Nghiên cứu nhân giống in vitro cây Ngưu tất (Achyranthes bidentata blume)

Nhân giống cây Ngưu tất (Achyranthes bidentata Blume) bằng kỹ thuật nuôi cấy mô đã được nghiên cứu thành công, kết quả cho thấy: Hạt cây Ngưu tất được khử trùng bề mặt bằng cồn 70% (v/v) trong 1 phút, Javen 6% (v/v) trong 15 phút cho tỷ lệ mẫu sạch là 80,50% và tỷ lệ nảy mầm là 93,03%.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Nghiên cứu nhân giống in vitro cây Ngưu tất (Achyranthes bidentata blume)Công nghệ sinh học & Giống cây trồng NGHIÊN CỨU NHÂN GIỐNG IN VITRO CÂY NGƯU TẤT (Achyranthes bidentata Blume) Trần Thị Thời1, Nguyễn Thị Hồng Gấm1, Lê Thị Mận2 1 Trường Đại học Lâm nghiệp 2 Trường Đại học Hùng Vương TÓM TẮT Nhân giống cây Ngưu tất (Achyranthes bidentata Blume) bằng kỹ thuật nuôi cấy mô đã được nghiên cứu thành công, kết quả cho thấy: Hạt cây Ngưu tất được khử trùng bề mặt bằng cồn 70% (v/v) trong 1 phút, Javen 6% (v/v) trong 15 phút cho tỷ lệ mẫu sạch là 80,50% và tỷ lệ nảy mầm là 93,03%. Môi trường MS cơ bản bổ sung 0,1 mg/l NAA, 0,2 mg/l BAP, 0,1 mg/l Kinetin, 7 g/l agar và 20g/l sucrose là thích hợp để nhân nhanh, cho hệ số nhân nhanh chồi cao nhất đạt 10,7 chồi/mẫu và tỷ lệ chồi hữu hiệu là 91,20%. Môi trường MS bổ sung 0,3 mg/l NAA, 7 g/l agar và 20 g/l sucrose là thích hợp để ra rễ cho chồi in vitro, tỷ lệ chồi ra rễ đạt 100%, chiều dài rễ trung bình là 1,1 cm và số rễ trung bình trên chồi là 8,5 rễ/chồi. Cây con in vitro sinh trưởng tốt với thành phần ruột bầu là 75% đất, 25% cát , tỷ lệ sống cao nhất (83,33%), rễ phát triển tốt. Kết quả nghiên cứu cho thấy có thể ứng dụng phương pháp nuôi cấy in vitro vào nhân giống cây Ngưu tất, tạo ra số lượng cây giống lớn, chất lượng cao cung ứng cho nhu cầu trồng và phát triển loài cây dược liệu này. Từ khóa: Cây dược liệu, cây Ngưu tất, chất điều sinh trưởng, nhân giống vô tính, nuôi cấy mô.1. ĐẶT VẤN ĐỀ chồi từ các loại mẫu cấy là thấp; thậm chí có Cây Ngưu tất (Achyranthes bidentata Blume) sự khác nhau về tỷ lệ tái sinh khi nuôi cấy cùnglà một trong những loài cây thuốc quý thuộc họ một loại mẫu (Dong và cộng sự, 2002; Li vàAmaranthaceae. Cây Ngưu tất là một loài cây cộng sự, 2004; Wesely và cộng sự, 2012; Md.thảo mộc lâu năm phân bố ở nhiều vùng nhiệt Jakir và cộng sự, 2013). Trong nhân giống inđới châu Á và châu Phi bao gồm nhiều nước vitro, mỗi giống xuất xứ khác nhau thì hiệunhư Việt Nam, Trung Quốc, Ấn Độ, Indonesia, suất nhân giống khác nhau. Do đó, đối với mỗiNhật Bản (Chopra, 1958; Đỗ Tất Lợi, 1999). giống cần xác định môi trường nhân giốngCây này có chứa nhiều hơp chất tự nhiên có giá phù hợp mới đem lại hiệu quả. Bài báo này,trị dược liệu như alkaloids (achyranthine), rutin, công bố kết quả nghiên cứu nhân giống in vitroaxit oleanolic, axit caffeic, polysaccharides, cây Ngưu tất đạt hiệu quả cao nhằm góp phầnsaponin, terpenoids, triterpenoid, sitosterol và vào công tác bảo tồn nguồn gen và nhân giốngstigmasterol (Nguyen và cộng sự, 1995; phục vụ thương mại hóa loài dược liệu có giáNguyen and Doan, 1989). Các bộ phận khác trị này.nhau của cây được sử dụng có hiệu quả để điều 2. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨUtrị một số bệnh như ho, hen, sốt, phát ban da, 2.1. Vật liệu nghiên cứutiêu chảy, tiểu đường, đau răng, viêm loét, Hạt Ngưu tất được cung cấp bởi Trung tâmviêm khớp, bệnh về gan và thận, giảm huyết Nghiên cứu trồng và chế biến cây thuốc Ngũáp, tăng cường tuần hoàn máu, kích thích miễn Hiệp, Thanh Trì, Hà Nội.dịch (Chandra and Pandey 1983; Đỗ Tất Lợi, 2.2. Phương pháp nghiên cứu1999; Manandhar, 2002; Zhao và cộng sự, Tạo mẫu sạch từ hạt cây Ngưu tất:2004). Do có giá trị nên loài cây dược liệu này Hạt Ngưu tất khô được khử trùng theođã bị khai thác quá mức, dẫn đến khan hiếm phương pháp của (Wesely và cộng sự, 2012).ngoài tự nhiên. Vì vậy, việc nghiên cứu nhân Hạt được bóc bỏ sạch vỏ hạt, lắc rửa mẫu bằnggiống, bảo tồn và phát triển nguồn gen loài cây dung dịch xà phòng loãng trong thời gian 10 -Ngưu tất là cần thiết. 15 phút. Loại bỏ xà phòng và rửa sạch mẫu Hiện nay, trên thế giới và ở Việt Nam có dưới vòi nước chảy cho hết xà phòng rồi trángmột số báo cáo nghiên cứu về nhân giống in lại bằng nước cất 2 - 3 lần. Tiếp theo, hạt đượcvitro cây Ngưu Tất, tuy nhiên hệ số tái sinh khử trùng bề mặt bằng cồn 70% (v/v) trong 1 TẠP CHÍ KHOA HỌC VÀ CÔNG NGHỆ LÂM NGHIỆP SỐ 4 - 2019 19 Công nghệ sinh học & Giống cây trồngphút và Javen 6 (v/v) % trong khoảng thời gian nhà lưới trong thời gian 7 đến 10 ngày. Sau đókhác nhau: 5, 7, 10, 15 và 20 (phút) . Rửa lại lấy cây in vitro ra khỏi bình và rửa sạch thạchbằng nước cất vô trùng 2 - 3 lần, cấy lên môi bằng nước máy. Cây con được cấy v ...