Nhà Trần 1

Nhà Trần hoặc Trần triều (Hán-Nôm: 家陳・陳朝—nhà Trần・Trần triều) là triều đại phong kiến trong lịch sử Việt Nam, bắt đầu khi vua Thái Tông lên ngôi năm 1225 sau khi giành được quyền lực từ tay nhà Lý và chấm dứt khi vua Thiếu Đế, khi đó mới có 5 tuổi bị ép thoái vị vào năm 1400
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Nhà Trần 1 Nhà TrầnNhà Trần hoặc Trần triều (Hán-Nôm: ô ô—nhàTrầnầTrần triều) là triều đại phong kiến trong lịch sửViệt Nam, bắt đầu khi vua Thái Tông lên ngôi năm 1225sau khi giành được quyền lực từ tay nhà Lý và chấm dứtkhi vua Thiếu Đế, khi đó mới có 5 tuổi bị ép thoái vị vàonăm 1400 để nhường ngôi cho ông ngoại là Hồ Quý Lytức Lê Quý Ly – tổng cộng là 175 năm.Lịch sửKhi nhà Lý bắt đầu suy yếu, người đứng đầu dòng họTrần ở đây là Trần Cảnh (Trần Thái Tông) nhưngngười đặt nền móng cho sự ra đời chính thức của nhàTrần là Trần Thủ Độ. Nhà Lý suy vi, quyền lực rơi hếtvào tay Trần Thủ Độ. Sau khi ép Lý Chiêu Hoàng (7tuổi) nhường ngôi cho chồng là Trần Cảnh (8 tuổi; 1218- 1277) thì thời đại của nhà Trần chính thức bắt đầunăm 1225. Trong khoảng 175 năm trị vì, nhà Trần đãlãnh đạo nhân dân Đại Việt ba lần kháng chiến chốngquân Nguyên thành công vào các năm 1258, 1285 và1288, nhưng trong những năm sau này, kể từ đời vua DụTông thì triều đại nhà Trần đã suy yếu đi vì nhiều lý do,chủ yếu là do sự mục nát và yếu kém của hệ thốngquan lại. Cuối cùng vào năm 1400, Hồ Quý Ly đã cướpngôi nhà Trần, chấm dứt 175 năm trị vì của dòng họnày.Nguồn gốcTổ tiên của dòng dõi nhà Trần có nguồn gốc dân tộcMân ở quận Tần Châu, tỉnh Phúc Kiến, Trung Hoa. ÔngTrần Quốc Kinh từ Phúc Kiến sang Việt Nam vàokhoảng năm 1110, thời vua Lý Nhân Tông (1072-1127),lúc đầu cư trú tại xã An Sinh, huyện Đông Triều, tỉnhQuảng Ninh ngày nay; sống bằng nghề chài lưới trênsông nước, trên đường làm ăn chuyển dần vào hươngTức Mạc, huyện Thiên Trường, nay là vùng đất thuộcThái Bình - Nam Định. Trần Quốc Kinh lấy vợ ở TứcMạc, sinh ra Trần Hấp. Trần Hấp sinh ra Trần Lý vàTrần Hoằng Nghi. Trần Lý sinh ra Trần Tự Khánh vàTrần Thừa - sau được tôn là Trần Thái Tổ. Trần HoằngNghi sinh được ba người con trai: Trần An Quốc, TrầnAn Bang và Trần Thủ Độ[1].Nguồn gốc tênCác nhà lãnh đạo thuộc những thế hệ đầu tiên thườngmang tên các loài cá, do nguồn gốc xuất thân chài lướicủa họ Trần. Tổ họ Trần vốn tên là Chép, được dịchsang tiếng Hán là ế, phiên âm là Lý, nghĩa là cá chép.Con ông là Trần Thừa vốn có tên là Dưa (cá dưa). Haicon trai Trần Thừa vốn có tên là Leo (cá leo), đượcphiên theo chữ Hán là Liễu (cha của Trần Quốc Tuấn),người con thứ hai có tên là Lành Canh (cá lành canh),phiên sang chữ Cảnh (vua Thái Tông). Trần Thị Dungcũng vốn có tên là Ngừ (cá ngừ), khi làm hoàng hậu củaLý Huệ Tông mới đổi gọi là Dung. Về sau dân địaphương lập đền thờ bà vẫn gọi là Bà chúa Ngừ.Từ thế hệ thứ hai, nhà Trần nắm quyền cai trị nên mớiđặt theo các tên đời sau thường biết tới.