Nút mạch điều trị u xơ tử cung

Tắc động mạch tử cung điều trị u xơ là một phương pháp can thiệp nội mạch ít xâm nhập, được áp dụng rộng rãi trên thế giới từ năm 1994. Ở Việt Nam, Khoa Chẩn đoán hình ảnh bệnh viện Bạch Mai và một số bệnh viên khác đã áp dụng từ những năm 2000, kết quả đã cho thấy các ưu điểm của phương pháp nút động mạch tử cung trong điều trị u xơ tử cung.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Nút mạch điều trị u xơ tử cung Nút mạch điều trị u xơ tử cungTắc động mạch tử cung điều trị u xơ là một phương pháp can thiệp nội mạch ít xâmnhập, được áp dụng rộng rãi trên thế giới từ năm 1994. Ở Việt Nam, Khoa Chẩn đoánhình ảnh bệnh viện Bạch Mai và một số bệnh viên khác đã áp dụng từ những năm2000, kết quả đã cho thấy các ưu điểm của phương pháp nút động mạch tử cung trongđiều trị u xơ tử cung.1. Mục đích của phương phápLàm cho u xơ tử cung không phát triển, teo nhỏ lại và có thể rụng nhưng vẫnđảm bảo tính nguyên vẹn của tử cung cũng như giữ được chức năng của tửcung sau khi thực hiện thủ thuật, đồng thời cũng làm giảm hoặc mất các triệuchứng do khối u gây ra như đau bụng, rong kinh....2. Sơ lược kỹ thuật nút mạchTắc mạch trong Điện quang nói chung đã được sử dụng từ năm 1975, ban đầu kỹ thuậtnày chỉ được sử dụng trong một số trường hợp như chảy máu sau phẫu thuật và giảmchảy máu tiền phẫu, từ đó cho tới nay kỹ thuật này ngày càng được áp dụng rộng rãitrong điều trị các dị dạng thông động tĩnh mạch, phình mạch, chảy máu sau phẫuthuật, điều trị ung thư gan, điều trị thông động mạch cảnh xoang hang..., trong sảnkhoa được sử dụng trong trường hợp chảy máu sau mổ, chảy máu sau đẻ, điều trị u xơtử cung, cầm máu trước phẫu thuật...Năm 1979 thành công đầu tiên của nút động mạch tử cung là trong trường hợp cầmmáu sau đẻ. Năm 1994, Rivina và cộng sự đã mô tả một số trường hợp tắc động mạchtử cung trong điều trị u xơ tử cung, sau đó một năm thì phương pháp này được coi nhưmột phương pháp lựa chọn đầu tiên trong điều trị u xơ tử cung.Tháng 9 năm 1999 theo một thống kê của Hội tim mạch và can thiệp điện quang(Society Cardio-vascular and Interventional Radiology) là thành viên của FDA chothấy thủ thuật này được thực hiện trên 4165 bệnh nhân tại nước Mỹ, với tỷ lệ chết là 0bệnh nhân, biến chứng là 25 bệnh nhân và phải cắt bỏ tử cung trong vòng 30 ngày dou hoại tử nhiễm khuẩn...(chiếm tỷ lệ dưới 1%). Tính đến năm 2003 trên toàn thế giớiđã có trên 50.000 bệnh nhân đã được thực hiện thủ thuật nút động mạch tử cung.3. Nút động mạch tử cung- Nguyên lýU xơ tử cung được nuôi dưỡng bằng máu từ động mạch tử cung, các nhánh độngmạch vào cấp máu cho khối u giãn to để tăng cường máu đến u, trong khi các nhánhkhác không cấp máu cho khối u thì không giãn và không tăng lưu lượng dòng chảy.Khi bơm các chất gây tắc mạch vào động mạch tử cung thì chúng theo các nhánh độngmạch giãn và tăng dòng chảy để tập trung vào trong khối u, còn các nhánh khác khôngbị tắc. Kết quả là khối u không được nuôi dưỡng và nhỏ đi, phần còn lại của tử cungvẫn bình thường. Khối u hoại tử và teo nhỏ trong vòng sáu tuần sau thủ thuật.- Vật liệu gây tắc mạch+ Spongel: Là chất gây tắc mạch tạm thời, chỉ dùng cầm máu tiền phẫu.