Nợ xấu – nút thắt cuối cùng của chính sách tiền tệ

Tiếp tục kiên định với chính sách tiền tệ chặt chẽ, linh hoạt; với mục tiêu cuối cùng là kiềm chế lạm phát, ổn định kinh tế vĩ mô và tăng trưởng kinh tế; năm 2014 khép lại có thể nói là thành công trên nhiều phương diện của Ngân hàng Nhà nước trong việc điều hành chính sách tiền tệ của mình. Bài viết trình bày sự ảnh hưởng của nợ xấu đến chính sách tiền tệ; Thực tế xử lý nợ xấu hiện nay; Một số đề xuất về phương hướng xử lý nợ xấu;
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Nợ xấu – nút thắt cuối cùng của chính sách tiền tệ 27 NỢ XẤU – NÚT THẮT CUỐI CÙNG CỦA CHÍNH SÁCH TIỀN TỆ Vũ Văn Hiệu, K14-TTQTC Lê Thị Thanh Hà, K14-TTQTC Phan Thanh Hương, K14-TTQTC Tiếp tục kiên định với chính sách tiền tệ chặt chẽ, linh hoạt; với mục tiêu cuối cùng là kiềm chế lạm phát, ổn định kinh tế vĩ mô và tăng trưởng kinh tế; năm 2014 khép lại có thể nói là thành công trên nhiều phương diện của Ngân hàng Nhà nước trong việc điều hành chính sách tiền tệ của mình. Tăng trưởng tín dụng tính đến 22/12/2014 đã đạt mục tiêu với mức tăng 12,62%, chỉ số CPI giữ ở mức 4,09%, dự trữ ngoại hối tăng đạt trên 35 tỷ USD qua đó giúp tăng trưởng kinh tế vượt chỉ tiêu đạt 5,98%. Cùng với đó, thị trường vàng và ngoại hối tiếp tục được giữ ổn định. Tuy nhiên, bên cạnh những thành công đó vẫn còn một vấn đề vẫn chưa được giải quyết một cách triệt để đó là thực trạng nợ xấu. Nợ làm tắc nghẽn dòng tín dụng trong nền kinh tế. Vậy nên, xử lý nợ xấu là bước đi tối quan trọng trong quá trình tái cấu trúc hệ thống ngân hàng. Nợ xấu dù ở mức độ nào cũng đều có ảnh hưởng xấu đến hiệu quả của chính sách tiền tệ Ngân hàng nhà nước đã đặt ra, sự an toàn của hệ thống tài chính, hiệu quả kinh doanh của toàn bộ hệ thống ngân hàng. Như vậy có thể coi nợ xấu hiện nay là nút thắt cuối cùng của chính sách tiền tệ và cần được giải quyết một cách triệt để. 1. Sự ảnh hưởng của nợ xấu đến chính sách tiền tệ Bản chất của nợ xấu là các khoản nợ dưới chuẩn, nợ nghi ngờ và nợ có khả năng mất vốn. Điều này thường xảy ra khi các con nợ đã tuyên bố phá sản hoặc đã tẩu tán tài sản. Nợ xấu gồm các khoản nợ gốc và lãi quá hạn từ 90 ngày trở lên. Nợ xấu đang trở thành gánh nặng không chỉ đối với ngân hàng, doanh nghiệp mà còn ảnh hưởng đến toàn bộ nền kinh tế. Hiện nay, các ngân hàng hoạt động chủ yếu thông qua hoạt động huy động vốn và cấp tín dụng cho nền kinh tế. Vì vậy, có thể tồn tại hay không phụ thuộc rất lớn vào sự lưu thông của vốn. Khi một ngân hàng có mức nợ xấu lớn thì đầu ra của dòng 28 vốn sẽ vô cùng khó khăn. Không chỉ vậy, nợ xấu cũng ảnh hưởng đến hoạt động của các doanh nghiệp trong nền kinh tế. Các doanh nghiệp khi đã có lịch sử tín dụng không tốt đối với một ngân hàng sẽ khó tiếp cận đến nguồn vốn của ngân hàng nữa, từ đó ảnh hưởng đến hoạt động kinh doanh của chính bản thân doanh nghiệp đó, đồng thời ảnh hưởng đến toàn bộ nền kinh tế. Điều này sẽ gián tiếp ảnh hưởng đến phương hướng điều hành chính sách tiền tệ của Ngân hàng Nhà nước. Khi nợ xấu làm tắc dòng chảy của nguồn vốn trong hệ thống ngân