Nghiên cứu tác dụng kháng khuẩn in vitro và tác dụng điều trị tại chỗ của chế phẩm EB chiết tách từ củ sâm đại hành trên bỏng thực nghiệm

Chế phẩm EB có thành phần chính là hỗn hợp hai hợp chất eleuherine và isoeleutherine được chiết tách từ củ sâm đại hành (Eleutherine bulbosa) thể hiện có tác dụng kháng sinh trên mô hình vết bỏng thực nghiệm. Bằng cách xác định vòng vô khuẩn theo phương pháp khuếch tán trên thạch, chế phẩm EB cho thấy có tác dụng kháng lại 5 dòng vi khuẩn Bacillus subtilis, Staphylococcus aureus, Shigella flexneri DT 112, Proteus mirabilis BV 108 và Bacillus pumilus ở hai nồng độ 50 µg/ml và 100 µg/ml.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Nghiên cứu tác dụng kháng khuẩn in vitro và tác dụng điều trị tại chỗ của chế phẩm EB chiết tách từ củ sâm đại hành trên bỏng thực nghiệmTAPCHI SINH36(1):81-87Nghiêncứu tácHOCdụng2014,của chếphẩmEBDOI: 10.15625/0866-7160/v36n1.4523NGHIÊN CỨU TÁC DỤNG KHÁNG KHUẨN IN VITRO VÀ TÁC DỤNG ĐIỀU TRỊTẠI CHỖ CỦA CHẾ PHẨM EB CHIẾT TÁCH TỪ CỦ SÂM ĐẠI HÀNH TRÊNBỎNG THỰC NGHIỆMNguyễn Thị Hồng Vân1*, Đỗ Thị Nguyệt Quế2, Nguyễn Thu Hằng2,Lê Thị Loan2, Lưu Tuấn Anh1, Nguyễn Văn Hoan11Viện Hóa học các Hợp chất thiên nhiên, Viện Hàn lâm KH & CN Việt Nam,*van762004@yahoo.com2Trường Đại học Dược Hà NộiTÓM TẮT: Chế phẩm EB có thành phần chính là hỗn hợp hai hợp chất eleuherine vàisoeleutherine ñược chiết tách từ củ sâm ñại hành (Eleutherine bulbosa) thể hiện có tác dụng khángsinh trên mô hình vết bỏng thực nghiệm. Bằng cách xác ñịnh vòng vô khuẩn theo phương phápkhuếch tán trên thạch, chế phẩm EB cho thấy có tác dụng kháng lại 5 dòng vi khuẩn Bacillussubtilis, Staphylococcus aureus, Shigella flexneri DT 112, Proteus mirabilis BV 108 và Bacilluspumilus ở hai nồng ñộ 50 µg/ml và 100 µg/ml. Bằng phương pháp xác ñịnh số lượng vi khuẩn phânlập/cm2 diện tích vết bỏng, ở hai nồng ñộ 100 µg/ml và 1.000 µg/ml, chế phẩm EB có tác dụng làmgiảm số lượng tụ cầu khuẩn vàng Staphylococcus aureus tương ñương với sulfadiazine-bạc 1% sau7 ngày bôi thuốc.Từ khóa: Eleutherine bulbosa, Staphylococcus aureus, antibacterial activity, chế phẩm EB,eleutherine, isoeleutherine.MỞ ĐẦUVẬT LIỆU VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨUCây sâm ñại hành Eleutherine bulbosa(Mill.) Urban thuộc họ Lay dơn (Iridaceae),mọc hoang ở nhiều nơi tại Việt Nam và cũngthường ñược trồng lấy củ làm thuốc ñể chữa trịcác chứng bệnh thiếu máu, vàng da, mệt mỏi,các chứng bệnh ho, viêm họng cấp và mạn, ñinhnhọt, viêm da, lở ngứa, chốc ñầu, tổ ñỉa, vẩynến, tiêu viêm. Loài này cũng phổ biến ở vùngNam Mỹ và các nước khu vực Đông Nam Á,thường ñược dùng trong y học dân gian ñể chữatrị các chứng bệnh về tim và phục hồi vếtthương [3, 4]. Các nghiên cứu dược lý cho thấy,cây sâm ñại hành có hoạt tính kháng nấm,kháng khuẩn, kháng