Nghiên cứu các yếu tố ảnh hưởng đến biến động sử dụng đất nông nghiệp và sự tác động đến đời sống người dân trên địa bàn huyện Bình Sơn, tỉnh Quảng Ngãi

Bài viết "Nghiên cứu các yếu tố ảnh hưởng đến biến động sử dụng đất nông nghiệp và sự tác động đến đời sống người dân trên địa bàn huyện Bình Sơn, tỉnh Quảng Ngãi" nhằm mục đích xác định các yếu tố ảnh hưởng đến biến động sử dụng đất nông nghiệp và tác động của biến động này đến đời sống người dân trên địa bàn huyện Bình Sơn, tỉnh Quảng Ngãi thông qua phương pháp điều tra phỏng vấn hộ gia đình và phân tích thứ bậc AHP. Mời các bạn cùng tham khảo!
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Nghiên cứu các yếu tố ảnh hưởng đến biến động sử dụng đất nông nghiệp và sự tác động đến đời sống người dân trên địa bàn huyện Bình Sơn, tỉnh Quảng Ngãi KỶ YẾU HỘI THẢO KHOA HỌC NGHIÊN CỨU CÁC YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN BIẾN ĐỘNG SỬ DỤNG ĐẤT NÔNG NGHIỆP VÀ SỰ TÁC ĐỘNG ĐẾN ĐỜI SỐNG NGƯỜI DÂN TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN BÌNH SƠN, TỈNH QUẢNG NGÃI Trƣơng Đỗ Minh Phƣợng, Nguyễn Văn Tiệp, Nguyễn Tiến Nhật, Nguyễn Thành Nam Trƣờng Đại học Nông Lâm, Đại học Huế Liên hệ email: truongdominhphuong@huaf.edu.vn TÓM TẮT Bài báo này thực hiện nhằm mục đích xác định các yếu tố ảnh hƣởng đến biến động sử dụng đất nông nghiệp và tác động của biến động này đến đời sống ngƣời dân trên địa bàn huyện Bình Sơn, tỉnh Quảng Ngãi thông qua phƣơng pháp điều tra phỏng vấn hộ gia đình và phân tích thứ bậc AHP. Kết quả nghiên cứu cho thấy, nhóm yếu tố kinh tế đƣợc xác định có sự ảnh hƣởng lớn đến sự biến động sử dụng đất nông nghiệp trong đó, yếu tố quy hoạch sử dụng đất đƣợc đánh giá là có ảnh hƣởng lớn nhất với trọng số chung là 52,2%. Về sự tác động của biến động sử dụng đất nông nghiệp, có 91% ngƣời dân đƣợc phỏng vấn cho rằng, điều kiện cũng nhƣ năng suất sản xuất bị ảnh hƣởng giảm xuống trầm trọng; 31% cho rằng tỷ lệ lao động nông nghiệp bị giảm đi và số lƣợng ngƣời thất nghiệp chiếm 34% tổng số đƣợc điều tra sau khi có biến động. Bên cạnh đó, nghiên cứu cũng đã đề xuất một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng đất nông nghiệp và chất lƣợng cuộc sống của ngƣời dân tại địa phƣơng, trong đó chú trọng giảm thiểu những tác động tiêu cực của xu hƣớng giảm diện tích đất nông nghiệp trên địa bàn huyện Bình Sơn trong thời gian đến. Từ khóa: AHP, ản ưởng, biến động sử dụng đất, đất nông nghiệp, Bìn Sơn - Quảng Ngãi. 1. ĐẶT VẤN ĐỀ Bình Sơn là huyện thuộc vùng đồng bằng ven biển nằm ở phía Đông Bắc tỉnh Quảng Ngãi, với những lợi thế về điều kiện tự nhiên đã tạo nên những thuận lợi cho phát triển nền nông nghiệp toàn diện. Trong những năm qua, nông nghiệp của huyện đã đạt đƣợc nhiều thành tựu nhất định, sản xuất nông nghiệp đƣợc đầu tƣ thâm canh, chú trọng công tác chuyển đổi cơ cấu cây trồng và sử dụng các loại giống có năng suất, chất lƣợng, mang lại hiệu quả kinh tế, thu nhập cao cho ngƣời dân. Bên cạnh đó, đánh bắt và nuôi trồng thủy sản cũng là một trong những nghề mang lại kinh tế lớn đối với các vùng ven biển. Tính đến cuối năm 2015, tỷ trọng ngành nông nghiệp chỉ chiếm 22,41% trong cơ cấu kinh tế của huyện nhƣng lại có trên 70% dân số toàn huyện sống bằng nghề nông nghiệp (Thiết