Nhầm lẫn hay gặp khi dùng lạc tiên

Vị thuốc lạc tiên trong y học cổ truyền thường dùng là bộ phận trên mặt đất của cây lạc tiên (Passiflora foetida L.). Ở Việt Nam có tới 15 loài, trong đó chỉ có loài P.foetida được dùng làm thuốc an thần gây ngủ. Lạc tiên là loại dây leo bằng tua cuốn. Thân mềm tròn và rỗng, có lông thưa. Lá mọc so le, chia 3 thùy, thùy giữa lớn hơn hai thùy bên, mép uốn lượn có lông mịn. Gốc lá hình tim, đầu lá nhọn. Hoa to, đều, lưỡng tính, mọc riêng lẻ ở kẽ lá,...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Nhầm lẫn hay gặp khi dùng lạc tiên Nhầm lẫn hay gặp khi dùng lạc tiênVị thuốc lạc tiên trong y học cổ truyền thườngdùng là bộ phận trên mặt đất của cây lạc tiên(Passiflora foetida L.). Ở Việt Nam có tới 15loài, trong đó chỉ có loài P.foetida được dùnglàm thuốc an thần gây ngủ. Lạc tiên là loại dâyleo bằng tua cuốn. Thân mềm tròn và rỗng, cólông thưa. Lá mọc so le, chia 3 thùy, thùy giữalớn hơn hai thùy bên, mép uốn lượn có lôngmịn. Gốc lá hình tim, đầu lá nhọn. Hoa to, đều,lưỡng tính, mọc riêng lẻ ở kẽ lá, 5 cánh, màutrắng hoặc hơi tím. Quả mọng, hình trứng, dàiđộ 3cm, bao bọc bởi tổng bao lá bắc tồn tại. Lạctiên mọc hoang và được trồng ở nhiều vùngnước ta. Để làm thuốc, người ta thu hái các bộphận trên mặt đất, rửa sạch, phơi khô, cắt đoạn3-5cm. Trước khi dùng sao hơi vàng, dùng dần.Trường hợp ngủ không yên giấc: sắc riêng 20 -40g lạc tiên khô, uống. Lạc tiên Nam Bộ không được dùng làm thuốc an thần.Trường hợp tim hồi hộp, loạn nhịp, mất ngủ, loâu, đau đầu, choáng váng:lạc tiên nấu thành cao lỏng với tỷ lệ 1 phần lạctiên 1 phần nước, pha thêm chút đường cho dễuống, ngày 2-3 lần, mỗi lần 50 -100ml, sau mỗibữa ăn và trước khi đi ngủ. Cũng có thể phốihợp với một số dược liệu an thần khác như lạctiên, lá vông, lá dâu, lá sen, mỗi loại 20g, tâmsen 4g. Sắc uống ngày một thang. Uống 2-3tuần, tới khi các triệu chứng thuyên giảm.- Trong dân gian, bà con ta thường thu hái quả,rửa sạch, bổ đôi, nạo hết ruột, ép và lọc lấy dịchquả, thêm ít nước đun sôi để nguội và chút mậtong hoặc đường đủ ngọt để uống. Dịch quả lạctiên thơm, ngon, bổ, mát; thích hợp cho giảinhiệt mùa hè. Hoặc hái phần ngọn và lá non củalạc tiên mỗi lần khoảng 100 - 200g nấu canh ăngiúp ngủ ngon. Lạc tiên tây tác dụng giải nhiệt.Phân biệt các loại lạc tiên:Ngoài loài lạc tiên nói trên, để tránh nhầm lẫn,cần lưu ý tới một số loài khác cũng mang tên lạctiên.Lạc tiên Nam Bộ (Passiflora cochinchinensisSpreng) cũng là cây leo nhưng cành hơi dẹt, cókhía rãnh. Lá thuôn hẹp, gốc lá và đầu lá hơitròn, mép nguyên, mặt trên nhẵn, mặt dưới có ítlông. Cụm hoa màu trắng. Quả nhỏ hình trứngnhẵn. Cây này không được dùng làm thuốc anthần như lạc tiên nói trên.Lạc tiên tây (P. incarnata L.): là dây leo, dàiđến 9 - 10m. Thân có rãnh dọc, vỏ màu xámnhạt, sau chuyển màu đỏ tía, khi non có lôngmịn. Lá mọc so le, ba thùy, mép có răng cưa, cótua cuốn ở kẽ lá. Hoa to, màu trắng, thơm, cócuống dài, màu tím hoặc hơi hồng. Quả hìnhtrứng. Khi chín có màu vàng. Quả có vị chua,chứa vitamin. Có tác dụng bổ mát, giải nhiệt.Lạc tiên trứng, còn gọi là dây mát (P. edulisSím): Là dây leo, mảnh, dài hàng chục mét.Thân mềm, hình trụ, có rãnh dọc, nhiều lôngthưa. Lá mọc so le, chia 3 thùy, nhẵn, mép khíarăng cưa, gốc lá hình tim, có hai tuyến nhỏ, đầulá nhọn. Hoa mọc riêng ở kẽ lá, có cuống dài,màu trắng. Quả mọng hình trứng, khi chín màuda cam. Ở nước ta, dây mát mọc hoang ở vùngKỳ Sơn, Nghệ An. Dây mát cho quả thơm ngon,vỏ quả chứa nhiều vitamin C, axít hữu cơ, tanin,đường, các nguyên tố vi lượng: Si, K, P… Dịchquả cũng chứa nhiều vitamin C, tinh dầu, axítamin và β- caroten. Quả lạc tiên trứng đượcdùng làm thực phẩm, pha chế đồ uống, đồ hộp,bánh kẹo, kem, đồ tráng miệng sau bữa ăn vàlàm thuốc bổ có tác dụng kích thích thần kinh vàgiúp cho việc tiêu hóa được tốt hơn