Những Tuyến trùng hại khoai mỡ

Khoai mỡ (Dioscorea alata Linn.) là một trong 600 loài của giống Dioscorea được trồng làm cây lương thực rất lâu đời. Một số loài khác của Dioscorea cũng được con người trồng, hoặc khai thác từ cây dại để sử dụng như một loại lương thực như: D.esculenta Burk. (khoai từ), D. hispida Dennt. (củ nần), D. pierrel Prain. (củ từ nước), D. bulbifera Linn. (khoai dái)… Trên thế giới, cây khoai mỡ được trồng ở 3 vùng chính: Tây Phi, khu vực biển Thái Bình Dương (kể cả Nhật Bản) và các nước trong vùng biển Caribê. Tại...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Những Tuyến trùng hại khoai mỡ Những Tuyến trùng hại khoai mỡ Khoai mỡ (Dioscorea alata Linn.) là một trong 600 loài của giống Dioscorea được trồng làm cây lương thực rất lâu đời. Một số loài khác của Dioscorea cũng được con người trồng, hoặc khai thác từ cây dại để sử dụng như một loại lương thực như: D. esculenta Burk. (khoai từ), D. hispida Dennt. (củ nần), D. pierrel Prain. (củ từ nước), D.bulbifera Linn. (khoai dái)… Trên thế giới, cây khoai mỡ được trồng ở 3 vùngchính: Tây Phi, khu vực biển Thái Bình Dương (kể cả Nhật Bản) và các nướctrong vùng biển Caribê. Tại Việt Nam, khoai mỡ cũng đ ược trồng làm cây lươngthực ở khá nhiều nơi trong đó có tỉnh Long An là một trong những nơi có diện tíchkhoai mỡ lớn và tập trung nhất.Khoai mỡ được trồng bằng củ và có thể trồng theo kiểu độc canh. Tuy nhiên đ ểhạn chế các loại bệnh hại nên trồng khoai mỡ luân canh với một số cây trồng khác.Điều kiện môi trường tốt cho sinh trưởng của khoai mỡ là : mùa mưa kéo dài vàlượng mưa đạt tối thiểu là 1500 mm, nhiệt độ trung bình khoảng 30oC, đất tơi xốpvà tầng canh tác dày.Các loại tuyến trùng gây hại khoai mỡNgười ta đã tìm thấy nhiều giống tuyến trùng luôn có mặt trong đất trồng khoaimỡ, trong số này các giống nội ký sinh (endoparassite) được đánh giá là gây hạinhiều nhất. Có 3 giống được xem là gây hại nhiều cho khoai mỡ là: Scutellonembradys, Pratylenchus coffeae và Meloidogyne spp.1. Scutellonema bradysĐây là tuyến trùng gây ra bệnh “thối khô” trên khoai mỡ. Tuyến trùng này đượctìm thấy ở tất cả các vùng trồng khoai mỡ trên thới giới.Bệnh xảy ra ở lớp vỏ ngoài và có thể lan sâu vào bên trong từ 1.5- 2 cm.Ở lớp nàythường có rất nhiều tuyến trùng sinh sống trong đó. Giai đoạn đầu chỗ vết thối củaphần vỏ ngoài xuất hiện một chất nhầy nh ư kem, có màu vàng sáng. Sau đó bệnhtiếp tục lan đến những nơi khác và thường chỉ lan sâu vào bên trong khoảng 2 cm.Cuối giai đoạn của bệnh, các mô bệnh chuyển sang màu vàng sẫm , nâu. Rồi cuốicùng là màu đen. Bệnh thường xảy ra trên các củ ở giai đoạn tăng trưởng mạnh,giai đoạn gần thu hoạch và đặc biệt là trong thời gian tồn trữ, giai đoạn này thườngcó sự phối hợp giữa tuyến trùng và các vi sinh gây bệnh khác làm cho bệnh trầmtrọng thêm. Hoàn toàn không có triệu chứng nào của bệnh thể hiện trên lá, do đóchỉ quan sát phần cây (dây leo) trên mặt đất sẽ không thể phát hiện được bệnh.S. bradys là một loại tuyến trùng di trú nội ký sinh có trong đất, trong rễ, và trongcủ. Điều đáng nói là những tuyến trùng khi đã vào trong củ rồi sẽ tiếp tục sinh sảnrất nhanh và bệnh sẽ trầm trọng thêm nhất là giai đoạn sau thu hoạch đưa vào tồntrữ. Trong thời gian tồn trữ từ 4 – 6 tháng số lượng tuyến trùng có trong củ sẽ tănglên từ 5 – 8 lần so với số lượng ban đầu (nhiệt độ môi trường tồn trữ khoảng 25 –32oC).Tuyến trùng S. bradys có khả năng thích nghi với điều kiện môi trường rất tốt, khitrong đất không có ký chủ thích hợp tuyến tr ùng vẫn có khả năng tồn tại và pháttriển. Do những điều vừa nói ở trên chúng ta cũng thấy rằng củ giống nếu khôngchọn lọc kỹ, không loại bỏ những củ đã nhiễm tuyến trùng thì chính củ giống lànguồn phát tán tuyến trùng rất đáng kể. Phòng trừ tuyến trùng hữu hiệu phải bắtđầu từ khâu chọn giống .2. Pratylenchus coffeaeTuyến trùng Pratylenchus coffeae cũng là một loại di tú nội ký sinh giống nhưtuyến trùng S. bradys- Tuyến trùng P. coffeae có thể xâm nhập và gây thối vào sâu trong củ so vớituyến trùng S. bradys, thường từ 5 cm hay sâu hơn.Trên các cây bị nhiễmPratylenchus coffeae thì phần thân (dây leo) ở bên trên cũng thường có dấu hiệucây bị nhiễm tuyến trùng như: lá vàng sớm, dây còi cọc kém phát triển so với cácdây không bị nhiễm. Do đó có thể quan sát phần dây deo để chẩn đoán t ình trạngnhiễm bệnh.- Tuyến trùng P. coffeae rất nhạy cảm với điều kiện nhiệt độ môi tr ường. Tuyếntrùng sẽ ngừng sinh sản nếu nhiệt độ môi tr ường bảo quản giảm xuống ở khoảng12 – 13oC.3. Meloidogyne spp.Meloidogyne spp. còn gọi là tuyến trùng gây sưng rễ do các khối u như mụn cócmà chúng tạo ra cho củ trong suốt quá trình ký sinh. Đây là giống tuyến trùng cóphổ ký chủ khá rộng, ngoài cây khoai mỡ chúng còn có khả năng gây hại trên rấtnhiều giống cây trồng khác. Meloidogyne có 5 loài khá phổ biến trên thế giới cũngnhư tại Việt Nam, M. javanica được đánh giá là nguy hiểm nhất do những thiệt hạivề mặt kinh tế mà chúng gây ra.Dấu hiệu điển hình rất dễ dàng nhân ra đối với giống tuyến trùng này là nhữngbướu trên bề mặt của củ. Trong quá trình ký sinh, tuyến trùng này tiết ra nhữngkích thích tố làm các tế bào tăng trưởng không bình thường về mặt thể tích. Sauthời kỳ phình to về thể tích c ...