[sửa] Thay ngôi nhà Lý, củng cố chính quyềnMột công trình trong quần thể đền Trần, Nam Định,Việt NamThay ngôi nhà LýVốn sống bằng nghề đánh cá, họ Trần thường sinhsống làm ăn ở những vùng cửa sông ven biển, đến đờiTrần Lý (ông nội của vua Trần Thái Tông) đã trở thànhmột cự tộc có thế lực vùng Hải Ấp (nay là xã Lưu Xá,huyện Hưng Hà, tỉnh Thái Bình).Năm 1209, khi trong triều có biến loạn, vua Lý CaoTông phải chạy lên Quy Hoá, Thái tử Sảm chạy về HảiẤp đã được gia đình Trần Lý giúp đỡ. Hoàng tử Sảm đãkết duyên cùng Trần Thị Dung, con gái thứ hai của TrầnLý. Họ Trần đã tập hợp hương binh giúp nhà Lý dẹploạn, diệt trừ Quách Bốc (thuộc tướng của Phạm BỉnhDi), đưa vua Lý trở lại kinh đô. Cậu ruột Trần Thị Dunglà Tô Trung Từ làm Điện tiền chỉ huy sứUy thế họ Trần bắt đầu được đề cao từ khi hoàng tửSảm lên ngôi vào năm 1211, tức là vua Lý Huệ Tông.Ông cho đón vợ là Trần Thị Dung về cung lập làmnguyên phi. Lúc này, Tô Trung Từ được phong Thái uýphụ chính.Huệ Tông là người yếu đuối, lại bị Thái hậu họ Đàmkhống chế, nên mọi việc đều phó thác cho Đàm DĩMông, người chức cao, quyền lớn nhưng không có họcthức, không có mưu thuật, lại nhu nhược không quyếtđoán, chính sự ngày một đổ nát. Lợi dụng tình hình đó,Đoàn Thượng làm phản, tụ tập bè đảng ở Hồng Châuthả sức cướp bóc, khiến triều đình không chế ngự nổi.Năm 1216, trước tình thế bức bách của Đàm thái hậu,Lý Huệ Tông đã bí mật rời bỏ hoàng cung, cùng vớiTrần thị Dung trốn đến nơi đóng quân của Trần TựKhánh. Từ đó, vua Lý hoàn toàn phụ thuộc vào thế lựcanh em họ Trần.Năm 1223, Trần Tự Khánh chết, mọi việc đều uỷquyền cho Trần Thủ Độ (em họ Trần Thừa và TựKhánh) khi ấy là chỉ huy sứ, quản lĩnh cấm quân.Là người cơ mưu, quyết đoán, Trần Thủ Độ đã sắp xếpđể vua Huệ Tông nhường ngôi cho công chúa ChiêuThánh, rồi cắt tóc đi tu ở chùa Chân Giáo. Liền sau đó,Trần Thủ Độ lại thu xếp cho Lý Chiêu Hoàng lên 7 tuổilấy con trai thứ của Trần Thừa là Trần Cảnh lên 6 tuổi.Một năm sau, vào tháng 12 âm lịch năm 1225, Trần ThủĐộ ép Chiêu Hoàng nhường ngôi cho chồng, nhà Trầnbắt đầu nắm quyền cai trị.Khi lên ngôi, Trần Cảnh (Trần Thái Tông) còn nhỏ, mọiviệc triều chính đều trong tay Thái sư Trần Thủ Độ vàcha là Nhiếp chính Trần Thừa. ...