Ngô Văn Sở

Đại tư mã Ngô Văn Sở là một vị tướng nổi tiếng nhất dưới thời Quang Trung, người trực tiếp chỉ đạo phái đoàn của “Vua Quang Trung” giả sang Trung Quốc năm 1790 để làm công tác ngoại giao… Ngô Văn Sở còn có tên là Ngô Hồng Chấn và Ngô Văn Tàng, xuất thân từ một dòng họ lớn, nhiều đời làm tướng ở Trảo Nha, Thạch Hà, Nghệ An. Từ con đường nào, lúc nào mà ông đến với phong trào Tây Sơn thì chưa ai biết. Nhưng nói đến công cuộc phá Nguyễn, diệt Trịnh,...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Ngô Văn Sở Ngô Văn Sở Đại tư mã Ngô Văn Sở là một vị tướng nổi tiếng nhất dưới thời QuangTrung, người trực tiếp chỉ đạo phái đoàn của “Vua Quang Trung” giả sangTrung Quốc năm 1790 để làm công tác ngoại giao… Ngô Văn Sở còn có tên là Ngô Hồng Chấn và Ngô Văn Tàng, xuấtthân từ một dòng họ lớn, nhiều đời làm tướng ở Trảo Nha, Thạch Hà, NghệAn. Từ con đường nào, lúc nào mà ông đến với phong trào Tây Sơn thì chưaai biết. Nhưng nói đến công cuộc phá Nguyễn, diệt Trịnh, đánh đuổi MãnThanh xâm lược, thống nhất đất nước và giữ yên 13 trấn Bắc Hà dưới thờiNguyễn Huệ - Quang Trung, thì không thể không nói đến vai trò của NgôVăn Sở. Cuối năm 1787, Nguyễn Huệ cho Ngô Văn Sở và Phan Văn Lânmang quân ra Nghệ An, hợp sức cùng Võ Văn Nhậm tiến ra Bắc diệtNguyễn Hữu Chỉnh và các thế lực Lê - Trịnh chống đối, Ngô Văn Sở tỏ ra làmột tướng cầm quân dũng cảm, mưu lược, đánh đâu thắng đấy. Khi NgôVăn Sở tiến đến sông Thanh Quyết (ở cách huyện Gia Viễn 18 dặm về phíabắc), Nguyễn Hữu Chỉnh đem hết quân ở Thăng Long và tướng các đạo hơn3 vạn, đóng ở bờ bắc sông Thanh Quyết đắp lũy cố thủ. Lại sai Hữu Dumang hơn 500 chiến thuyền đóng ở cửa sông đối nhau với quân Tây Sơn.Đêm, quân Tây Sơn ngầm lặn xuống nước dùng thừng dài buộc thuyền củaHữu Du kéo sang bờ nam. Quân trong thuyề n kinh sợ chạy trốn, tranh nhaunhảy xuống nước, bị quân Tây Sơn lấy sạch thuyền và vũ khí, Nguyễn HữuChỉnh không chống cự nổi, bị bắt, giết. Lê Chiêu Thống phải bỏ chạy khỏiThăng Long. Triều Lê đến đây bị xóa bỏ hẳn. Võ Văn Nhậm lại tỏ ra kiêungạo, có ý mưu phản, đầu tháng 5/1788, Nguyễn Huệ đem quân ra diệtNhậm, phong cho Ngô Văn Sở làm Đại tư mã thống lĩnh quân đội, tổngquản mọi công việc ở Bắc Hà. Các tác giả sách Hoàng Lê nhất thống chí chobiết: Từ khi ấy, trên rừng dưới biển hễ có ai dám ngang ngạnh, Sở chỉ cầnsai một viên tì tướng đi đánh là dẹp tan được ngay. Các phủ huyện có đệ ánkiện giấy tờ lên thì Sở cứ theo việc mà xử không để ứ đọng. Cuối năm 1788, Lê Chiêu Thống rước 29 vạn quân Thanh do Tôn SĩNghị chỉ huy vào xâm lược nước ta. Bấy giờ Ngô Văn Sở với cương vị làchủ soái ở Bắc Hà đã sáng suốt nghe theo ý kiến của Ngô Thì