Người cao tuổi Việt Nam: Phúc lợi xã hội và các mô hình chăm sóc sức khỏe - Bế Quỳnh Nga

Bài viết "Người cao tuổi Việt Nam: Phúc lợi xã hội và các mô hình chăm sóc sức khỏe" trình bày về dân số người cao tuổi Việt Nam, tình trạng sức khỏe của người cao tuổi, phúc lợi xã hội và người cao tuổi, hệ thống y tế và vấn đề chữa bệnh người cao tuổi, các mô hình chăm sóc sức khỏe cho người cao tuổi,...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Người cao tuổi Việt Nam: Phúc lợi xã hội và các mô hình chăm sóc sức khỏe - Bế Quỳnh NgaXã hội học, số 2(110), 2010 31 Ngêi cao tuæi ViÖt Nam: Phóc lîi x· héi vµ c¸c m« h×nh ch¨m sãc søc kháe BÕ Quúnh Nga* ViÖt Nam lµ mét ®Êt níc nghÌo, ®«ng d©n, vµ vÉn cßn ®ang ph¶i tiÕp tôc phÊn®Êu kh«i phôc sau 3 thËp niªn chiÕn tranh. Sù chuyÓn ®æi tõ mét nÒn kinh tÕ kÕho¹ch tËp trung sang nÒn kinh tÕ thÞ trêng ®· ®¹t ®îc sù t¨ng trëng ®¸ng kÓ. Tuynhiªn, cïng víi viÖc gi¶m ®ãi nghÌo nãi chung th× sù chªnh lÖch vÒ møc sèng còngt¨ng lªn. Kho¶ng c¸ch gi÷a vïng n«ng th«n vµ ®« thÞ, thËm chÝ gi÷a c¸c hé gia ®×nhtrong cïng ®Þa ph¬ng còng t¨ng lªn. Sù ph¸t triÓn cña c¸c quan hÖ thÞ trêng, di d©nn«ng nghiÖp, sù biÕn ®æi cña mét x· héi n«ng nghiÖp truyÒn thèng sang mét x· héic«ng nghiÖp ®· t¹o ra nh÷ng h×nh thøc vµ møc ®é rñi ro kinh tÕ x· héi kh¸c nhau ®èivíi hµng triÖu ngêi, trong ®ã cã ngêi cao tuæi. Qu¸ tr×nh ph¸t triÓn nµy ®· khiÕn cho vÊn ®Ò an sinh x· héi nãi chung vµ ansinh ®èi víi ngêi cao tuæi nãi riªng, ®ang trë thµnh mét trong nh÷ng chñ ®Ò hµng ®Çucña c¸c th¶o luËn vÒ chÝnh s¸ch. Bµi viÕt nµy nh»m ®Ò cËp ®Õn t×nh h×nh d©n sè ngêicao tuæi, c¸c vÊn ®Ò phóc lîi x· héi vµ ch¨m sãc søc kháe ngêi cao tuæi ë ViÖt NamhiÖn nay. 1. D©n sè ngêi cao tuæi ë ViÖt Nam Ngêi cao tuæi (NCT) trong b¸o c¸o nµy ®îc hiÓu lµ nh÷ng ngêi tõ 60 tuæi trëlªn. Mét tÝnh to¸n, dùa trªn d÷ liÖu cña ®iÒu tra møc sèng hé gia ®×nh ViÖt Nam(VHLSS 2007), cho biÕt nh÷ng ngêi cao tuæi nh thÕ chiÕm kho¶ng 9,45% d©n sè sovíi 63,78% nhãm ngêi trong ®é tuæi lao ®éng (15 tíi 59 tuæi), vµ kho¶ng 36,22% trÎem díi 15 tuæi. 1 Sè ngêi cao tuæi ë ViÖt Nam t¨ng nhanh, ®Æc biÖt lµ sè phô n÷ cao tuæi. KÕt qu¶Tæng ®iÒu tra d©n sè n¨m 1989 cho biÕt ViÖt Nam cã 7,15% d©n sè lµ ngêi cao tuæi,n¨m 1999 lµ 8,12% vµ n¨m 2005 lµ 8,82%. Theo sè liÖu cña Tæng côc thèng kª2 tÝnh®Õn ngµy 01/4/2006 ViÖt Nam cã 8,05 triÖu ngêi cao tuæi chiÕm 9,45% d©n sè. Trongsè ngêi cao tuæi bao gåm: 3,92 triÖu ngêi tõ 60 - 69 tuæi chiÕm 4,61% d©n sè, 2,90triÖu ngêi tõ 70 - 79 tuæi chiÕm 3,41% d©n sè, sè ngêi tõ 80 tuæi trë