Khôi, 2016). Kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội của huyện đƣợc tăng cƣờng, bộ mặt nông thôn có nhiều thay đổi, khởi sắc. Trong bối cảnh quy hoạch sử dụng đất hiện nay có sự sai khác lớn giữa chính sách và thực tế, giữa các mục tiêu dự định và kết quả thực tiễn cùng với xu thế nền kinh tế công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nƣớc,diện tích đất nông nghiệp đang giảm dần nhƣờng chỗ cho phát triển các khu kinh tế, cụm công nghiệp và phát triển vào các mục đích phi nông nghiệp khác; đất nông nghiệp dần thay thế bằng các công trình, đƣờng xá, nhà ở (Sở NN&PTNT Quảng Ngãi, 2017). Vấn đề đặt ra là nhu cầu về các loại nông sản phẩm phục vụ cho sản xuất và đời sống của mọi 396 | TIỀM NĂNG ĐẤT ĐAI VÀ BIẾN ĐỔI KHÍ HẬU tầng lớp dân cƣ trên địa bàn không ngừng tăng trong khi đó diện tích đất nông nghiệp không đủ đáp ứng sản xuất. Biến động sử dụng đất nông nghiệp, một mặt tạo mức tăng trƣởng kinh tế cao, chuyển biến xã hội theo hƣớng tích cực; mặt khác đã và đang tiềm ẩn những vấn đề bất cập trong đời sống xã hộ (Hải Yến, 2016). Vì vậy, để giải quyết những yêu cầu trên của thực tiễn, việc nghiên cứu sự ảnh hƣởng biến động sử dụng đất nông nghiệp đến đời sống ngƣời dân trên địa bàn huyện Bình sơn, qua đó đề xuất một số giải pháp đóng góp vào phát triển kinh tế nông nghiệp của huyện, nâng cao đời sống nhân dân trên cơ sở phát huy, khai thác tiềm năng, lợi thế tự nhiên, xây dựng kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội nông thôn và giải quyết việc làm, đồng thời khắc phục những hạn chế ở khu vực nông thôn, ổn định an ninh lƣơng thực, phát triển vững mạnh kinh tế nông nghiệp nông thôn là hết sức cần thiết. 2. PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 2.1. Phƣơng pháp chọn điểm nghiên cứu Để đánh giá tác động của biến động sử dụng đất nông nghiệp đến đời sống cửa ngƣời dân trên địa bàn huyện Bình Sơn, tỉnh Quảng Ngãi, nghiên cứu đã tiến hành lựa chọn địa bàn 3 xã gồm: xã Bình Thanh, Bình Thuận và xã Bình Trung thuộc huyện Bình Sơn để thực hiện việc điều tra phỏng vấn ngƣời dân. Đây là các xã có sự biến động sử dụng đất nông nghiệp lớn trong giai đoạn nghiên cứu và cũng là những xã có nhiều phƣơng án quy hoạch sử dụng đất đã và đang đƣợc triển khai trên địa bàn huyện. 2.2. Phƣơng pháp thu thập số liệu 2.2.1. Số liệu thứ cấp Các nguồn tài liệu thu thập gồm các thông tin về điều kiện tự nhiên, kinh tế - xã hội, số liệu niên giám thống kê, các báo cáo thuyết minh về hiện trạng, quy hoạch sử dụng đất trên địa bàn huyện Bình Sơn đƣợc thu thập thông qua cơ quan nhà nƣớc nhƣ UBND huyện, Phòng Tài nguyên Môi trƣờng. 2.2.2. Số liệu sơ cấp Nghiên cứu tiến hành điều tra ngẫu nhiên ngƣời dân sinh sống trên địa bàn 3 xã đã lựa chọn bằng bảng hỏi đã đƣợc soạn sẵn. Nội dung của bảng hỏi tập trung vào tìm hiểu biến động của đất nông nghiệp ảnh hƣởng đến đời sống của ngƣời dân trên địa bàn huyện Bình Sơn. Số lƣợng mẫu điều tra đƣợc xác định theo công thức Slovin với độ tin cậy là 90%, nghiên cứu đã xác định đƣợc tổng số lƣợng cần điều tra phỏng vấn cho 3 xã là xấp xỉ 99,6 và làm tròn thành 100 hộ gia đình (Chi tiết tại Bảng 1). Bảng 1. Số lƣợng mẫu điều tra tại 3 xã lựa chọn STT Xã Tổng số hộ gia đình Số lƣợng mẫu phiếu điều tra Tỷ lệ (%) ...