Nghiên cứu ảnh hưởng của một số biện pháp kỹ thuật đến khả năng nhân giống hữu tính cây Xạ can (Belamcanda chinensis (L.) DC.)

Xạ can (Belamcanda chinensis (L.) DC.) được trồng ở nhiều nơi để làm cảnh và lấy củ làm thuốc. Nghiên cứu tập trung vào các kỹ thuật về thời vụ, giá thể, khoảng cách gieo hạt và ảnh hưởng của các biện pháp này đến khả năng nhân giống hữu tính cây Xạ can.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Nghiên cứu ảnh hưởng của một số biện pháp kỹ thuật đến khả năng nhân giống hữu tính cây Xạ can (Belamcanda chinensis (L.) DC.)Khoa học Nông nghiệp Nghiên cứu ảnh hưởng của một số biện pháp kỹ thuật đến khả năng nhân giống hữu tính cây Xạ can (Belamcanda chinensis (L.) DC.) Trần Thị Lan1*, Nguyễn Văn Tâm1, Phan Thúy Hiền1, Phạm Thị Ngọc Bích2 1 Viện Dược liệu 2 Học viện Nông nghiệp Việt Nam Ngày nhận bài 5/11/2018; ngày chuyển phản biện 9/11/2018; ngày nhận phản biện 14/12/2018; ngày chấp nhận đăng 25/12/2018Tóm tắt:Xạ can (Belamcanda chinensis (L.) DC.) được trồng ở nhiều nơi để làm cảnh và lấy củ làm thuốc. Nghiên cứu tậptrung vào các kỹ thuật về thời vụ, giá thể, khoảng cách gieo hạt và ảnh hưởng của các biện pháp này đến khả năngnhân giống hữu tính cây Xạ can. Kết quả thu được cho thấy, thời vụ tốt nhất là khoảng 15/2; giá thể tốt nhất là đất +cát + bã dược liệu ủ hoai mục với tỷ lệ 1:1:1, khoảng cách gieo hạt thích hợp là 4-5 cm. Kết quả này góp phần hoànthiện kỹ thuật nhân giống hữu tính, phục vụ cho việc sản xuất giống Xạ can.Từ khóa: Belamcanda chinensis, nhân giống hữu tính, Xạ can.Chỉ số phân loại: 4.1Đặt vấn đề nặng, không làm thay đổi chức phận tạo máu và chức năng gan, thận so với lô chứng [7]. Xạ can (Belamcanda chinensis (L.) DC.) là một vị thuốc quýchữa các bệnh về họng, viêm amidan có mủ, ho nhiều đờm, khản Hiện nay, kỹ thuật trồng, nhân giống cây Xạ can chưa đượctiếng. Ngoài ra, Xạ can còn được sử dụng trong y học cổ truyền ở nghiên cứu nhiều tại Việt Nam. Do đó “Nghiên cứu ảnh hưởngmột số quốc gia để chữa sốt, đại tiểu tiện không thông, thông vú tắc một số biện pháp kỹ thuật đến khả năng nhân giống hữu tính câytia sữa, bong gân, làm thuốc lọc máu, đau lưng... [1]. Xạ can (Belamcanda chinensis (L.) DC.)” góp phần bổ sung cơ sở Bệnh tai mũi họng (TMH) là bệnh phổ biến trên thế giới cũng khoa học cho nhân giống Xạ can tại Việt Nam, qua đó giúp phátnhư ở nước ta. Mặc dù hiện nay, y học đã đạt được nhiều thành triển các vùng chuyên canh loài cây này.tựu nổi bật, chuyên ngành TMH đang phát triển mạnh, nhưng bệnh Vật liệu và phương pháp nghiên cứuTMH vẫn là gánh nặng cho xã hội. Các bệnh viêm mũi xoang,viêm tai giữa, viêm họng mạn tính còn là nỗi ám ảnh đối với bệnh Nghiên cứu được thực hiện từ tháng 12/2017-8/2018 tại vùngnhân và thầy thuốc TMH, ngay cả với các nước phát triển có nền y trồng dược liệu Xạ can của Công ty Dược Khải Hà ở Thái Bình.học hiện đại. Bệnh lý TMH không chỉ gây tổn thất về kinh tế, giảm Vật liệu nghiên cứuchất lượng cuộc sống của người bệnh, mà còn làm giảm năng suấtlao động, ảnh hưởng đến sự phát triển kinh tế chung của xã hội [2]. Vật liệu được sử dụng trong nghiên cứu là hạt Xạ can được thu từ vườn lưu giữ cây giống thuộc Trung tâm Nghiên cứu trồng và Xạ can với hai hợp chất tectorigenin và tectoridin - thành phần chế biến cây thuốc Hà Nội, Viện Dược liệu.chính trong thân rễ là đối tượng phù hợp để giải quyết vấn đề trên[3-6]. Đánh giá hoạt tính sinh học cho thấy, cặn nước của thân rễ Xạ Phương pháp nghiên cứucan có hoạt tính kháng viêm theo đường uống với mức độ ức chế Các nghiên cứu được bố trí theo kiểu khối ngẫu nhiên đầy đủkhối viêm 52,12-70%. Tất cả các cặn chiết thân rễ Xạ can không (RCB) với 3 lần nhắc lại, các lần nhắc lại được thực hiện trên các ôthể hiện hoạt tính khi thử nghiệm theo đường bôi. Tectorigenin thí nghiệm có diện tích 1 m2, trừ nghiên cứu giá thể thực hiện trongtách chiết từ thân rễ Xạ can có tác dụng giảm đau rõ rệt nhất ở thùng xốp kích thước 40x60 cm.liều 100 mg/kg cân nặng chuột nhắt. Với liều 60 mg/kg cân nặngchuột cống, tectorigenin có tác dụng chống viêm cấp và mạn. Độc Nghiên cứu ảnh hưởng của thời vụ gieo hạt tới khả năng hìnhtính cấp tính của tectorigenin được xác định với giá trị LD50 là thành cây giống và chất lượng cây giống khi xuất vườn: nghiên1,78±0,13 g/kg cân nặng. Độc tính bán trường diễn: tectorigenin cứu được bố trí 4 công thức: TV1: hạt được gieo vào 15/1; TV2:với các liều thử 100 mg/kg cân nặng và 300 mg/kg cân nặng, cho hạt được gieo vào 15/2; TV3: hạt được gieo vào 15/3; TV4: hạtchuột uống thuốc liên tục 28 ngày không làm ảnh hưởng đến cân được gieo vào 15/4.Tác giả liên hệ: Email: tranlanvdl@gmail.com* 61(5) 5.2019 37Khoa học Nông nghiệp gieo ở các thời vụ khác nhau có sự sai khác nhau rõ rệt. Sau khi The influence of some techniques gieo 30 ngày, chiều cao cây dao động 4,86-9,37 cm, cao nhất là on the sexual propagation capacity công thức TV2 (9,37 cm), thấp nhất là TV4 (4,86 cm). Sau 60 ngày, công thức TV2 vẫn giữ chiều cao cây cao nhất (19,84 cm), of Belamcanda chinensis (L.) DC. TV4 thấp nhất (7,87 cm). Sau 90 ngày, chiều cao cây Xạ can dao động 10,83-28,33 cm. Cao nhất vẫn là công thức TV2 (28,33 cm), Thi Lan Tran1*, Van Tam Nguyen1, Thuy Hien Phan1, tiếp theo là T ...