Những thay đổi của các ngân hàng Việt Nam trước tác động của cách mạng công nghiệp 4.0

Với vai trò là một lĩnh vực quan trọng trong nền kinh tế, ngành ngân hàng không nằm ngoài xu thế đó. Những thay đổi khách quan và chủ quan bên ngoài cũng như bên trong ngành ngân hàng tạo ra nhiều cơ hội nhưng đi kèm với nó cũng là nhiều thách thức. Bài viết đề xuất một số thay đổi các ngân hàng tại Việt Nam cần thực hiện nhằm đảm bảo sự phát triển bền vững trước tác động của cuộc cách mạng công nghiệp 4.0.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Những thay đổi của các ngân hàng Việt Nam trước tác động của cách mạng công nghiệp 4.0 Hội thảo Khoa học quốc gia “Hệ thống Tài chính – Ngân hàng với sự phát triển kinh tế - xã hội miền Trung – Tây Nguyên trong bối cảnh cách mạng công nghệ”– DCFB 2020 NHỮNG THAY ĐỔI CỦA CÁC NGÂN HÀNG VIỆT NAM TRƯỚC TÁC ĐỘNG CỦA CÁCH MẠNG CÔNG NGHIỆP 4.0 Đào Mỹ Hằng Khoa Ngân hàng, Học viện Ngân hàng TÓM TẮT Cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 đang làm thay đổi cơ bản mô thức sản xuất trên toàn thế giới, trong đó có Việt Nam. Với vai trò là một lĩnh vực quan trọng trong nền kinh tế, ngành ngân hàng không nằm ngoài xu thế đó. Những thay đổi khách quan và chủ quan bên ngoài cũng như bên trong ngành ngân hàng tạo ra nhiều cơ hội nhưng đi kèm với nó cũng là nhiều thách thức. Bài viết đề xuất một số thay đổi các ngân hàng tại Việt Nam cần thực hiện nhằm đảm bảo sự phát triển bền vững trước tác động của cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 Từ khóa: CMCN 4.0, chuyển đổi, ngân hàng 1. Bối cảnh cách mạng công nghiệp 4.0 với ngành ngân hàng Thế giới đã chuyển mình trong cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư (CMCN 4.0). Cuộc cách mạng này gồm 4 lĩnh vực chính: công nghệ số (trí tuệ nhân tạo, internet vạn vật, lưu trữ và xử lý dữ liệu lớn), vật lý (robot cao cấp và xe tự lái), công nghệ sinh học và năng lượng tái tạo. Đây được đánh giá là bước nhảy vọt sau mỗi giai đoạn 100 năm của thế giới (kể từ cuộc cách mạng công nghiệp đầu thế kỷ 20) và sẽ làm thay đổi cơ bản mô thức sản xuất trên toàn thế giới hiện nay. Ngành ngân hàng, với vai trò là một lĩnh vực quan trọng trong nền kinh tế, luôn đi đầu xu thế của các cuộc cách mạng công nghiệp. Thành công của ngành luôn gắn liền với ứng dụng tiến bộ công nghệ như chủ động sử dụng hệ thống máy tính trong hoạt động kinh doanh vào những năm 60, giới thiệu thẻ tín dụng và mạng lưới ATM vào những năm 70 và chuyển sang ngân hàng trực tuyến vào những năm 90 của thế kỷ trước. Thế kỉ 21 cũng không phải là ngoại lệ, ngành ngân hàng đang thực hiện những cải cách lớn, tập trung vào hệ thống cơ sở hạ tầng nhằm phục vụ khách hàng tốt hơn và cắt giảm chi phí hoạt động. Những cải cách này là sự chủ động ứng phó của ngành ngân hàng trước cách mạng công nghiệp 4.0 (CMCN4.0) do: (i) áp lực tấn công các công ty ngoài ngành với nền tảng công nghệ mới; (ii) sự chuyển biến trong nhu cầu của khách hàng; và (iii) trình độ phát triển công nghệ có khả năng thay đổi căn bản phương thức hoạt động truyền thống của ngành. 