Những ai đi lễ chùa và họ hành lễ như thế nào? - Hoàng Thu Hương

Vài nét về tình hình Phật giáo ở Hà Nội hiện nay, thời điểm bắt đầu đi lễ chùa, cơ cấu người đi lễ chùa hiện nay, thực hành nghi lễ là những kết quả thu được từ nghiên cứu "Những ai đi lễ chùa và họ hành lễ như thế nào". Mời các bạn cùng tham khảo.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Những ai đi lễ chùa và họ hành lễ như thế nào? - Hoàng Thu Hương32 X· héi häc thùc nghiÖm X· héi häc sè 1 (85), 2004Nh÷ng ai ®i lÔ chïa vµ hä hµnh lÔ nh− thÕ nµo? Hoµng Thu H−¬ng HiÖn nay, trªn kh¾p ®Êt n−íc, ng−êi ta trïng tu, x©y dùng chïa chiÒn. Nh÷ngbiÓu hiÖn vÒ niÒm tin vµ nghi lÔ PhËt gi¸o cã xu h−íng gia t¨ng. NhiÒu nhµ nghiªncøu ®· nhËn ®Þnh r»ng, c¸c nghi lÔ t«n gi¸o ®· v¾ng bãng mét thêi gian dµi trongchiÕn tranh vµ cã xu h−íng ®−îc kh«i phôc l¹i khi hßa b×nh ®−îc lËp l¹i vµ cã xuh−íng kh«i phôc m¹nh ®Æc biÖt kÓ tõ sau §æi míi. Tr−íc ®©y, trong d©n gian cã c©u“TrÎ vui nhµ, giµ vui chïa”, th× nay, ng−êi ®Õn chïa kh«ng chØ lµ c¸c cô giµ mµ cßn cãc¶ thanh thiÕu niªn vµ trung niªn. VÊn ®Ò nhËn diÖn ng−êi ®i lÔ chïa trong c¸cnghiªn cøu x· héi häc t«n gi¸o ë ViÖt Nam cßn kh¸ v¾ng bãng. Nh− PGS. NguyÔnDuy Ninh ®· cã nhËn xÐt “HiÖn nay, ng−êi ta nãi chung chung lµ dßng ng−êi µo ¹tlªn chïa, nh−ng hä lµ ai, lªn chïa nµo, v× môc ®Ých g× th× ch−a râ” [6:322]. Hµ Néi ®ang lµ mét trong nh÷ng trung t©m PhËt gi¸o lín cña c¶ n−íc. Tõ sau®æi míi, PhËt gi¸o ngµy cµng ph¸t triÓn do nhiÒu nhu cÇu t©m linh kh¸c nhau. Ng«ichïa ngµy cµng trë nªn th©n thiÕt h¬n víi ®êi sèng tinh thÇn ng−êi Hµ Néi. Vµo c¸cngµy lÔ, tÕt, ngµy r»m, mång mét, cæng chïa nµo còng tÊp nËp dßng ng−êi ra vµo.Ng−êi ®Õn chïa thuéc nhiÒu nhãm x· héi kh¸c nhau víi sù ®a d¹ng vÒ c¬ cÊu løatuæi vµ giíi tÝnh. T¹i sao hiÖn nay PhËt gi¸o l¹i cã søc thu hót kh¸ m¹nh mÏ nhiÒutÇng líp nh©n d©n? Vai trß cña PhËt gi¸o trong ®êi sèng cña ng−êi d©n hiÖn nay nh−thÕ nµo? ViÖc lµm s¸ng tá c¬ cÊu ng−êi ®i lÔ chïa ë Hµ Néi còng nh− ®éng c¬, môc®Ých ®i lÔ cña hä gãp phÇn tr¶ lêi nh÷ng c©u hái ®ã. Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, mét sè chïa ë Hµ Néi cã kh¶ n¨ng thu hót métl−îng lín ng−êi ®i lÔ chïa, ch¼ng h¹n nh− Qu¸n Sø, Phóc Kh¸nh, Chïa Hµ. MÆc dï 3chïa nµy ®Òu lµ nh÷ng chïa næi tiÕng vµ thu hót ®−îc ®«ng ng−êi ®Õn lÔ, nh−ng mçichïa l¹i cã nh÷ng ®Æc ®iÓm riªng. Qu¸n Sø lµ Trô së cña Trung −¬ng Gi¸o héi PhËtgi¸o ViÖt Nam vµ Tr−êng Cao ®¼ng PhËt häc. Do vËy, ®©y lµ chïa tËp trung nhiÒut¨ng, ni nhÊt trong thµnh phè. Ng−îc l¹i víi tÝnh chÊt chÝnh thèng cña