Một vài cảm nhận về mấy vấn đề xã hội và khả năng hòa nhập cộng đồng trong quá trình di dân xây dựng công trình thủy điện Sơn La qua khảo sát xã hội học tại xã Cò Nòi - Phạm Xuân Đại

Mời các bạn cùng tham khảo nội dung bài viết "Một vài cảm nhận về mấy vấn đề xã hội và khả năng hòa nhập cộng đồng trong quá trình di dân xây dựng công trình thủy điện Sơn La qua khảo sát xã hội học tại xã Cò Nòi" dưới đây để nắm bắt được vài nét về Cò Nòi, tỉnh Sơn La, vấn đề xã hội và khả năng hòa nhập cộng đồng trong quá trình di dân xây dựng công trình thủy điện Sơn La.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Một vài cảm nhận về mấy vấn đề xã hội và khả năng hòa nhập cộng đồng trong quá trình di dân xây dựng công trình thủy điện Sơn La qua khảo sát xã hội học tại xã Cò Nòi - Phạm Xuân Đại 54 X· héi häc sè 3 (63), 1998 Mét vµi c¶m nhËn vÒ mÊy vÊn ®Ò x· héi vµ kh¶ n¨ng hoµ nhËp céng ®ång trong qu¸ tr×nh di d©n x©y dùng c«ng tr×nh thñy ®iÖn S¬n La qua kh¶o s¸t x· héi häc t¹i x· Cß Nßi Ph¹m Xu©n §¹i C «ng tr×nh thñy ®iÖn S¬n La, theo quy m« thiÕt kÕ vµ ph−¬ng ¸n tr×nh quèc héi phª duyÖt sÏ lµ c«ng tr×nh thuû ®iÖn lín nhÊt tõ tr−íc ®Õn nay. C«ng tr×nh nµy nÕu ®−îc x©y dùng sÏ t¸c ®éng c¶ vïng T©y B¾c réng lín cña Tæ quèc trªn nhiÒu lÜnh vùc: kinh tÕ, x· héi, v¨n hãa, m«i tr−êng... RÊt nhiÒu dù ¸n ®ang ®−îc triÓn khai phôc vô cho viÖc x©y dùng c«ng tr×nh nµy, trong ®ã di d©n ra khái khu vùc lßng hå ®−îc coi lµ mét trong nh÷ng kh©u träng yÕu gãp phÇn vµo sù thµnh c«ng cña c«ng tr×nh thñy ®iÖn. Cã nhiÒu c¬ quan cïng nghiªn cøu vÊn ®Ò di d©n ra khái khu vùc x©y dùng c«ng tr×nh thñy ®iÖn xuÊt ph¸t tõ chøc n¨ng nhiÖm vô cña m×nh. Mét nhãm c¸n bé cña ViÖn X· héi häc thuéc Trung t©m Khoa häc X· héi vµ Nh©n v¨n Quèc gia ®· tiÕn hµnh nghiªn cøu ®iÓm Cß Nßi, huyÖn Mai S¬n, tØnh S¬n La ®©y lµ mét trong nh÷ng “®iÓm ®Õn”, ®ãn nhËn d©n di c− tõ khu vùc bÞ ¶nh h−ëng do x©y dùng c«ng tr×nh thuû ®iÖn. Ngay tõ khi b¾t tay vµo chuÈn bÞ cho viÖc khëi c«ng x©y dùng c«ng tr×nh thuû ®iÖn, nh÷ng ng−êi d©n cña x· Ýt - Ong, huyÖn M−êng La ®· ph¶i di chuyÓn ®Ó phôc vô cho viÖc chuÈn bÞ nhµ ë cho c«ng nh©n x©y dùng, bÕn b·i tËp kÕt vËt liÖu, më ®−êng... Vµ Cß Nßi huyÖn Mai S¬n lµ n¬i dù ®Þnh sÏ lµ ®Þa bµn c− tró míi cña c− d©n. Lµm râ thùc tr¹ng ®êi sèng kinh tÕ - x· héi cña céng ®ång d©n c− n¬i sÏ ®ãn mét l−îng d©n lín (chiÕm kho¶ng 42% tæng sè hä di d©n tËp trung) ngay tõ ngµy ®Çu tiªn kh«ng nh÷ng gãp phÇn t¹o c¬ së cho qu¸ tr×nh ®Çu t−, ®Òn bï, sím æn ®Þnh cuéc sèng cña c¶ hai nhãm d©n c− n¬i ®i vµ n¬i ®Õn mµ cßn gãp phÇn ®ãng gãp kinh nghiÖm cho qu¸ tr×nh tæ chøc di d©n sau nµy, ë c¸c ®iÓm ®−a vµ ®ãn d©n kh¸c trong qu¸ tr×nh