viêm, giảm ñau [1, 2, 10].Nguyễn Thị Hồng Vân và nnk. (2012) [8, 9] ñãcông bố việc phân lập hai hợp chất eleutherine,isoeleutherine và kết quả khảo sát về hoạt tínhkháng nấm kháng khuẩn của chúng. Nhằm làmrõ tác dụng chữa bệnh của cây sâm ñại hànhtrong dân gian và ñịnh hướng tạo các sản phẩmthiên nhiên ứng dụng trong y dược, chúng tôitiến hành nghiên cứu tác dụng kháng khuẩn invitro và ñánh giá tác dụng ñiều trị tại chỗ củachế phẩm EB phân lập từ củ sâm ñại hành trênbỏng nhiệt thực nghiệm.Chế phẩm EB ở dạng bột màu vàng, cóthành phần chính là hỗn hợp hai hợp chấteleutherine và isoeleutherine ñược chiết tách từcủ sâm ñại hành (Eleutherine bulbosa) do ViệnHóa học các Hợp chất thiên nhiên, Viện Hànlâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam cungcấp.Động vật nghiên cứu: thỏ (ñực và cái), cânnặng 2,0-2,5 kg, nhanh nhẹn, mắt sáng, lôngmượt, không mắc bệnh ngoài da. Thỏ ñược nuôiổn ñịnh trong ñiều kiện phòng thí nghiệm ít nhất5 ngày trước khi nghiên cứu, cho ăn thức ăndành cho thỏ và ñược cho uống nước sạch trongsuốt quá trình thí nghiệm.Nghiên cứu hoạt tính kháng khuẩn in vitroPhương pháp: ñánh giá hoạt tính kháng sinhbằng phương pháp khuếch tán trên thạch.Nguyên tắc: mẫu thử ñược cho vào thạchdinh dưỡng ñã cấy vi sinh vật kiểm ñịnh, hoạtchất từ mẫu thử khuếch tán vào môi trườngthạch sẽ ức chế sự phát triển của vi sinh vật, tạothành vòng vô khuẩn. Hoạt tính kháng khuẩncủa mẫu thử ñược ñánh giá dựa trên ñường kínhvòng vô khuẩn.81Nguyen Thi Hong Van et al.Nghiên cứu tác dụng ñiều trị tại chỗ của thuốctrên bỏng nhiệt thực nghiệmPhương pháp gây bỏng: thỏ ñược cạo sạchlông ở hai bên sống lưng. Gây bỏng cho thỏtheo phương pháp ñã ñược áp dụng trong côngtrình nghiên cứu của Vũ Thị Ngọc Thanh(2003) [5] và Nguyễn Thị Tỵ (1989) [7], thỏñược gây bỏng ở hai bên sống lưng bằng cácháp sát bình kim loại có nhiệt ñộ 100oC vào dalưng thỏ, dưới áp lực 1 kg trong thời gian 35giây. Vết bỏng tạo ra sâu ñộ III theo phân loạicủa Lê Thế Trung (1997) [6].Sau khi gây bỏng, chia thỏ thành 4 lô: lô 1bôi tá dược kem EB; lô 2 bôi sulfadiazin-bạc1%; lô 3 bôi kem EB liều 100 µg/g và lô 4 bôikem EB liều 1.000 µg/g.Tất cả các thỏ ñược bôi thuốc hoặc bôi tádược mỗi ngày, 2 lần một ngày, từ sau khi gâybỏng 3 ngày ñến khi khỏi (4-5 tuần); lượngthuốc bôi một lần là 0,03 g/cm2; ñể hở vết bỏng,không băng.Các chỉ tiêu theo dõi tại chỗ vết bỏngTình trạng xung huyết, phù nề tiết dịch, hoạitử, sự mọc mô hạt, quá trình biểu mô hóa dựavào các ñặc ñiểm có thể quan sát và ñánh giáñược, mức ñộ vết bỏng tại các lô ñược ñánh giávà cho ñiểm theo thang ñược trình bày trongbảng 1.Bảng 1. Thang ñiểm ñánh giá tình trạng ñại thể tại vết bỏngĐiểm0 ñiểm1 ñiểmLượng dịch tiếtĐộ rộng vết bỏngTình trạng ổ loétMức ñộ xung huyếtMức ñộ phù nềKhôKhôngKhông loét hoặc ñãtróc vảy, liền sẹ ...