chïa Qu¸n Sø,chïa Hµ hiÖn nay ch−a cã s− trô tr×, viÖc qu¶n lý chïa thuéc vÒ Ban qu¶n lý chïa cña®Þa ph−¬ng. VÊn ®Ò ch−a cã s− trô tr× ë ®©y kh¸ tÕ nhÞ, mét sè nhµ qu¶n lý t«n gi¸o vµchøc s¾c cña PhËt gi¸o cho biÕt do ho¹t ®éng cña chïa ®em l¹i nhiÒu lîi Ých cho ®Þaph−¬ng nªn hä kh«ng chÊp nhËn cã s− trô tr× tõ n¬i kh¸c ®Õn. Trong khi ®ã, ChïaPhóc Kh¸nh lµ mét chïa míi thu hót ®−îc ®«ng ng−êi ®Õn lÔ trong thêi gian gÇn ®©y.Thªm vµo ®ã, Phóc Kh¸nh gÇn ®©y næi tiÕng víi mét sè ho¹t ®éng PhËt gi¸o víi quym« lín, nh− viÖc tæ chøc quyªn gãp, x©y dùng §¹i PhËt t−îng (t−îng PhËt lín nhÊt Bản quyền thuộc Viện Xã hội học. www.ios.org.vn Hoµng Thu H−¬ng 33§«ng Nam ¸) vµ chïa Non ë Sãc S¬n, hay mét sè ho¹t ®éng th−êng xuyªn kh¸c nh− lÔcÇu an vµ cóng sao gi¶i h¹n hµng n¨m thu hót tíi hµng ngh×n ng−êi. V× vËy, viÖc lùachän 3 chïa lín ë Hµ Néi lµm ®Þa bµn kh¶o s¸t sÏ gióp chóng ta nhËn diÖn ®−îc mét sè®Æc tr−ng næi bËt cña c¬ cÊu ng−êi ®i lÔ chïa ë Hµ Néi hiÖn nay. Bµi viÕt nµy dùa trªn kÕt qu¶ pháng vÊn s©u 30 ng−êi ®i lÔ chïa vµ 435 phiÕutr−ng cÇu ý kiÕn ng−êi ®i lÔ chïa t¹i chïa Qu¸n Sø (137 phiÕu), Phóc Kh¸nh (124phiÕu) vµ chïa Hµ (174 phiÕu) do t¸c gi¶ thùc hiÖn trong n¨m 2002. KÕt qu¶ nghiªn cøu 1. Vµi nÐt vÒ t×nh h×nh PhËt gi¸o ë Hµ Néi hiÖn nay Hµ Néi lµ mét trung t©m PhËt gi¸o lín cña c¶ n−íc, thÓ hiÖn c¶ ë sè l−îngchïa chiÒn lÉn sè l−îng t¨ng, ni. N¨m 1998, Hµ Néi cã 404 ng«i chïa, trong ®ã cã110 chïa ®−îc xÕp h¹ng di tÝch lÞch sö víi 467 s−, trong ®ã cã 4 hßa th−îng, 13th−îng täa [2]. Theo thèng kª cña Ban T«n gi¸o ñy ban Nh©n d©n thµnh phè Hµ Néin¨m 2001 th× Hµ Néi cã 576 chïa (huyÖn Sãc S¬n cã 111, huyÖn Gia L©m cã 104 ng«ichïa) víi 4 Hßa th−îng, 18 Th−îng täa, 1 Ni tr−ëng, 10 Ni s−, 606 t¨ng, ni. Häc viÖnPhËt gi¸o cã 150 T¨ng, ni sinh; Tr−êng c¬ b¶n PhËt häc cã 75 t¨ng, ni sinh [1]. VÒ c¸c ho¹t ®éng cña PhËt gi¸o ë Hµ Néi hiÖn nay: C¸c nghi lÔ ë chïa gåm cã2 lo¹i chÝnh: thø nhÊt, c¸c nghi lÔ theo quy ®Þnh cña ®¹o PhËt. Ch¼ng h¹n nh−:Th¸ng giªng cã LÔ vÝa §øc PhËt Di LÆc (1/1), LÔ Th−îng nguyªn (15/1), LÔ vÝa §øcPhËt ThÝch Ca ®¶n sinh (15/4) vµ b¾t ®Çu mïa “an c− kiÕt h¹”, LÔ Quan ©m Bå t¸t®¾c ®¹o (19/6), LÔ PhËt ThÝch ca ®¾c ®¹o (8/12),.... Thø hai, c¸c nghi lÔ ®−îc tæ chøcnh»m phôc vô nhu cÇu cña tÝn ®å nh− lÔ cóng sao gi¶i h¹n, lÔ cÇu siªu, lÔ b¸n kho¸n,lÔ c¾t gi¶i tiÒn duyªn, lÔ ch¹y ®µn, ... Ngoµi ra, tõng chïa cßn cã LÔ Tæ s−. Nh− vËy,c¸c ho¹t ®éng nghi lÔ PhËt gi¸o hµng n¨m lµ kh¸ phong phó. Víi sè l−îng chïa chiÒn vµ t¨ng, ni kh¸ lín, cïng víi c¸c ho¹t ®éng nghi lÔ ...