2. Những thay đổi bên ngoài và bên trong ngành ngân hàng do tác động của cách mạng công nghiệp 4.0 2.1. Những thay đổi bên ngoài ngân hàng 2.1.1. Sự thay đổi của nền kinh tế, phương thức sản xuất Dưới tác động của cách mạng công nghiệp 4.0, nền kinh tế sẽ chuyển mạnh sang kinh tế thông minh nhờ ứng dụng hội tụ để tối ưu hóa quy trình sản xuất, quản lý và tiêu dùng (đặc biệt là sử dụng mạng lưới vạn vật kết nối - IoT, công nghệ in 3D). Sản xuất đang dịch chuyển dần từ khu vực có nhiều lao động phổ thông và tài nguyên sang những khu vực có nhiều lao động chuyên môn cao (thiết kế, chuyên gia IT, logistics...). Các ngành công nghiệp sáng tạo sẽ tăng trưởng nhanh hơn các ngành sản xuất và dịch vụ truyền thống. Đồng thời, doanh nghiệp sản xuất sẽ chuyển sang hỗ trợ do các doanh nghiệp công nghệ thông tin (CNTT) có lợi thế vượt trội về thu thập, phân tích dữ liệu để nắm bắt nhu cầu thị trường; từ đó phát triển sản phẩm và thuê doanh nghiệp sản xuất làm sản phẩm. Yêu cầu về thay đổi phương thức tiêu dùng theo hướng bền vững hơn và nhân văn hơn đã thôi thúc tăng trưởng kinh tế sáng tạo. Có thể nói, trong từng ngành sản xuất và dịch vụ, CMCN 4.0 tạo ra những biến đổi sâu sắc từ thế mạnh cạnh tranh, phương thức kinh doanh đến phương pháp đo lường hiệu quả hoạt động. 131 Hội thảo Khoa học quốc gia “Hệ thống Tài chính – Ngân hàng với sự phát triển kinh tế - xã hội miền Trung – Tây Nguyên trong bối cảnh cách mạng công nghệ”– DCFB 2020 2.1.2. Sự thay đổi về khách hàng của ngân hàng Công nghệ số tạo ra sự kết nối và toàn cầu hóa, giúp xóa bỏ các rào cản khiến thế giới trở nên phẳng hơn. Về khách hàng cá nhân, các ứng dụng mới hoặc các trang web trực tuyến cho phép họ được thỏa mãn nhu cầu ngay lập tức với chi phí thấp (McKinsey). Với khoảng 3,4 tỷ người đã sử dụng mạng internet hiện nay, số lượng khách hàng trực tuyến của ngân hàng tăng lên nhanh chóng: (i) lượng khách hàng dùng dịch vụ trực tuyến ở các thị trường phát triển gia tăng gấp đôi ở các thị trường mới phát triển; (ii) doanh thu của nhóm dịch vụ công nghệ số trong tổng thu nhập gia tăng đáng kể; (iii) ngày càng nhiều khách hàng sẵn sàng dùng thử dịch vụ công nghệ số trọn gói để tiết kiệm chi phí. Nhưng khi khách hàng không hài lòng với ngân hàng, việc thay đổi nhà cung cấp có thể thực hiện ngay lập tức thông qua mạng internet. Theo đó, tiến bộ công nghệ với các dịch vụ mới khiến mối quan hệ giữa ngân hàng và khách hàng trở nên lỏng lẻo. Không dừng lại đó, các ngân hàng đang đối mặt với thách thức kép xuất phát từ yếu tố lứa tuổi và những thay đổi về đặc tính của khách hàng các nhân hiện tại. Theo đó, (i) nhóm 20x sẽ là thế hệ có những đòi hỏi cao về các sản phẩm ứng dụng công nghệ số trong các giao dịch hàng ngày; và (ii) Hiện nay, ở nhiều quốc gia, nhóm khách hàng chủ chốt của ngân hàng (tuổi từ 45-65) có số lượng người sử dụng điện thoại thông minh tăng nhanh nhất với xu hướng quan tâm tới các ứng dụng và trang Web dịch vụ dễ sử dụng, thanh lịch và nhiều chức năng. Những thay đổi trên đã trao vai trò dẫn dắt cuộc cách mạng công nghệ số trong ngành ngân hàng vào tay khách hàng, đặt ra yêu cầu về sản phẩm dịch vụ tài chính hoàn toàn mới. Về khách hàng doanh nghiệp, nhóm khách hàng này có yêu cầu về sản phẩm số đang cao hơn nhiều so với khả năng cung cấp của các ...