Nghiên cứu sự biến đổi của chất dinh dưỡng trong nước sông

Bài viết "Nghiên cứu sự biến đổi của chất dinh dưỡng trong nước sông" đề cập tới sự biến đổi của chất dinh dưỡng trong nước sông theo không gian cũng như theo thời gian, để giải quyết những khó khăn khi xác định nguồn gốc cung cấp chất dinh dưỡng cho dòng chảy sông ngòi,...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Nghiên cứu sự biến đổi của chất dinh dưỡng trong nước sôngNghiªn cøu Sù biÕn ®æi cña chÊt dinh dìng trong níc s«ng (LÊy vÝ dô cho s«ng Shonai - NhËt B¶n) Th.S. Phan ThÞ Thanh H»ng*, GS.TS. Keichi Ohta** (* ViÖn §Þa Lý – ViÖn Khoa häc C«ng nghÖ ViÖt Nam, ** Trêng §¹i häc Nagoya – NhËt B¶n) Tãm t¾t Ho¹t ®éng cña con ngêi trªn bÒ mÆt lu vùc lµ nguyªn nh©n gia t¨ng hµm lîng chÊt dinh dìngtrong níc s«ng vµ còng lµ t¸c nh©n chÝnh g©y ra hiÖn tîng phó dìng ë vïng cöa s«ng ven biÓn. Nghiªncøu nµy ®· ®Ò cËp tíi sù biÕn ®æi cña chÊt dinh dìng trong níc s«ng theo kh«ng gian còng nh theo thêigian. MÆt kh¸c, ®Ó gi¶i quyÕt nh÷ng khã kh¨n khi x¸c ®Þnh nguån gèc cung cÊp chÊt dinh dìng cho dßngch¶y s«ng ngßi, chóng t«i ®· tiÕn hµnh ph©n tÝch ®ång vÞ cña nit¬ trong t¶o. KÕt qu¶ thu ®îc còng giópcho viÖc ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ cña qui tr×nh xö lý níc th¶i ®· ®îc lùa chän.1. §Æt vÊn ®Ò ChÊt dinh dìng - ®Æc biÖt nit¬ vµ phètpho - lµ nh÷ng th«ng sè chÊt lîng níc ch×a khãa; chóngt¸c ®éng mét c¸ch trùc tiÕp hoÆc gi¸n tiÕp lªn qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña thùc vËt phï du, hµm lîng «xy hßatan trong níc… Hµm lîng chÊt dinh dìng trong níc kh«ng nh÷ng phô thuéc vµo hiÖn tr¹ng sö dông®Êt, ®iÒu kiÖn khÝ hËu vµ ®Æc ®iÓm ®Þa chÊt cña tõng lu vùc mµ cßn chÞu ¶nh hëng cña c¸c ho¹t ®éngnh©n t¸c. Hµm lîng chÊt dinh dìng lín lµ nguyªn nh©n g©y nªn t×nh tr¹ng phó dìng ë vïng cöa s«ng.Trång trät, sö dông ph©n hãa häc vµ chÊt th¶i cña ®éng vËt lµ 3 nguån chÝnh g©y nªn « nhiÔm nit¬ trongthñy quyÓn; Cßn viÖc sö dông chÊt tÈy röa tæng hîp ®· lµm cho hµm lîng phèt ph¸t trong níc th¶i sinhho¹t t¨ng lªn ®¸ng kÓ. Nh÷ng n¨m gÇn ®©y, ho¹t ®éng cña con ngêi thùc chÊt ®· lµm gia t¨ng chÊt dinh dìng ë vïngcöa s«ng ven biÓn. Nång ®é NO3- trong níc s«ng Misissippi tríc n¨m 1940 chØ dao ®éng trong ph¹m vi0,2 – 0,4mgN/l, nhng sau n¨m 1940 lªn tíi 1 – 1,2mgN/l (Meade,1995). Theo Heaton (1986), nh÷ng vÊn®Ò « nhiÔm khÝ quyÓn vµ thñy quyÓn bëi hµm lîng nit¬ lµ mét trong nh÷ng vÊn ®Ò nghiªm träng. Hµngn¨m kho¶ng 34 Tg nit¬ tõ bÒ mÆt tr¸i ®Êt ®îc vËn chuyÓn tíi ®¹i d¬ng th«ng qua dßng ch¶y s«ng ngßi(Jaffe, 1992; Galloway et al., 1995). Dßng ch¶y s«ng ngßi ®îc xem nh nguån cung cÊp chÊt dinh dìnglín nhÊt vµ quan träng nhÊt cho vïng cöa s«ng ven biÓn. 1 - Mizunami Ohashi 2 – Tokibashi5 3 – Harakobashi 4 – Sankyobashi 5– Hidaribashi 6 – Miyukibashi 7 – Shinmeibashi 8 – Tajimibashi 9 – Kuninagabashi 10 – Oyabubashi 11 – Kanori 12 – Shidami 13 – Kikko 14 – Mizuwake 15 – Sangai 16 – Shinmeisei 17- Manba H×nh 1: Lu vùc s«ng Shonai - NhËt B¶n 12. Khu vùc nghiªn cøu S«ng Shonai cã diÖn tÝch lu vùc thuéc vµo lo¹i nhá, 1.010km2, n»m ë miÒn Trung níc NhËt, trªnquÇn ®¶o Honshu víi 53% diÖn tÝch lu vùc lµ ®åi nói, cßn l¹i lµ ®ång b»ng. Dßng chÝnh dµi 96km, ch¶yqua ®Þa phËn cña 2 tØnh Gifu vµ Aichi. PhÇn h¹ lu s«ng n»m hoµn toµn trong thµnh phè Nagoya - thµnhphè lín thø 4 cña NhËt. Lîng ma b×nh qu©n n¨m trªn lu vùc vµo kho¶ng 1.600mm. Tæng lîng dßngch¶y trung b×nh nhiÒu n¨m tÝnh cho toµn lu vùc lµ 643km3. Lîng níc nhËn ®îc trong phÇn h¹ du chñyÕu tõ níc th¶i sinh ho¹t vµ c«ng nghiÖp cña thµnh phè Nagoya ...