Một số ý kiến về đối tượng nghiên cứu của xã hội học chính trị - Nguyễn Chí Dũng

Bài viết "Một số ý kiến về đối tượng nghiên cứu của xã hội học chính trị" trình bày một số ý kiến về các khoa học chính trị và xã hội học chính trị, đối tượng nghiên cứu của xã hội học chính trị, chức năng, nhiệm vụ xã hội học chính trị,...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Một số ý kiến về đối tượng nghiên cứu của xã hội học chính trị - Nguyễn Chí DũngTrao ®æi nghiÖp vô Xã hội học, số 3(111), 2010 75 MéT Sè ý kiÕn VÒ §èi tîng nghiªn cøu cña x· héi häc chÝnh trÞ NguyÔn ChÝ Dòng * F 0 P T 7 1. C¸c khoa häc chÝnh trÞ vµ x· héi häc chÝnh trÞ Cho ®Õn ngµy nay, chÝnh trÞ thêng ®îc mäi ngêi g¾n víi quyÒn lùc. TiÕp cËn ënh÷ng gãc ®é kh¸c nhau cña mèi quan hÖ quyÒn lùc nµy, cã nh÷ng khoa häc kh¸cnhau. TriÕt häc tiÕp cËn víi quyÒn lùc chñ yÕu tõ gãc ®é c¬ së h¹ tÇng vµ kiÕn trócthîng tÇng. Kinh tÕ chÝnh trÞ häc bµn ®Õn mèi quan hÖ gi÷a kinh tÕ vµ chÝnh trÞ. ë ®©y, kiÓutæ chøc s¶n xuÊt thÕ nµo, c¬ cÊu kinh tÕ vµ c¬ cÊu thµnh phÇn kinh tÕ nµo sÏ cã c¬ cÊux· héi nh thÕ. Vµ chÝnh c¬ cÊu x· héi nµy sÏ quyÕt ®Þnh c¬ cÊu quyÒn lùc x· héi. Ain¾m kinh tÕ, ngêi ®ã sÏ n¾m quyÒn lùc. QuyÒn lùc chÝnh trÞ thùc chÊt lµ sù ph¶n ¸nhquyÒn lùc vÒ kinh tÕ. Ngoµi ra, t«n gi¸o häc, v¨n ho¸ häc, chñ nghÜa x· héi khoa häc (CNXHKH)còng Ýt nhiÒu nghiªn cøu vÒ chÝnh trÞ. VÊn ®Ò ®Æt ra lµ x· héi häc chÝnh trÞ ®·nghiªn cøu g×, ®èi tîng cô thÓ cña nã ra sao? vµ x· héi häc chÝnh trÞ kh¸c g× víichÝnh trÞ häc (CTH)? Tríc hÕt ph¶i kh¼ng ®Þnh r»ng, khoa häc nghiªn cøu vÒ chÝnh trÞ lÊy quyÒn lùclµ ph¹m trï c¬ b¶n xuÊt ph¸t. C¸c khoa häc chÝnh trÞ gãp phÇn t×m hiÓu nh÷ng quyluËt vµ tÝnh quy luËt chi phèi quyÒn lùc gi÷a ngêi víi ngêi vµ gi÷a c¸c nhãm, tËp®oµn x· héi víi nhau. Trªn c¬ së nµy mµ gãp phÇn hoµn thiÖn hÖ thèng quyÒn lùc x·héi, lµm cho hÖ thèng nµy vËn hµnh tèt h¬n, phôc vô tèt h¬n cho môc tiªu qu¶n lý x·héi. NhiÒu nhµ nghiªn cøu cho r»ng, chÝnh trÞ häc chñ yÕu nghiªn cøu lÜnh vùc chÝnhtrÞ cña ®êi sèng x· héi nh lµ mét chØnh thÓ ®Ó lµm s¸ng tá nh÷ng quy luËt vµ tÝnhquy luËt chung nhÊt trong c¸c mèi quan hÖ giai cÊp, d©n téc, quèc gia còng nh