Nhóm nhỏ, một số hướng tiếp cận và áp dụng trong trường hợp nghiên cứu nhóm trẻ em lang thang - Đỗ Thị Ngọc Phương

Bài viết "Nhóm nhỏ, một số hướng tiếp cận và áp dụng trong trường hợp nghiên cứu nhóm trẻ em lang thang" trình bày về cơ cấu của nhóm nhỏ, lãnh đạo, thủ lĩnh nhóm, sự phát triển của nhóm nhỏ, giao tiếp nhóm nhỏ,... Với các bạn chuyên ngành Xã hội học thì đây là tài liệu tham khảo hữu ích.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Nhóm nhỏ, một số hướng tiếp cận và áp dụng trong trường hợp nghiên cứu nhóm trẻ em lang thang - Đỗ Thị Ngọc Phương84 Trao ®æi nghiÖp vô X· héi häc sè 3 (75), 2001 Nhãm nhá - tiÕp cËn vµ ¸p dông vÊn ®Ò trong tr−êng hîp nghiªn cøu nhãm trÎ em lang thang §ç ThÞ Ngäc Ph−¬ng §èi víi c¸c nhãm x· héi, nhãm nhá gi÷ mét vÞ trÝ quan träng trong qu¸ tr×nhph¸t triÓn x· héi vµ c¸ nh©n. Nhãm nhá ®−îc nghiªn cøu tõ ®Çu thÕ kØ thø X, ®Õn nayvÉn ®−îc c¸c nhµ x· héi häc, t©m lý häc ph−¬ng T©y vµ Mü tiÕp tôc quan t©m, khaith¸c ë nh÷ng khÝa c¹nh kh¸c nhau nh− kh¸i niÖm, c¸c biÓu hiÖn ®Æc tr−ng, chøc n¨ng,sù ph©n lo¹i, quy m« nhãm, n¨ng ®éng nhãm, c¬ cÊu nhãm, thñ lÜnh nhãm, truyÒnth«ng trong nhãm vµ viÖc ¸p dông ph−¬ng ph¸p nhãm vµo thùc tiÔn x· héi, v.v... C¸c nhãm nhá ®ãng vai trß rÊt quan träng trong toµn bé cuéc sèng cña chóngta. HiÓu ®−îc quy luËt cña c¸c nhãm nhá, chóng ta sÏ thµnh c«ng h¬n trong c«ng t¸cvËn ®éng gi¸o dôc, bëi lÏ hµnh vi cña c¸ nh©n h×nh thµnh hay thay ®æi chñ yÕu th«ngqua t¸c ®éng cña nhãm nhá. Nhãm nhá hoµn toµn kh«ng ph¶i lµ yÕu tè duy nhÊtnh−ng c¸c yÕu tè cña x· héi bªn ngoµi th−êng lµ ph¶i th«ng qua nhãm nhá míi t¸c®éng ®Õn c¸ nh©n trong nhãm.Trong ph¹m vi bµi viÕt nµy, t¸c gi¶ chØ ®Ò cËp ®Õn métvµi h−íng tiÕp cËn c¬ b¶n cã liªn quan ®Õn ®Ò tµi nghiªn cøu nhãm nhá cña m×nh vµvµi nÐt vÒ kÕt qu¶ tr−ng cÇu ý kiÕn cña trÎ em lang thang vÒ nhãm trÎ lang thang ëmét sè thµnh phè lín. 1. C¬ cÊu cña nhãm nhá: C¬ cÊu cña nhãm nhá lµ sù quan t©m ®Æc biÖt cña c¸c nhµ x· héi häc vµ t©m lýhäc x· héi, v× nã ®−a ra nh÷ng t×nh huèng x· héi ®¬n gi¶n