Những bài tựa và thơ của các quan Hàn Lâm Viện đưa tặng Sứ-giả

Bài tựa của Hàn-Lâm Học-Sĩ Lý-Khiêm, hiệu Thụ-Ích, đưa ThượngThơ Sài-Trang-Khanh. Năm Chí-Nguyên thứ 15 (1278), An-nam quốc-vương dâng biểu thác cớ vì bận lo đề phòng nước láng giềng xâm lấn, không thể vào triều-kiến. QuốcVương mất, Thế-Tử tự lập, không chờ xin mệnh-lệnh Thiên-Tử. Triều-đình bàn khiến sứ, nhưng khó chọn người. Vừa gặp An-Vũ-Sứ Kim-Sỉ Sài-TrangKhanh 27, từ Vân-Nam về, các đại thần đều tiến cử tài của ông. Vua vời vào hỏi, biết rằng phụ huynh của Sài-Công đều là tôi cũ của triều-đình, và SàiCông tâu đối, lời ý khẳng-khái, thông thạo phong-thổ An-nam....
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Những bài tựa và thơ của các quan Hàn Lâm Viện đưa tặng Sứ-giả Những bài tựa và thơ của các quan Hàn Lâm Viện đưa tặng Sứ-giảBài tựa của Hàn-Lâm Học-Sĩ Lý-Khiêm, hiệu Thụ-Ích, đưa Thượng-Thơ Sài-Trang-Khanh.Năm Chí-Nguyên thứ 15 (1278), An-nam quốc-vương dâng biểu thác cớ vìbận lo đề phòng nước láng giềng xâm lấn, không thể vào triều-kiến. Quốc-Vương mất, Thế-Tử tự lập, không chờ xin mệnh-lệnh Thiên-Tử. Triều-đìnhbàn khiến sứ, nhưng khó chọn người. Vừa gặp An-Vũ-Sứ Kim-Sỉ Sài-Trang-Khanh 27, từ Vân-Nam về, các đại thần đều tiến cử tài của ông. Vua vời vàohỏi, biết rằng phụ huynh của Sài-Công đều là tôi cũ của triều-đình, và Sài-Công tâu đối, lời ý khẳng-khái, thông thạo phong-thổ An-nam. Tức thì vuagia phong làm Lễ-Bộ Thượng-Thư; khiến đi sứ, ban cho áo gấm, cung tên,yên ngựa, để cho cuộc hành trình thêm phần vẻ vang. Trang-khanh đến An-nam, tuyên ý-chỉ nhà vua, khuyên dụ hai ba lần, nhưng quốc-vương chấp nệ,chẳng tỉnh-ngộ, rốt cuộc không có ý muốn lai triều. Trang-Khanh trở về,Hoàng-thượng chẳng nỡ gia-binh, xuống chiếu dụ mong vua An-nam laitriều, Trang-Khanh trong ba năm ba lần qua lại. Năm ấy người vào chầu làTrần-Di-Ái, em của quốc-vương và chú của Thế-Tử hiện nay.Hoàng-thượng bảo rằng: Đó là Thế-tử trái mệnh, chứ người nước ấy nào cótội gì, nên cho Di-Ái làm vua để yên vỗ dân, bèn ban sách-mệnh choTrang-Khanh làm chức Tuyên-Uý-Sứ Đô-Nguyên-Soái, đem binh hộ-tốngDi-Ái về nước. Lúc sắp đi, các quan Hàn-Lâm-Viện đều làm thơ tống tiễn.Tôi may được dự một chức trong Viện Hàn-Lâm thường những chiếu-dụ,biểu-chương, đều có dự nghe, bèn thuật lại công việc và kính tặng mấy lờinhư sau: Từ xưa chẳng phải có nhân-tài là khó, mà chọn nhân-tài mới làviệc không phải dễ-dàng. Nay chúa-thượng biết Trang-Khanh là ngườithuần-hậu, lanh lợi, học rộng biết nhiều, đủ sức đảm nhận trọng trách; đi sứbốn phương, không nhục mệnh nhà vua, cho nên ký thác việc biên-thùy, ủy-nhiệm sứ-mệnh ở nơi tuyệt-vực, phàm các việc quân-lữ, đều được tự ý điều-khiển, lại lấy Chấn-Văn Lý-Công