x©y dùng c«ng tr×nh thuû ®iÖn. Víi ®êi sèng hiÖn t¹i nh− vËy, h×nh thøc vµ møc ®é ®Çu t− nh− thÕ nµo cho cã hiÖu qu¶, kh«ng t¹o ra sù chªnh lÖch qu¸ lín vÒ ®êi sèng gi÷a hai nhãm d©n c− còng nh− kh«ng g©y ra nh÷ng x¸o trén vÒ mÆt ®êi sèng x· héi ë khu vùc nµy lµ vÊn ®Ò chóng t«i ®Æt ra ®Ó xem xÐt. Mét sè c«ng tr×nh thuû ®iÖn tr−íc ®©y, sau khi ng−êi d©n nhËn sè tiÒn ®Òn bï ®· chi tiªu kh«ng cã c¨n cø, thiÕu sù tÝnh to¸n nªn kh«ng nh÷ng b¶n th©n vµ gia ®×nh hä trë nªn tr¾ng tay mµ céng ®ång d©n c− ë khu vùc ®ã còng bÞ ¶nh h−ëng theo vÒ c¸c mÆt: gi¸ c¶, lèi sèng, thËm chÝ c¸c tÖ n¹n x· héi. §Òn bï kh«ng chØ hiÓu ®¬n gi¶n theo nghÜa: mua b¸n ®Êt, sau ®ã phã mÆc cho ng−êi chñ ®· b¸n ®Êt. TÊt c¶ ®èi t−îng ®−îc h−ëng ®Òn bï ®Òu lµ bµ con c¸c d©n téc thiÓu sè. Cho nªn c«ng t¸c ®Òn bï cßn bao hµm c¶ viÖc thùc hiÖn chÝnh s¸ch d©n téc, hç trî cho c¸c céng ®ång d©n téc ph¸t triÓn. ChÝnh v× vËy, vÊn ®Ò ®Æt ra kh«ng chØ lµ møc ®é ®Òn bï mµ cßn lµ ph−¬ng thøc ®Òn bï, c¸c b−íc ®Òn bï, h−íng dÉn hoÆc thËm chÝ nhµ n−íc chñ ®éng sö dông mét phÇn ®Òn bï vµo viÖc x©y dùng c¸c c«ng tr×nh h¹ tÇng hoÆc c¸c c«ng tr×nh phóc lîi c«ng céng. Lùa chän ph−¬ng thøc ®Òn bï thÝch hîp kh«ng nh÷ng h¹n chÕ ®−îc nh÷ng x¸o trén trong cuéc sèng mµ cßn gãp phÇn t¹o ra tiÒn ®Ò cho sù ph¸t triÓn cña c¶ hai céng ®ång: c− d©n míi nhËp c− vµ c− d©n b¶n ®Þa. Bản quyền thuộc Viện Xã hội học. www.ios.org.vn  Ph¹m Xu©n §¹i 55 §Þa ®iÓm nghiªn cøu cña chóng t«i n»m trong khu vùc miÒn nói phÝa T©y B¾c, cã nhiÒu d©ntéc c− tró, trong ®ã næi lªn lµ hai d©n téc Th¸i vµ H’m«ng. Ng−êi Kinh ®· lªn ®©y ®Þnh c− tõ l©u, nh−ng å ¹t cã thÓ chia thµnh hai thêi kú : sau n¨m 1954, khi hoµ b×nh ®−îc lËp l¹i trªn miÒn B¾c. Hä di c− lªn ®©y lµ lËp c¸c n«ng tr−êng, theo m« h×nh kinh tÕ Nhµ n−íc. Ngoµi ra cã mét sè thµnh lËp c¸c hîp t¸c x·, theo m« h×nh kinh tÕ tËp thÓ. Tõ sau n¨m 1975, cã mét sè di c− lªn ®©y b»ng con ®−êng quen biÕt, cã quan hÖ víi ng−êi ®· ®i lªn tr−íc. Mét sè di c− lªn tõ khi cã chÝnh s¸ch ®æi míi. Sè ng−êi nµy kh«ng thuéc hai thµnh phÇn kinh tÕ nãi trªn. Hä sèng b»ng c¸c nghÒ dÞch vô vµ còng cã mét sè mua ®Êt, kinh doanh vµ ph¸t triÓn s¶n xuÊt theo h−íng thÞ tr−êng, s¶n xuÊt hµng ho¸. §©y lµ nhãm kh¸ ®Æc biÖt, cÇn cã c¸c nghiªn cøu riªng. Nhãm ®ång bµo d©n téc Th¸i c− tró l©u ®êi ë m¶nh ®Êt nµy. §èi víi nhãm ®ång bµo d©n téc nµy, chóng t«i còng thu thËp c¸c chØ b¸o vÒ hiÖn tr¹ng ®êi sèng ®Ó cã c¬ së so s¸nh gi÷a hai céng ®ång cïng ®Þa bµn c− tró nµy. Ph−¬ng ph¸p nghiªn cøu chñ yÕu ®−îc sö dông lµ pháng vÊn b»ng b¶ng hái so¹n s½n. T¹i ®Þa bµn x·, chän mét sè xãm, b¶n cã sù giíi thiÖu cña c¸n bé ®Þa ph−¬ng, pháng vÊn ngÉu nhiªn c¸c hé gia ®×n ...