mµ, mét mÆt nã dÔ dµngquan s¸t vµ mÆt kh¸c kh¶ n¨ng ph©n tÝch b»ng nh÷ng ph−¬ng ph¸p chÝnh x¸c métc¸ch c©n ®èi. C¬ cÊu cña nhãm lµ b»ng chøng cña nh÷ng t−¬ng quan tinh thÇn, t©mlinh trong nhãm, v× thÕ, c¬ cÊu gièng nh− nh÷ng t−¬ng quan, lu«n lu«n n»m trong tiÕntr×nh cña sù biÕn ®æi c¬ cÊu x· héi, theo Wanerr vµ Lunt lµ mét hÖ thèng nh÷ngnhãm chÝnh thøc vµ kh«ng chÝnh thøc theo ®ã hµnh vi x· héi cña c¸ nh©n ®−îc quy®Þnh. C¬ cÊu x· héi ®−îc coi lµ c¸c m« h×nh mèi quan hÖ gi÷a c¸c thµnh viªn cña métx· héi hoÆc mét nhãm. Trong nhãm nhá, ®©y chñ yÕu lµ vÊn ®Ò vÒ sù kh¸c biÖt cña vaitrß vµ hßa nhËp ®èi víi ho¹t ®éng mang tÝnh chÊt diÔn ®¹t vµ c«ng cô. Nhµ t©m lý häc J.L.Moreno ®· x©y dùng hai kü thuËt nghiªn cøu vÒ mèi quan hÖnhãm. Kü thuËt thø nhÊt lµ liÖu ph¸p kÞch-t©m lý, trong ®ã nhµ liÖu ph¸p vµ c¸c thµnhviªn trong nhãm theo c¸ch ch¬i ®ãng vai vµ do vËy khuyÕn khÝch hä ®−a ra nh÷ng vÊn Bản quyền thuộc Viện Xã hội học. www.ios.org.vn §ç ThÞ Ngäc Ph−¬ng 85®Ò t©m sinh lý néi t©m, c¸c tr¹ng th¸i kh«ng b×nh th−êng vµ m·nh liÖt trong nhãm ®−îct¹o ra nh»m cung cÊp nguyªn liÖu cho ng−êi nghiªn cøu hµnh vi nhãm. Kü thuËt thø hai do «ng ®−a ra ®· ®−îc kh¸ nhiÒu ng−êi nghiªn cøu ¸p dôngsö dông lµ tr¾c l−îng häc x· héi, kü thuËt nµy ®−a ra cho c¸c thµnh viªn trongnhãm nh÷ng c©u hái vÒ viÖc hä thÝch g×, kh«ng thÝch g×, hä muèn g×, mong muèn lµmviÖc víi ai, sèng víi ai v.v. Nh÷ng c©u hái nµy sÏ t¹o ra mét bøc tranh vÒ cÊu trócchñ quan cña nhãm, bÌ c¸nh cña nhãm, ng−êi l·nh ®¹o. Sau khi cho mäi ng−êi trongnhãm tr¶ lêi cho b¶n tr¾c nghiÖm, ng−êi ta lËp ®−îc mét b¶n s¬ ®å vÒ c¸c mèi quanhÖ mµ Moreno gäi lµ s¬ ®å x· héi®Ó cã thÓ thÊy râ nh÷ng mèi quan hÖ t×nh c¶mgi÷a c¸c c¸ nh©n víi nhau. Trong thùc tÕ, kü thuËt nµy rÊt h÷u Ých ®Ó t¹o ra c¸cnhãm lµm viÖc hiÖu qu¶ h¬n còng nh− rÊt h÷u Ých vÒ mÆt lý thuyÕt khi nh×n nhËnvµo bªn trong c¬ cÊu nhãm, ®Æc biÖt lµ c¬ cÊu nhãm cña trÎ lang thang ®Ó cã c¸c biÖnph¸p gi¸o dôc c¸c em mét c¸ch hiÖu qu¶ nhÊt. 2. L·nh ®¹o, thñ lÜnh nhãm. §©y lµ mét trong nh÷ng vÊn ®Ò ®−îc