Những thương nhân Hà Lan đầu tiên đến Đàng Ngoài và Kẻ chợ năm 1637

Bài viết nghiên cứu cuốn Nhật ký hành trình của tàu Grol được bảo quản và lưu trữ tại The Hague có cái nhìn đứng trên quan điểm vị lợi của một công ty nước ngoài đối mặt với chính quyền phong kiến quan liêu chuyên chế phương Đông với nhiều tệ nạn tham nhũng.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Những thương nhân Hà Lan đầu tiên đến Đàng Ngoài và Kẻ chợ năm 1637^^^^fi^i%pt§J^ NHUNC THl/dNC NHAN HA LAN DAU TIEN DEN OANC NCOAI VA KE CHO NAM 1657 NGUYEN THl/A HY* (Dich vd gi&i thieu) Ldi ddn: The ky XVI-XVII trong lich sir the gidi la ky nguyen thuang mai toan cau. Trong h6 thong mau dich chau A, nhung tuyen buon ban qudc te didn ra sdi dOng d bien Ddng va Thai Binh Duong, trong do hai mien Dai Viet da nam tren cung dudng trung chuySn. Trong toan canh do, nam 1637, thuong diem Hirado ciia Cong ty Dong An Ha Lan (VOC) d Nhat Ban da cir chiee tau Grol do Trudng thuong vu K. Hartsinek chi huy tdi Dang Ngoai sau khi ghe qua Hdi An, dem bac den mua la va xin dat quan he bu6n ban. Chuy^n di keo dai han 6 thang, trong do thdi gian phai bd luu lai Kinh thanh Thing Long la %in 2 thang rudi. Nguyen ban \€t tay bang tieng Ha Lan c6 cudn Nhat ky hank tiinh ciia tau Grol duac bao quan tai Luu tru thude dia The Hague. Nam 1882, Geerts da cho dich cudn nhat ky do sang tig^ng Phap vdi nhung chu giai ciia G.Maget, trong tieu luan Journal de voyage du yacht hollandais Grol du Japon au Tonkin (1637), dang tai tren Tap chf Excursions et Reconnaissances t VI.n13 (Paris, 1882). Nam 1883, I.M.Dixon cung dich sang tiSng Anh nhat ky do vdi bai tiSu luan Voyage of the Dutch Ship Grol from Hirado to Ton King, dang tai trong cudn Transactions of the Asiatic Society of Japan XI (Yokohama, 1883). Tdi nam 1907, ban dich cudn nhat ky ra ti^ng Phdp duac dang lai trong Tap chi Revue Indochinoise quydn 5, .sd 55 va 56. Day la mfit tu lieu gOc hiem quy cCia m6t ddi tac nudc ngoai phuang Tay each day 370 nam vifit i quan he giao thuang Viet Nam - Ha Lan trong niia dau the ky XVII. N6 co th^ ddng lam ca sd giup chung ta di sau nghien ciru, gai md hoae gop phSn lam sang to mdt sd van d^ ve lich sir, thuc trang va chinh sach, thii tuc ciia nha nudc phong ki^n trong ngoai thuang, ngoai giao, nin kinh t^ hing hoa ciia Viet Nam the ky XVll cung nhu m6t sd tdn nghi v^ dja ly - lich sir, ndi tinh chfnh tri, tinh hinh dan chiing d Dang Ngoai trong thdi do. Nhung ngudi viei cudn nhat ky c6 cai nhin va diing tren quan di^m vi lai ciia mdt cdng ty nudc ngoai, ddi mat vdi m6t chfnh quyen phong kien quan lieu chuyen chS. phuang Ddng vdi nhi^u tfi nan tham nhung. Ben canh mpt so danh gia nhan dinh co th^ la chii quan, cudn nhat ky da cung cap cho chiing ta nhieu thuc te lich sir khach quan co y nghia, thOng qua nhiJng chi tiei sdng dOng. T^t nhiSn do khai thae triet de gia trj tu lieu, chiing ta can phai nghien ciiu sau them, th^m djnh, khao chiing, doi sanh nhiing thOng tin la dieu ma d day chung ta chua lam duac. Chung toi da cO gang dich sat tinh than va noi dung ciia van ban, nhung khOng thi tranh khoi mOt sd kho khan. Mot sd thuat ngir va tir c6 noi ve cac vat dung, hing hoa chuyen mOn duang thdi khong tim duac tir tieng Vict tuang duang. Mot sd chii thich cung can ban cai lai, nhirng chiing tdi vin tOn trong nguyen van. Rat mong nhan duac y kien dong gop. C h u y e n du h a n h ciia chiee tau Ha (hai c a n g nho) g a n thfinh phd H i r a d o (3)L a n G r o l txi N h a t B a n t d i D a n g N g o a i t r e n h d n dao m a n g c u n g t e n gpi (d N h d t(31/1/1637 - 8/8/1637) (1) Ban) de di tdi xQ D a n g Ngodi. T r e n tfiu ed trUdng thUdng vy K a r e l H a r t s i n e k , ngUdi Nhat ky tren tdu chi h u y cupe vien h a n h , Vincent Romeyn, 31 thdng Gieng - Ngay 31-1-1637, con ngUdi Ha L a n cU t r u d N a g a s a k i k h d n g Ifimt a u Yacht (2) Grol da rdi v u n g do Koutchi viec cho Cdng ty Dong An Hfi L a n mfi sinh PGS. TS. Dai hoc Qudc gia Ha NpiRhflmg thirong nhan fh Lan dau Hto.. 69sdng bfing cong viec budn bfin rieng tU. - 25 thdng Hai: Ngfiy 25-2, chung tdiTrong eong vi§c, ong cd quan hp vdi dng gifi tiep tue cupe hfinh trinh vdi y dinh trUdeMenchioe Santwoort, ngUdi Hfi Lan dfi den het se den thfim Quinam (7). De thiie hipnNhfit Ban vdi William Adams ngdy 19-4- vipe nfiy, ngUdi ta da trang bi mpt thuyen1600 (4) Tnidng thUOng diem Hfi Lan d mfinh ed ten Ifi Autekou, vdi mpt hoa tieuHirado, ngfii Nicolas Koeekbaeker da xin tren thuyen, 9 ngUdi Hfi Lan vfi 9 ngUdiVincent Romeyn di thap tung chu ...