Một số vấn đề xây dựng và phát triển xã hội học lãnh đạo, quản lý trong điều kiện mới

Bài viết "Một số vấn đề xây dựng và phát triển xã hội học lãnh đạo, quản lý trong điều kiện mới" trình bày về đối tượng nghiên cứu của xã hội học lãnh đạo, quản lý, bốn cách tiếp cận xã hội học quản lý, lý thuyết xã hội học trong nghiên cứu lãnh đạo và quản lý,...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Một số vấn đề xây dựng và phát triển xã hội học lãnh đạo, quản lý trong điều kiện mới Trao ®æi nghiÖp vô Xã hội học, số 4(112), 2010 83 MéT Sè VÊN §Ò X¢Y DùNG X· HéI HäC L·NH §¹O, QU¶N Lý TRONG §IÒU KIÖN MíI Lª Ngäc Hïng * F 0 P T 7 NguyÔn Ngäc Anh ** F 1 P T 7 Lêi Tßa so¹n: T¹p chÝ X· héi häc xin tr©n träng giíi thiÖu bµi viÕt cña c¸c t¸c gi¶ Lª Ngäc Hïng vµ NguyÔn Ngäc Anh vÒ ý t­ëng x©y dùng chuyªn ngµnh “x· héi häc l·nh ®¹o, qu¶n lý” ë ViÖt Nam. Trong bµi cã tr×nh bµy mét sè kh¸i niÖm cã nguån gèc tõ tiÕng Anh vµ cã chó thÝch thuËt ng÷ tiÕng Anh kÌm theo. MÆc dï cßn cã nh÷ng ý kiÕn kh¸c nhau vÒ viÖc dÞch nh÷ng thuËt ng÷ nµy sang tiÕng ViÖt, song chóng t«i in nguyªn v¨n c¸ch dïng tõ cña c¸c t¸c gi¶. Bµi viÕt cung cÊp nhiÒu th«ng tin vÒ lý luËn cã gi¸ trÞ vµ cã nhiÒu ý t­ëng ®¸ng suy nghÜ thªm, song quan ®iÓm cña c¸c t¸c gi¶ kh«ng nhÊt thiÕt ph¶n ¸nh quan ®iÓm cña T¹p chÝ X· héi häc. Xin tr©n träng giíi thiÖu bµi viÕt cïng b¹n ®äc. 1. §Æt vÊn ®Ò NhiÒu sinh viªn gåm c¶ ng­êi nghiªn cøu vµ gi¶ng d¹y chuyªn ngµnh x· héi häc cho r»ng trªn thÕ giíi kh«ng cã “X· héi häc qu¶n lý” vµ còng kh«ng cã “X· héi häc l·nh ®¹o”. Mét sè ng­êi cßn cho r»ng kh«ng cÇn ®Õn c¶ hai bé m«n khoa häc nµy, còng nh­ kh«ng cÇn c¶ m«n “L·nh ®¹o häc” hay “Khoa häc vÒ l·nh ®¹o”, bëi v× cho r»ng c¸c khoa häc vÒ qu¶n lý ®· nghiªn cøu c¶ l·nh ®¹o vµ c¸c vÊn ®Ò x· héi cña qu¶n lý råi. Nh­ng tr­íc yªu cÇu thùc tiÔn ph¶i nghiªn cøu c¸c vÊn ®Ò l·nh ®¹o, qu¶n lý tõ gãc ®é x· héi häc ®Ó x©y dùng, ph¸t triÓn bé m«n khoa häc nµy nªn cÇn ph¶i t×m hiÓu kü h¬n kh«ng chØ vÊn ®Ò “cã hay kh«ng” bé m«n nh­ vËy mµ lµ x¸c ®Þnh ®èi t­îng vµ c¸c c¸ch tiÕp cËn nghiªn cøu cña nã. ChØ cÇn tra cøu tõ ®iÓn x· héi häc hoÆc vµo Internet lµ cã thÓ t×m thÊy tªn mét cuèn s¸ch cña Mike Reed lµ “X· héi häc vÒ qu¶n lý” (The Sociology of Management) do nhµ xuÊt b¶n Prentice-Hall, London cho ra m¾t b¹n ®äc vµo n¨m 1989. T×m hiÓu kü h¬n sÏ thÊy sÏ thÊy kh«ng Ýt s¸ch nhËp m«n x· héi häc vµ tõ ®iÓn x· héi häc ®Òu cã bµn ®Õn “l·nh ®¹o”, “qu¶n lý”. §iÒu ®ã cã nghÜa lµ x· héi häc rÊt quan t©m nghiªn cøu l·nh ®¹o, qu¶n lý. §Æc biÖt cã thÓ ph¸t hiÖn thÊy: trong sè c¸c nhµ x· héi häc kinh ®iÓn, Max Weber lµ ng­êi ®· cã ®ãng gãp rÊt lín cho sù h×nh thµnh chuyªn ngµnh x· héi häc vÒ l·nh ®¹o, qu¶n lý vµo ®Çu thÕ kû XX. C«ng lao ®ã thÓ hiÖn râ qua viÖc «ng ph©n tÝch mét c¸ch hÖ thèng, khoa häc c¸c kh¸i niÖm c¬ b¶n nh­ quyÒn lùc (Power), quyÒn uy (Authority), c¸c cÊu tróc cña quyÒn lùc (Structures of power), nhiÖm së (Bureaucracy), tæ chøc nhiÖm së (Bureaucratic organization) vµ nhiÒu kh¸i niÖm kh¸c lµm c¬ së lý luËn cho lÜnh vùc nghiªn cøu x· héi häc vÒ l·nh ®¹o, qu¶n lý. * GS.TS, ViÖn X· héi häc - Häc viÖn ChÝnh trÞ - Hµnh chÝnh quèc gia Hå ChÝ Minh ** Th.S, ViÖn X· héi häc - Häc viÖn ChÝnh trÞ - Hµnh chÝnh quèc gia Hå ChÝ Minh Bản quyền thuộc viện Xã hội học www.ios.org.vn 84 Một số vấn đề xây dựng xã hội học lãnh đạo….. Weber ®· ®ãng gãp cho x· héi häc qu¶n lý kh¸i niÖm qu¶n lý nhiÖm së 1 khi «ng F 2 P T 7 T 7 P bµn vÒ c¸c ®Æc ®iÓm cña nhiÖm së (Bureaucracy) nh­ cÊu tróc quyÒn uy, ph©n c«ng lao ®éng, hå s¬ hãa c¸c vÞ trÝ, vai trß, chøc n¨ng, nhiÖm vô vµ thñ tôc lµm viÖc, chÕ ®é tuyÓn chän, bè trÝ th­ëng ph¹t dùa vµo tr×nh ®é chuyªn m«n kü thuËt, quan hÖ chøc n¨ng, c«ng viÖc t¸ch ra khái quan hÖ t×nh c¶m. Weber lµ ...