẩn sự thiếu bền vững, nhất là do cơ sở hạtầng phục vụ cho sản xuất (hệ thống thủy lợi Ba yếu tố tác động trên (NBD, gia tăng tưới,cho nông nghiệp và thủy sản, đê biển,... còn ở thủy điện thượng lưu) đối với Đồng bằng vàmức rất thấp, chưa chủ động kiểm soát chế độ Bán đảo đã bắt đầu được nghiên cứu trong thờinước, phòng chống thiên tai [1, 3, 4]). gian gần đây, theo một vài khía cạnh, chủ yếu là đánh giá tác động của từng yếu tố riêng lẻ.Theo nhiều nghiên cứu, ĐBSCL nói chung vàBĐCM nói riêng được cảnh báo sẽ chịu ảnh Nghiên cứu được trình bày sẽ là đánh giá táchưởng nghiêm trọng của nước biển dâng động của ba yếu tố nói trên theo các tổ hợp tác(NBD) cả về ngập và xâm nhập mặn. Mặt khác, động của chúng, nhằm đưa ra những cảnh báothượng lưu sông Mê Công đang và sẽ diễn ra sự cần thiết cho sự phát triển bền vững Bán đảo.phát triển mạnh mẽ, có liên quan đến nguồn Nghiên cứu tập trung cho phần Bán đảo Cànước phía hạ lưu (Tô Quang Toản và nnk, [2], Mau, nhưng được đặt ra trong bài toán tổng[6], [7]). Hai yếu tố được cho là sẽ có ảnh thể toàn ĐBSCL và châu thổ Mê Công. Dướihưởng đáng kể, đó là phát triển thủy điện và gia đây sẽ trình bày các kết quả nghiên cứu đánh giá về mặt xâm nhập mặn của ba yếu tố thayNgười phản biện: PGS.TS Lê Mạnh Hùng đổi nói trên đối với vùng BĐCM. TẠP CHÍ KHOA HỌC VÀ CÔNG NGHỆ THỦY LỢI SỐ 14 - 2013 13 KHOA HỌC CÔNG NGHỆII. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU VÀ Thủy lợi miền Nam thực hiện [1]. Sơ đồ tínhCÁC ĐIỀU KIỆN TÍNH TOÁN được trình bày trong Hình 1. Mô hình đã được cân chỉnh tốt cả thủy lực và xâm nhập mặn,2.1 Phương pháp và công cụ nghiên cứu đạt độ tin cậy tốt cho tính toán đánh giá [1].Để đánh giá sự thay đổi của xâm nhập mặn, Ngoài ra, một số tính toán hỗ trợ cho mô hìnhnghiên cứu này sử dụng công cụ mô hình toán đã sử dụng bộ công cụ DSF của Ủy hội Mêthủy động lực MIKE11 [5], với một số số liệu Công quốc tế (như tính dòng chảy theo tầntừ nghiên cứu về BĐCM do Viện Khoa học suất, nhu cầu nước trên đồng bằng,...). Hình 1: Sơ đồ tính xâm nhập mặn ĐBSCL2.2. Điều kiện tính toán Trong đó, các biên tính toán như sau:Trong nghiên cứu này, việc tính toán được - Dòng chảy tại Kratie, Qkratie (biên dòngthực hiện theo các kịch bản, chúng khác nhau chảy vào Đồng bằng) tính toán theo tần suấtở biên dòng chảy ...