làm tá-nhị, Phi-nhị Lý-Quân làm tham tán,chọn tài như vậy, thực là tinh-tế. Trang-Khanh hãy đi cho khỏi phụ ý lựachọn của Thánh-Thiên-Tử, khỏi phụ lòng kỳ-vọng của hàng Công-Khanh,chiêu-dụ vỗ yên, chính do ở chuyến đi nầy. Vài hôm nữa, tôi sẽ đón chờHiền-Công ở ngoài cửa đô-môn mà mừng rằng: Chung-quân 28, Lục-Giả29 không chuyên chiếm tiếng tốt ở ngày xưa.Ngày tháng 11 năm Chí-Nguyên thứ 18 (1281).Thơ tặng của Hàn-Lâm Thừa-Chi Vương-Bàn hiệu Lộc-AmXe Sài Thượng-thơ lướt viễn-phương,Đầm rồng hang hổ tợ đường trường.Đơn thanh rạng vẽ sứ ngoại-quốc,Chẳng kém Hán-triều Tô 30 với Trương 31Cung-sơn Lý-Sinh có mưu-trí,Cầm roi giong ruổi một con đường.Sao cho ơn chúa khắp vũ-trụ,Của quý không cần nạp Đế-hương.Hàn-Lâm Thừa-Chỉ Cao-Đường Diêm-Phục tự Tử-Tịnh 32Sài-Hầu quyết hiến mình cho nước,Chí-khí sao rất mực thâm thuần!Anh em tuyệt-vức liều thân!Ốc-Nhai 33 một cặp ngọc-lân khác nào.Nói cười được phong hầu Vạn-lý34Tuốt gươm xông hùm-khí lên trời.Đường nguy dong ruỗi như chơi,Ở nơi khách-địa như nơi xóm làng.Chí-Nguyên 35 đã hà hoang yên dẹp,Bốn phương đều khép nép xưng thần.Cớ sao trái mệnh ba lần 36,Cho nên phế-lập nguyên-nhân rõ ràng 37.Bỏ lốt vảy thay bằng xiêm áo 38,Chủ quân dân trên đảo man-di.Đường hoàng rạng vẽ uy nghi,Ngữa trông giúp đỡ lấy vì nhân-quân.Hàn-Lâm Học-Sĩ Vương-Cấu, tự là Khẳng-ĐườngThượng-Khanh phong chức buổi vào chầu,Sang sứ An-nam nắm tiết mao39.Xanh ngắt nội rồng40 sao sứ rạng,Tít mù đường nhạn vó câu mau.Mây hồ khói đảo đều tan sạch,Chuột trộm beo tham thảy cúi đầu.Hộ-tống, Nam-Vương đi trước ngựa,Cha con buộc chặt mối tình sâu.Hàn-Lâm Học-Sĩ Hồ-Chi-Duật tự là Thiệu-VănViêm-phương cách vạn dặm,Xe lọng bao giờ về?Hải-quốc khen tiết thẳng,Giang-thần phục tài kỳ41Hết lòng lập công lạ,Muốn mở rộng biên-thùy.Tre lụa lưu tên họ 42,Đời người cũng sướng ghê.Tập-Hiền Học-Sĩ Lương-Tăng tự Cống-PhủSắt đá lòng trung mãnh giấy tinh,Phẩm người cao quý cửa trâm anh,Bên trời Tô-Vũ toàn danh-tiết,Góc bể Trương-Khiên ruỗi sứ trình.Đồng-trụ trăng cao đề tuyệt cú,Đế-thành hoa nở đón qui-sinh.An-nam tuy nhỏ văn-chương thịnh,Ếch giếng xem trời chớ vội khinh.Quốc-Phó Kiến-An Vương-TáiVàng đá lòng đơn động chín trùng 43Ngựa quen lối cũ thẳng đường giong.Xe không ý-dĩ lòng liêm tỏ 44,Lễ có bao-mao chức-vụ xong 45.Tay chỉ địa-đồ triều bắc-khuyết,Miệng truyền thiên-chiếu đến Nam-Ngung.Chung-quân chẳng đợi xin dây lụa 46,Muôn dặm Ban-Sinh thỏa vẫy vùng 47.Học-Sĩ Vương-Chi-Cương tự Tử-Duy.Tam-tích ơn trên hậu lễ-nghi 48,Anh em quý hiển họ tên ghi,Một nhà trung-nghĩa từ xưa hiếm,Nghìn thuở sủng-vinh mấy kẻ bì.Tuổi-trẻ đã hay tròn tiết-nghĩa,Phương xa vốn sẵn phục phong-uy.Từ nay làng nước cao danh vọng,Tiếng tốt đời đời để lụa tre.Yên-Sơn ...