Nghiên cứu nhận thức và tác động của cộng đồng bản địa đến loài voọc Chà Vá chân xám (pygathrix cinerea) ở Vườn Quốc gia Kon Ka Kinh, tỉnh Gia Lai

Trong nghiên cứu này đã điều tra, đánh giá nhận thức của cộng đồng người Ba Na về loài Voọc Chà vá chân xám (CVCX), cùng tác động của cộng đồng đến loài linh trưởng quý hiếm này. Kết quả điều tra cho thấy 63% số lượng người được hỏi biết đến sự tồn tại của loài Voọc CVCX, tuy nhiên có đến 59% cộng đồng không biết đây là loài được pháp luật bảo vệ, cũng như sự cần thiết bảo tồn loài. Tác động trực tiếp chính đến loài Voọc CVCX là săn bắt chủ yếu bằng súng tự chế, ngoài ra loài còn chịu tác động mất môi trường sống từ hoạt động khai thác gỗ, làm rẫy của cộng đồng địa phương.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Nghiên cứu nhận thức và tác động của cộng đồng bản địa đến loài voọc Chà Vá chân xám (pygathrix cinerea) ở Vườn Quốc gia Kon Ka Kinh, tỉnh Gia LaiTạp chí KHLN 4/2015 (4063 - 4071)©: Viện KHLNVN - VAFSISSN: 1859 - 0373Đăng tải tại: www.vafs.gov.vnNGHIÊN CỨU NHẬN THỨC VÀ TÁC ĐỘNG CỦA CỘNG ĐỒNGBÂN ĐỊA ĐẾN LOÀI VOỌC CHÀ VÁ CHÂN XÁM (Pygathrix cinerea)Ở VƯỜN QUỐC GIA KON KA KINH, TỈNH GIA LAIHoàng Văn Chương1, Hà Thăng Long1, Trần Thị Kim Ly2, Nguyễn Thị Kim Yến11Hội Động vật học Frankfurt tại Việt Nam,2Trung tâm Bảo tồn đa dạng sinh học Nước Việt Xanh (GreenViet)TÓM TẮTTừ khóa: Cộng đồng bảnđịa, nhận thức cộng đồng,tác động, Voọc Chà váchân xám, VQG Kon KaKinhVoọc chà vá chân xám (Pygathrix cinerea) được ghi nhận phân bố tại vườnquốc gia Kon Ka Kinh, là loài linh trưởng nằm trong bậc xếp loại cực kỳnguy cấp trong danh lục đỏ thế giới. Trong nghiên cứu này đã điều tra, đánhgiá nhận thức của cộng đồng người Ba Na về loài Voọc Chà vá chân xám(CVCX), cùng tác động của cộng đồng đến loài linh trưởng quý hiếm này.Kết quả điều tra cho thấy 63% số lượng người được hỏi biết đến sự tồn tạicủa loài Voọc CVCX, tuy nhiên có đến 59% cộng đồng không biết đây là loàiđược pháp luật bảo vệ, cũng như sự cần thiết bảo tồn loài. Tác động trực tiếpchính đến loài Voọc CVCX là săn bắt chủ yếu bằng súng tự chế, ngoài ra loàicòn chịu tác động mất môi trường sống từ hoạt động khai thác gỗ, làm rẫy củacộng đồng địa phương. Các hoạt động khai thác lâm sản ngoài gỗ cũng giántiếp tác động đến nơi ở và tập tính của loài này. Cần tuyên truyền, nâng caonhận thức của cộng đồng địa phương về bảo tồn tài nguyên rừng (TNR) nóichung và loài Voọc CVCX nói riêng, đồng thời tăng cường quản lý, khuyếnkhích sự tham gia của cộng đồng vào quản lý TNR của BQL VQG; Cải thiệnsinh kế cộng đồng vùng đệm VQG Kon Ka Kinh.Study on the indigenous community awareness and impact on greyshanked douc langur (Pygathrix cinerea) in Kon Ka Kinh NationalPark, Gia Lai provinceKeywords: Awareness,Grey - shanked DoucLangur, impact, Kon KaKinh National Park, localcommunityGrey - shanked Douc Langur (Pygathrix cinerea) was recognizeddistribution in Kon Ka Kinh National Park. This species is classified asCritically Endangered (CR) on the IUCN Red List. In this study, weinvestigated the Ba Na ethnic community knowledge, their attitude towardthe Grey -shanked Douc Langur and the awareness about the law to protectthis species. The results showed that 63% responders know about theexistence of Grey - shanked douc in Kon Ka Kinh National Park, however59% responders dont know about the conservation laws as well as thenecessary to protect this species. The main directly impacts to species washunting by homemade guns. Other impact was losing habitat by logging,burning forests for cultivation of local communities. The exploitation ofNTFPs also indirectly affect habitat and behavior of this species. It isnecessary to raise awareness of forest resources conservation (in general)and grey shanked douc langur conservation of local communities;strengthening management capacity and encouraging communityparticipation in the forest resources management; improving livelihoods ofcommunity living in Kon Ka Kinh National Park buffer zone.4063Tạp chí KHLN 2015I. ĐẶT VẤN ĐỀVườn quốc gia (VQG) Kon Ka Kinh có tính đadạng sinh học cao gồm 1.022 loài thực vật,556 loài động vật với nhiều loài đặc hữu quýhiếm. Tại đây ghi nhận có sự phân bố của loàiVoọc CVCX (VCVCX). Loài VCVCX có tênkhoa học là Pygathrix cinerea được xếp bậc E(Endangered) - loài nguy cấp nằm trong sách đỏViệt Nam và được xếp loại bậc CR (Criticallyendangered) - loài cực kỳ nguy cấp nằm trongDanh lục Đỏ của thế giới (IUCN) (Hà ThăngLong , 2004). Đặc biệt, loài thú linh trưởngnày còn được liệt vào danh sách “ 25 loài thúlinh trưởng có nguy cơ bị tuyệt chủng cao nhấttrên thế giới” . Khu vực phân bố của loài nàytrên lãnh thổ Việt Nam rất hẹp, gồm NamTrung Bộ và Tây Nguyên (từ tỉ nh Quảng Namđến tỉ nh Gia Lai ), ngoài ra không còn phân bốở khu vực nào khác trên Thế giới . Tuy nhiên ,do áp lực của việc săn bắn trái phép và hậu quảcủa việc khai thác tài nguyên rừng quá mứcnên số lượng của loài suy giảm nghiêm trọng,chỉ còn khoảng 1000 cá thể (Lê Xuân Cảnh etal, 2013; Nadler, T. et al, 2010.)Trong xu thế bảo tồn các loài quý hiếm nóichung và loài VCVCX nói riêng, cộng đồngđịa phương có vai trò hết sức quan trọng (TừVăn Khánh et al, 2009). Tuy nhiên , hiện naycác nghiên cứu về nhận thức cũng như các tácđộng của người dân bản đị a ở VQG Kon KaKinh đến loài VCVCX vẫn chưa được hoànthiện. Việc nghiên cứu về nhận thức, kiến thứcbản địa và mức độ tác động của cộng đồng tớiloài VCVCX, làm cơ sở cho việc quản lý bảotồn cũng như đề xuất những định hướng trongcông tác tuyên truyền, giáo dục bảo tồn loàiđược tốt hơn. Trước thực trạng trên, chúng tôithực hiện đề tài nghiên cứu về “Nghiên cứunhận th ...