Nhịp điệu sinh học trong giấc ngủ trẻ thơ

Nhiều người có con nhỏ rất băn khoăn không biết làm thế nào để con mình ngủ ngon, đủ giấc vì bé cứ hay trăn trở, quấy khóc khi ngủ... Thực ra, đây không còn là vấn đề nan giải nếu họ nắm được nhịp sinh học trong giấc ngủ của bé. Mọi hoạt động sống của sinh vật là một chuỗi những thay đổi định kỳ. Tất cả những biểu hiện đó được gọi là nhịp điệu sinh học. Điều thú vị là có rất nhiều nhịp điệu sống của sinh vật tương ứng với nhịp điệu vận...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Nhịp điệu sinh học trong giấc ngủ trẻ thơ Nhịp điệu sinh học trong giấc ngủ trẻ thơ Nhiều người có con nhỏ rất băn khoăn không biết làm thế nào để conmình ngủ ngon, đủ giấc vì bé cứ hay trăn trở, quấy khóc khi ngủ... Thực ra,đây không còn là vấn đề nan giải nếu họ nắm được nhịp sinh học trong giấcngủ của bé. Mọi hoạt động sống của sinh vật là một chuỗi những thay đổi định kỳ. Tấtcả những biểu hiện đó được gọi là nhịp điệu sinh học. Điều thú vị là có rất nhiềunhịp điệu sống của sinh vật tương ứng với nhịp điệu vận động của thiên nhiên màchúng ta có thể dễ dàng nhận thấy. Chẳng hạn như nhịp thức - ngủ của con người,nhịp hoạt động ngày - đêm của các loài động vật và thời kỳ đâm hoa kết quả vàomỗi mùa xuân của cây cỏ... Nhịp thức - ngủ của con người đã được hình thành từ rất lâu đời do sự tácđộng qua lại của cơ thể và môi trường. Vì vậy, nhịp điệu sinh học vừa mang tínhnội tại (như khi các phi hành gia không gian bay vào vũ trụ hoặc khi ta đưa cácsinh vật vào hang tối, chúng vẫn giữ được nhịp thức - ngủ như cũ), vừa mang tínhngoại cảnh (ví dụ công nhân làm ca đêm sẽ thích nghi bằng cách ngủ bù vào banngày, hoặc khi con người đi từ vĩ tuyến này sang vĩ tuyến khác, vẫn thích nghiđược với mọi sinh hoạt ở hoàn cảnh mới). Nhiệm vụ của chúng ta là điều chỉnh sao cho nhịp điệu nội tại cơ thể vànhịp điệu của ngoại cảnh luôn hài hòa và hợp nhất, tránh những rối loạn gây bấtlợi cho cơ thể. Đối với con người - đặc biệt là trẻ em, trong quá trình sống và pháttriển, hoạt động luân phiên thức ngủ là một nhu cầu sinh lý tự nhiên không thểthiếu. Nhịp thức ngủ là “nhịp điệu chìa khóa”, tác động và chi phối mọi nhịp sốngkhác của cơ thể. Thời gian ngủ có liên hệ với độ tuổi không? Thời gian ngủ tùy thuộc vào tuổi tác và yêu cầu của từng cơ thể. Ở ngườilớn, cứ 1 giờ hoạt động phải được bù bằng nửa giờ ngủ. Ở trẻ em, nhu cầu ngủ rấtcao, cứ 1 giờ hoạt động phải bù lại bằng 2 giờ ngủ, tức là gấp 4 lần người lớn.Tuổi càng nhỏ, nhu cầu ngủ càng cao (trẻ sơ sinh ngủ 20-22 tiếng mỗi ngày). Khilớn lên, nhu cầu ngủ sẽ giảm dần, đến 1 tuổi chỉ còn 16 tiếng, 2 tuổi còn 14 tiếng,3 tuổi