hàng sẽ làm cho Ngân hàng Nhà nước gặp khó khăn trong việc đưa ra các công cụ điều hành chính sách tiền tệ. Nợ xấu tăng, Ngân hàng Nhà nước không thể điều hành tăng lãi suất từ đó sẽ ảnh hưởng đến các mục tiêu về tăng trưởng, về lạm phát... Vì vậy, việc giải quyết triệt để nợ xấu là vấn đề cấp bách không chỉ riêng với một ngân hàng nào mà còn là vấn đề chung của toàn bộ nền kinh tế. 2. Thực tế xử lý nợ xấu hiện nay 2.1. Đâu là con số thực sự của nợ xấu Đã có rất nhiều công bố được đưa ra về tỷ lệ nợ xấu của hệ thống ngân hàng Việt Nam. Tuy nhiên, những con số được công bố lại có sự khác biệt giữa các tổ chức đánh giá. Thậm chí, cùng là con số được Thống đốc Ngân hàng Nhà nước đưa ra tại hai thời điểm rất gần nhau cũng có sự khác biệt lớn. Vậy con số thực sự về nợ xấu là bao nhiêu và nó có ảnh hưởng như thế nào đến toàn bộ hệ thống ngân hàng của Việt Nam. Theo thống kê của Ngân hàng Nhà nước đưa ra thì con số nợ xấu của toàn bộ hệ thống ngân hàng vào thời điểm tháng 9 năm 2012 là 17%, tương đương với 465.000 tỷ đồng, tính đến tháng10 năm 2014 đã xử lý được 54,3% trong số này. Nếu tỷ lệ nợ xấu thời điểm tháng 9 năm 2012 chiếm 17% tổng dư nợ thì hiện chỉ còn khoảng 5,4% tổng dư nợ, đến cuối năm 2014 ước còn 3,7 – 4,2% và như thế hoàn toàn có thể đưa về mức dưới 3% vào năm 2015 như mục tiêu Quốc hội và Chính phủ yêu cầu. Tuy nhiên, một vấn đề khiến ai cũng phải giật mình là con số 17% của nợ xấu từ 09/2012 mà tại sao đến tận kỳ họp Thứ 8, Quốc hội Khóa XIII mới được chính thủ tướng Chính phủ đưa ra. Đồng thời trước đó, con số mà Ngân hàng Nhà nước đưa ra về tỷ lệ nợ xấu năm 2012 là 8,6%, khác hẳn với con số 17% mà Thủ Tướng Chính phủ đưa ra. 29 Ở một phương diện khác, con số nợ xấu của các nhà lãnh đạo Ngân hàng Nhà nước đưa ra cho một thời điểm cũng là khác nhau. Ngày 15/2/2014, Chánh Thanh tra Ngân hàng Nhà nước, ông Nguyễn Hữu Nghĩa cho biết con số nợ xấu cập nhật nhất tính đến hết năm 2013 mà cơ quan này nắm được là 5,56%. Nhưng sau đó chỉ 3 ngày, Ngân hàng Nhà nước lại cho biết, theo báo cáo của các ngân hàng thương mại, thì tỷ lệ nợ xấu đã giảm mạnh trong hai tháng cuối năm 2013 xuống chỉ còn 3.63%. Dù cả hai con số này đếu chưa tính đến phần nợ đã được tái cơ cấu nhưng rõ ràng, sự chênh lệch về nợ xấu thuần cũng không hề nhỏ. Trong cuộc họp hồi tháng 09 năm 2014, Thống đốc Nguyễn Văn Bình đưa ra con số nợ xấu là 5,43%, nhưng chỉ sau một tuần, phó Thống đốc lại đưa ra con số chỉ hơn 3%. Hai con số do những người đứng đầu ngành ngân hàng đưa ra sai khác nhau tới hơn 2% - một sự chênh lệch rất lớn. Con số nợ xấu được các tổ chức tín dụng tự đưa ra cũng khác rất nhiều so với con số mà Ngân hàng Nhà nước công bố. Cụ thể, theo báo cáo của các tổ chức tín dụng, tỷ lệ nợ xấu đến cuối tháng 9 năm 2014 còn khoảng 3,8% và có xu hướng giảm: tháng 6/2014 là 4,17%; tháng 7 là 4,11%; tháng 8/2014 là 3,9%; ước tính đến cuối năm 2014 còn khoảng 2,5 - 2,7%. Nếu như thế thì mục tiêu nợ xấu dưới 3% của Chính Phủ đáng nhẽ đã phải được hoàn thành. Ngoài ra, con số nợ xấu của Việt Nam đưa ra còn có sự sai khác rất lớn so với ...