nªn chiÕm1,43% d©n sè, dù b¸o ®Õn n¨m 2020 sÏ cã kho¶ng 10,5 - 11 triÖu ngêi cao tuæi chiÕmtrªn 10% d©n sè c¶ níc 3. Qua tæng hîp c¸c kÕt qu¶ ®iÒu tra cho thÊy mét sè xu híngvÒ d©n sè ngêi cao tuæi ë ViÖt Nam nh sau: tû lÖ ngêi cao tuæi tõ n¨m 2008 t¨ng* TS, ViÖn X· héi häc.1 http://www.gopfp.gov.vn/web/khach/solieu.2 Tæng côc Thèng kª, 2007.3 Theo Dù b¸o d©n sè ViÖt Nam ®Õn 2024, TCTK, 2000. Bản quyền thuộc viện Xã hội học www.ios.org.vn32 Người cao tuổi Việt Nam: Phúc lợi xã hội….nhanh vµ sÏ t¨ng ®ét biÕn tõ n¨m 2010. Dù b¸o sÏ t¨ng m¹nh vµ vît tû lÖ NCT cñaTh¸i Lan vµo n¨m 2050 4. §iÒu nµy lµ mét th¸ch thøc lín trong viÖc ®¸p øng nhu cÇuch¨m sãc søc khoÎ, phông dìng ngêi cao tuæi. KÕt qu¶ cña 3 ®ît ®iÒu tra møc sèng hé gia ®×nh (VHLSS) vµo nh÷ng n¨m 1999,2004 vµ 2006 ®· cho thÊy tû lÖ ngêi cao tuæi t¨ng cao. Tû lÖ ngêi cao tuæi theo ®iÒutra n¨m 1999 lµ 8% ®· t¨ng lªn tíi 9,92% n¨m 2004 vµ 10,4% n¨m 2006. Còng theo®iÒu tra nµy n¨m 2006 5 cho thÊy sè ngêi cao tuæi c¶ nam vµ n÷ ®Òu t¨ng so víi n¨m2004 6 vµ ngêi cao tuæi n÷ cao h¬n h¼n nam (12,0% ngêi cao tuæi n÷ so víi 8,7%ngêi cao tuæi nam). Tû lÖ ngêi cao tuæi ë n«ng th«n ®· t¨ng cao b»ng tû lÖ ngêicao tuæi ë thµnh phè (10,3% ngêi cao tuæi ë c¶ n«ng th«n vµ thµnh phè). NÕu so s¸nh tû lÖ ngêi cao tuæi cña ViÖt Nam (10,4% d©n sè n¨m 2006) víi tû lÖngêi cao tuæi cña Th¸i Lan7 (11% n¨m 2006) th× tû lÖ ngêi cao tuæi ViÖt Nam ®·gÇn víi tû lÖ cña Th¸i Lan. UNESCAP dù b¸o tõ n¨m 2006, tû lÖ ngêi cao tuæi cñaTh¸i Lan sÏ t¨ng nh sau: 11% n¨m 2006, 19% n¨m 2025 vµ 28% n¨m 2050. Tû lÖ d©nsè ngêi cao tuæi ViÖt Nam dù b¸o theo kÕt qu¶ ®iÒu tra møc sèng hé gia ®×nh 2006 sÏnh sau: 10,4% n¨m 2006, 16,4% n¨m 2025 vµ 29,4% n¨m 2050 8. C¸c kÕt qu¶ ®iÒu tracho thÊy møc ®é t¨ng nhanh tû lÖ ngêi cao tuæi tõ n¨m 2008 vµ sè ngêi cao tuæi ëvïng n«ng th«n t¨ng nhanh vµ chiÕm tû lÖ xÊp xØ víi tû lÖ ngêi cao tuæi ë c¸c thµnhphè lín. Ph©n bè theo ®é tuæi cña d©n sè cã sù kh¸c biÖt gi÷a c¸c vïng, ph¶n ¶nh c¶nh÷ng yÕu tè kinh tÕ vµ x· héi t¸c ®éng tíi tuæi thä, ®Æc biÖt lµ tû lÖ nghÌo vµ t×nhtr¹ng d©n téc thiÓu sè. TÝnh to¸n cña nhãm nghiªn cøu võa dÉn, dùa trªn d÷ liÖu ®iÒutra møc sèng hé gia ®×nh (VHLSS, 2004), cho thÊy vïng ®ång b»ng s«ng Hång vµ NamTrung bé cã tû lÖ ngêi trªn 60 tuæi cao nhÊt (9%) trong khi tû lÖ nµy thÊp nhÊt ëvïng nói T©y B¾c, §«ng B¾c vµ ®Æc biÖt lµ T©y Nguyªn chØ cã 6%. Ngêi cao tuæi ViÖt Nam sèng ë nh÷ng lo¹i hé gia ®×nh nµo? §iÒu tra møc sènghé gia ®×nh 2004 cho thÊy tû lÖ cao nhÊt lµ nh÷ng hé gia ®×nh cã ngêi trong ®é tuæilao ...