+ Vòng xoắn kim loại(Coils): Gây tắc mạch vĩnh viễn, giá thành đắt.+ Hạt nhựa PVA (poly vinyl alcohol): Gây tắc mạch vĩnh viễn bằng cách gây giảmlưu lượng dòng chảy và gây viêm thành mạch vô khuẩn tại các mạch máu mà nó tắclại, dẫn đến các cục máu đông có chứa hạt nhựa gây tắc hoàn toàn dòng chảy của độngmạch, các cục máu đông này sẽ tự phân huỷ trong vòng bốn tuần còn các hạt nhựa thìtồn tại vĩnh viễn trong khối u. Hạt nhựa được sử dụng lần đầu tiên trong Y học là vàonăm 1974 để gây tắc mạch khối u đang chảy máu. Hạt nhựa sử dụng trong nút mạchtử cung có kích thước từ 250 đến 500 micromete.4. Chỉ định điều trị u xơ tử cung bằng nút mạch- U xơ tử cung có triệu chứng lâm sàng như đau bụng, rong kinh...- Kích thước dưới 10cm.- Bệnh nhân không muốn phẫu thuật- Nếu bệnh nhân chưa có con cần thảo luận với bác sỹ sản khoa trong việc lựa chọnnút động mạch tử cung hay phẫu thuật nội soi bóc tách nhân xơ.5. Chống chỉ định- U xơ tử cung quá to (> 20cm), nằm dưới thanh mạc và có cuống, hay u to nằm dướiniêm mạc với diện bám vào cơ tử cung hẹp.- Viêm nhiễm phần phụ.- Giống như chống chỉ định của chụp mạch máu: Rối loạn đông máu, suy tim, gan,thận nặng, có tiền sử hen hay dị ứng với các chế phẩm có iodU xơ tử cung gây khó có thai ở nhiều trường hợp (ảnh minh họa)Nhận biết và điều trị u xơ tử cungChị em cần hết sức đề phòng vì u xơ tử cung dễ gây sinh non, sảy thai, suy thai…nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời.U xơ tử cung thường là một khối u lành tính, do các mô cơ tạo nên. Khi u xơ tử cungcòn nhỏ rất ít có biểu hiện triệu chứng. Kích thước khối u lớn dần thì các biểu hiện dễnhận biết hơn, bệnh nhân có thể đau tức vùng bụng dưới, ra nhiều khí hư, rong kinh,rối loạn kinh nguyệt…U xơ tử cung cũng gây khó có thai ở nhiều trường hợp. Nó ngăn cản sự thụ thai vàlàm tổ trong tử cung, ảnh hưởng đến sự di chuyển của tinh trùng. Cũng có nhữngtrường hợp thụ thai được nhưng lại không giữ được thai… U xơ tử cung có thể chènép, làm gập vòi tử cung hoặc bít lỗ cổ tử cung.Với những người đã mang thai, nó dễ làm sảy thai do kích thích nội mạc tử cung. Uxơ tử cung cũng có thể gây sinh con, làm cho ngôi thai bất thường, rau tiền đạo, kéodài cơn chuyển dạ gây đẻ khó, băng huyết.Những khối u to, nằm ở vị trí tiền đạo có thể làm cho sản phụ không tự sinh con đượcmà phải mổ. Khi sổ rau, sản phụ có u xơ tử cung dễ băng huyết do sót rau hoặc tửcung cho hồi kém.Những thai phụ có u xơ tử cung cần được theo dõi chặt chẽ trong thai kỳ, phòng ngừasảy thai, sinh non, tử vong thai nhi bằng cách nghỉ ngơi, dùng thuốc chống co bóp tửcung (nếu cần) theo chỉ định của bác sĩ.Những thai phụ có u xơ tử cung cần được theo dõi chặt chẽ trong thai kỳ, phòng ngừasảy thai, sinh non, tử vong thai nhi (ảnh minh họa)Khi sảy thai, nên kiểm tra buồng tử cung để tránh sót rau. Trước những nguy cơ gâyra do u xơ tử cung, đặc biệt trong thai kỳ, bệnh nhân nên có biện pháp điều trị hợp lý,triệt để u xơ tử cung trước khi mang thai hoặc có dự định mang thai.Về điều trị u xơ tử cung, bác sĩ có thể dùng thuốc nội tiết cho những phụ nữ trẻ tuổi,chưa sinh đẻ, khối u còn nh ...