trongmèi quan hÖ qua l¹i gi÷a c¸c tæ chøc liªn quan tíi viÖc h×nh thµnh, ph¸t triÓn cñaquyÒn lùc chÝnh trÞ, quyÒn lùc nhµ níc1. F 1 P T 7 T 7 P Quan niÖm trªn cho thÊy, CTH chñ yÕu nghiªn cøu quyÒn lùc gi÷a c¸c tËp ®oµngiai cÊp x· héi, nghÜa lµ quyÒn lùc gi÷a con ngêi víi con ngêi hoÆc gi÷a c¸c nhãm x·héi víi nhau dùa trªn mèi quan hÖ cña hä víi nh÷ng t liÖu s¶n xuÊt chÝnh yÕu. NghÜalµ ai n¾m gi÷ t liÖu s¶n xuÊt chÝnh yÕu trong x· héi, ngêi Êy n¾m quyÒn lùc x· héi.QuyÒn lùc nµy chØ tån t¹i trong nh÷ng x· héi cã giai cÊp mµ sù thÓ hiÖn cña nã ph¶i* PGS.TS, ViÖn X· héi häc, Häc viÖn ChÝnh trÞ - Hµnh chÝnh Quèc gia Hå ChÝ Minh.1 ViÖn Khoa häc chÝnh trÞ, Häc viÖn CTQG Hå ChÝ Minh, tËp bµi gi¶ng chÝnh trÞ häc, Nxb chÝnh trÞ quèc gia, Hµ Néi, 1999, tr.11. Bản quyền thuộc viện Xã hội học www.ios.org.vn76 Một số ý kiến về đối tượng nghiên cứu của Xã hội học chính trị®îc thùc hiÖn th«ng qua thiÕt chÕ nhµ níc. V.I. Lªnin ®· cã mét kh¼ng ®Þnh hÕt søcnæi tiÕng lµ: chÝnh trÞ, thùc chÊt, lµ quyÒn lùc cña mét giai cÊp ®îc thùc hiÖn th«ngqua nhµ níc. ë ®©y nhµ níc víi tÊt c¶ hÖ thèng ®å sé cña nã nh hÖ thèng luËtph¸p, hÖ thèng thùc thi luËt ph¸p, hÖ thèng b¶o vÖ luËt ph¸p, hÖ thèng tuyªn truyÒnluËt ph¸p... chØ lµ c«ng cô cña mét giai cÊp nh»m thùc hiÖn ý chÝ cña mét giai cÊp, b¶ovÖ quyÒn lîi cña chÝnh giai cÊp Êy. X· héi häc chÝnh trÞ, tuy còng nghiªn cøu vÒ quyÒn lùc x· héi song nã nghiªncøu quyÒn lùc ë ph¹m vi réng h¬n. QuyÒn lùc mµ x· héi häc chÝnh trÞ nghiªn cøukh«ng chØ lµ quyÒn lùc gi÷a c¸c tËp ®oµn giai cÊp x· héi mµ lµ quyÒn lùc hiÖu h÷utrong mäi nhãm, mäi tËp ®oµn, mäi tÇng líp x· héi. NghÜa lµ ë ®©u tån t¹i sù thèng trÞ,sù ¸p ®Æt ý chÝ cña ngêi nµy víi nh÷ng ngêi kh¸c vµ ngîc l¹i lµ sù phôc tïng cñanh÷ng ngêi nµy víi mét hoÆc mét sè nh÷ng ngêi kh¸c th× ë ®Êy hiÖn diÖn mèi quanhÖ vÒ quyÒn lùc mµ x· héi häc chÝnh trÞ nghiªn cøu. VÝ dô, trong thiÕt chÕ gia ®×nh, dßng téc, nhãm ngang hµng, nhãm së thÝch,nhãm x· héi nghÒ nghiÖp... Tuy kh«ng hÒ tån t¹i mèi quan hÖ quyÒn lùc dùa trªn c¬ sëgiai cÊp song díi gãc ®é tæ chøc, nh÷ng nhãm hoÆc thiÕt chÕ x· héi nµy ®· h×nhthµnh mèi quan hÖ gi÷a ngêi n¾m quyÒn lùc ë trªn ...