Nhậm, chủđộng và hết sức mau lẹ, mưu trí thực hiện cuộc rút lui chiến lược để bảo toànlực lượng. Lại lập phòng tuyến Tam Điệp - Biện Sơn, chuẩn bị chiến trường,tạo điều kiện thuận lợi để Quang Trung từ Phú Xuân đem đại quân ra đánhmột đòn sấm sét vào bọn xâm lược, đuổi chúng và bọn phản quốc ra khỏi bờcõi. Kế hoạch rút quân khỏi Thăng Long, lui về giữ Tam Điệp được vuaQuang Trung cho là hoàn toàn đúng và đánh giá rất cao: “Các ngươi đã biếtnín nhịn để tránh mũi nhọn của chúng, chia ra chặn giữ các nơi hiểm yếu,bên trong thì kích thích lòng dân, bên ngoài thì làm cho giặc kiêu căng, kếấy là rất đúng...”. Trong chiến dịch tổng tấn công quân Thanh, Quang Trung chia binhlực ra làm 5 đạo. Đạo Trung quân do Quang Trung thân hành chỉ huy, cóĐại tư mã Ngô Văn Sở, nội hài Phan Văn Lân làm tướng tiên phong đánhvào mũi Hà Hồi, Ngọc Hồi. Đây là hướng tấn công chính sẽ quyết định toànbộ cục diện chiến dịch. Ngô Văn Sở có sáng kiến cho làm những cái “môngxung”, trong đựng cỏ rơm, cao 5 thước, dài 15 thước, hễ ra trận thì mang điche đằng trước chống tên đạn. Trong trận công thành tháng Giêng năm KỷDậu lịch sử đó, những cái “mông xung” mộc rơm ấy đã trở nên nổi tiếngkhông kém gì voi trận và hỏa hổ làm khiếp đảm quân xâm lược. Sau khi đánh tan quân Thanh xong, Quang Trung trở về Phú Xuân, lạigiao cho Ngô Văn Sở ở lại coi giữ hết thảy việc quân việc nước ở Bắc Hà.Trong đó có việc đối ngoại với phương Bắc là vấn đề quan trọng hàng đầuđể tránh cơn tức giận của vua Càn Long nhà Thanh đang định đem binh mã9 tỉnh tiếp tục cuộc chiến tranh với nước ta. Nhờ có Ngô Thì Nhậm, người“làm chủ về giao thiệp với Trung Quốc”, hai nước đã giảng hòa với nhau.Để tỏ tình giao hảo giữa hai nước, vua nhà Thanh mời vua nước Nam sangYên Kinh dự lễ “bát tuần khánh thọ” (của Càn Long). Thế là một phái đoànViệt Nam gồm 150 người, do Phạm Công Trị đóng giả vua Quang Trung,cùng với Ngô Văn Sở, Phan Huy Ích, Vũ Huy Tấn... khởi hành từ Bắc thànhđi Yên Kinh. Việc Ngô Văn Sở cùng đi với “quốc vương” trong đoàn sứ bộ, làmcho Càn Long đặc biệt chú ý. Vì Càn Long biết rõ Ngô Văn Sở là đại thầntrụ cột của Tây Sơn, lại trực tiếp coi giữ toàn quyền ở Bắc Hà. Về chuyện tađưa vua Quang Trung giả sang Yên Kinh, triều đình Mãn Thanh cũng biết rõsong cứ vờ xem như là thật. Đương nhiên họ cũng hiểu rằng nhân vật chủchốt nhất, có quyền lực nhất nằm trong đoàn sứ bộ là Ngô Văn Sở. Do đóNgô Văn Sở được vua Thanh trọng vọng, ưu đãi khác thường. Sau khi vuaQuang Trung mất, Ngô Văn Sở vẫn trấn giữ Bắc Hà, được thăng chức Đạiđổng lý, tước quận công. Dưới quyền cai quản của ông, tình hình các trấn ởmiền Bắc ổn định, đi dần vào nề nếp. Ông thi hành nhiều ch ...