quan t©m khi nghiªn cøu vÒ nhãm nhá.NhiÒu nhµ nghiªn cøu ®· ®−a ra nh÷ng nghiªn cøu vÒ vai trß cña ng−êi l·nh ®¹o nhãm. Nh÷ng nghiªn cøu vÒ nhãm cho thÊy r»ng, thËt ra ®iÒu quan träng kh«ng chØlµ tÝnh c¸ch cña ng−êi thñ lÜnh trong nhãm, mµ lµ vai trß x· héi cña anh ta. Ng−êithñ lÜnh kh«ng chØ lµ ng−êi n¾m b¾t ®−îc c¸c t©m t−, nguyÖn väng cña c¸c thµnhviªn mµ lµ ng−êi n¾m v÷ng c¸c môc tiªu cña nhãm vµ biÕt c¸ch vËn ®éng c¸c thµnhviªn thùc hiÖn môc tiªu. Trong viÖc nghiªn cøu vÒ c¬ cÊu x· héi, n¨ng ®éng nhãm lµ mét bé m«n nghiªncøu vÒ sù vËn hµnh néi t¹i cña nhãm, bao gåm c¸c néi dung c¬ cÊu, sù l·nh ®¹o,truyÒn th«ng trong nhãm. C¸c ®éng lùc cã thÓ cho thÊy nh÷ng khëi ®Çu thuËn lîi tõc¸c nghiªn cøu cña Lipitt vµ White vÒ c¸c quan hÖ l·nh ®¹o. Trong c¸c nghiªn cøu nµyquan t©m tíi hµng lo¹t c¸c vai trß c¸ nh©n, nh− c¸ nh©n ®−îc coi lµ nguån, nh÷ngng−êi t×m kiÕm sù gi¸c ngé, nh÷ng kü thuËt viªn vÒ tiÕn tr×nh, nh÷ng ng−êi g¸ccæng... lµ nh÷ng vai trß ®−îc thõa nhËn nh−ng chóng kh«ng xuÊt ph¸t tõ mét quanniÖm chÝnh x¸c râ rµng vÒ c¸c vÞ trÝ hoÆc kÝch cì cña sù kh¸c biÖt mµ ng−êi ta ph¸thiÖn ra trong nhãm. Trong nghiªn cøu vÒ n¨ng ®éng nhãm, mét thµnh viªn cña nhãmnghiªn cøu nµy kÕt luËn: Kh¸i niÖm vÒ c¬ cÊu nhãm vµ vÒ vÞ trÝ trong nhãm ch−a®−îc x¸c ®Þnh râ rµng trong c¸c bµi viÕt cña c¸c nhµ ®éng lùc nhãm... Sù phong phó ®ad¹ng cña nh÷ng nghiªn cøu nµy cho thÊy mét vµi ý nghÜa kh¸c biÖt mµ thuËt ng÷ vÞtrÝ cã thÓ t¹o ra. VÞ trÝ ®−îc sö dông ®Ó ®Ò cËp tíi c¸c chøc n¨ng cña mét thµnh viªnph¶i thùc hiÖn trong nhãm, tíi vÞ trÝ cña mét c¸ nh©n trong m¹ng l−íi truyÒn th«nggiao tiÕp, tíi kh¶ n¨ng cña mét ng−êi trong viÖc thay ®æi c¸c lùc, tíi uy tÝn cña mét c¸nh©n trong nhãm... nh»m m« t¶ ®Çy ®ñ ®Æc ®iÓm bÊt kú mèi quan hÖ nµo cña thµnhviªn trong nhãm víi ng−êi kh¸c trong nhãm trong mét kho¶ng thêi gian vµ trong c¸cbèi c¶nh x· héi kh¸c nhau mµ mét ng−êi cã thÓ x¸c ®Þnh vÞ trÝ cña m×nh theo mét lo¹tkÝch cì, nghÜa lµ trong mét lo¹t vÞ trÝ kh¸c nhau1. Lêi b×nh luËn nµy cã thÓ gîi ý n¨ng1 Michael S.Olmsted. ...