còn 13 tiếng. Khi 16 tuổi, trẻ chỉ còn ngủ 8 tiếng giống như người lớn. Thời gian ngủ chủ yếu vào ban đêm; riêng với trẻ em thời gian ngủ banngày cũng rất quan trọng. Mỗi cá thể đều có nhu cầu ngủ khác nhau. Chúng ta cầnđảm bảo và duy trì đúng nhịp điệu tự nhiên của nó. Phân bố chế độ sinh hoạt vàgiờ giấc hợp lý theo từng giai đoạn tuổi và từng cơ thể riêng biệt là yếu tố quyếtđịnh. Thế nào là giấc ngủ nhanh và giấc ngủ chậm? Giấc ngủ được cấu tạo bằng nhiều chu kỳ với hai trạng thái khác nhau, mỗichu kỳ chia làm 5 giai đoạn. Giấc ngủ chậm chiếm khoảng 80% thời gian ngủ ở trẻem, biểu hiện bằng các sóng chậm trên điện não gồm 4 giai đoạn với độ sâu tăngdần. Ở các giai đoạn này, hoạt động sống của cơ thể như nhịp tim, nhịp thở,chuyển hóa cơ bản giảm dần đến mức thấp nhất. Giấc ngủ nhanh (hay giai đoạn 5của chu kỳ) tiếp nối với giấc ngủ chậm, chiếm khoảng 20% thời gian còn lại. Giaiđoạn này hoạt động điện não được biểu hiện bằng các sóng nhanh gần giống nhưlúc thức. Hai loại giấc ngủ này nối tiếp nhau trong đêm tạo thành nhiều chu kỳ liêntiếp, mỗi chu kỳ của trẻ em chiếm khoảng 90 phút, riêng trẻ sơ sinh là 50-60 phút,người lớn là 120 phút. Người ta nhận thấy trong giấc ngủ chậm, tuyến tiền yên ở não sẽ tiết ra kíchthích tố tăng trưởng (growth hormone, GH). Kích thích tố này đóng vai trò rấtquan trọng trong việc hồi phục sức khỏe và thúc đẩy quá trình tăng trưởng của cơthể trẻ. Khi trẻ hoạt động thể lực nhiều như chơi đùa, tập thể dục, thể thao, giấcngủ chậm sẽ gia tăng làm trẻ dễ ngủ và ngủ sâu hơn. Khác với giấc ngủ chậm, giấc ngủ nhanh sẽ giúp trẻ hồi phục nhanh hơn sựmệt mỏi về tâm thần (như làm việc, học tập, các chấn thương tâm lý) và tác độnglên sự trưởng thành của hệ thần kinh. Nó có tác dụng củng cố trí nhớ, giúp trẻ nhớlâu và nhớ vững chắc hơn những thông tin ghi nhận được. Giấc ngủ nhanh sẽ giatăng khi trẻ được luyện tập một môn nào đó như múa, hát. Nếu ngăn cản hay đánhthức giai đoạn này, trẻ sẽ dễ quên, tinh thần căng thẳng, hay cáu gắt, khó chịu,quấy khóc, đầu óc không minh mẫn khi học tập. Làm thế nào để giúp trẻ có giấc ngủ tốt? Nên tập cho trẻ có thói quen ngủ sớm và đúng vào một giờ đã định, nhằmtạo cho trẻ có một phản xạ nghỉ ngơi, giúp trẻ ngủ dễ dàng trong bất kỳ điều kiệnnào. Giảm tối thiểu các kích thích của ngoại cảnh cũng như nội tại lên hệ thầnkinh trẻ trong lúc ngủ. Điều quan trọng nhất là phải tránh tiếng ồn và ánh sáng vìchúng làm giấc ngủ trẻ không sâu và dễ thức giấc. Ngoài ra, các yếu tố khác nhưđể trẻ đói hoặc ăn quá no, không vệ sinh thân thể, quần áo quá chật, nằm sai tư thế,nơi ngủ bẩn chật và không thông thoáng đều gây tác hại xấu đến giấc ngủ. ...