Phần 3: Chương 3: Tác phẩm tự sự - Lý luận văn học

Tham khảo tài liệu phần 3: chương 3: tác phẩm tự sự - lý luận văn học, tài liệu phổ thông, ôn thi đh-cđ phục vụ nhu cầu học tập, nghiên cứu và làm việc hiệu quả
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Phần 3: Chương 3: Tác phẩm tự sự - Lý luận văn học Chöông ba : TAÙC PHAÅM TÖÏ SÖÏ I. TÖÏ SÖÏ VAØ TAÙC PHAÅM TÖÏ SÖÏ 1. Cuõng nhö tröõ tình khaùi nieäm töï söï ñöôïc hieåu theo hai nghóa : thöù nhaát,töï söï laø moät trong ba phöông thöùc mieâu taû trong vaên hoïc; thöù hai, töï söï laø moätloaïi vaên hoïc beân caïnh caùc loaïi tröõ tình vaø kòch. Vôùi nghóa thöù nhaát khaùi nieäm töï söï duøng ñeå chæ phöông thöùc mieâu taû cuûavaên hoïc, maø ôû ñoù thieân veà mieâu taû söï kieän, keå chuyeän. Phöông thöùc naøy chuûyeáu ñöôïc duøng trong caùc taùc phaåm töï söï nhö trong tieåu thuyeát, truyeän vöøa,truyeän ngaén, truyeän thô, kí söï, phoùng söï v.v... Trong nhieàu taùc phaåm tröõ tìnhcuõng coù theå coù nhöõng yeáu toá töï söï xen vaøo. Rieâng taùc phaåm kòch thì nhieàu nhaønghieân cöùu cho raèng ñoù laø “töï söï ñöôïc saân khaáu hoùa”. Vôùi nghóa thöù hai khaùi nieäm töï söï chæ moät loaïi taùc phaåm vaên hoïc maø ôû .v nnhöõng loaïi taùc phaåm naøy chuû yeáu duøng phöông thöùc töï söï ñeå mieâu taû. Caùc taùcphaåm loaïi naøy ñöôïc goïi laø taùc phaåm töï söï. Caùc taùc phaåm nhö Truyeàn kì maïn luïc 4 hcuûa Nguyeãn Döõ, tieåu thuyeát Toá Taâm cuûa Hoaøng Ngoïc Phaùch, truyeän ngaénChieác laù cuoái cuøng cuûa O. Henry, truyeän thô Nhò ñoä mai (khuyeát danh), Kí söï c2Cao Laïng cuûa Nguyeãn Huy Töôûng, phoùng söï Caïm baãy ngöôøi cuûa Vuõ TroïngPhuïng v.v... ñeàu laø nhöõng taùc phaåm töï söï. ih o 2. Phaïm vi caùc taùc phaåm töï söï raát ña daïng. Coù taùc phaåm töï söï vieát baèngvaên xuoâi nhö tieåu thuyeát, truyeän ngaén, truyeän vöøa, truyeän nguï ngoân; coù taùc V uphaåm töï söï vieát baèng baên vaàn nhö anh huøng ca, truyeän thô. Laïi coù taùc phaåm töïsöï naèm trong theå loaïi kí nhö kí söï, phoùng söï, truyeän kí v.v... Caùc theå loaïi taùcphaåm töï söï vöøa neâu seõ ñöôïc ñeà caäp kó hôn ôû phaàn döôùi. 3. a. Ñaëc ñieåm noåi baät nhaát, quan troïng nhaát cuûa taùc phaåm töï söï laø keå veàmoät caâu chuyeän, moät söï kieän töø phía ngöôøi khaùc. Chính Aristote trong Thi phaùpñaõ cho raèng trong taùc phaåm töï söï nhaø vaên keå veà moät söï kieän xem “moät caùi gìtaùch bieät vôùi mình” laø ñeå noùi ñeán ñaëc ñieåm naøy cuûa taùc phaåm töï söï. Ñaëc ñieåmnaøy ñaõ laøm cho taùc phaåm töï söï khaùc haún vôùi tröõ tình hay kòch. Neáu nhö ôû tröõtình, nhaø vaên taùi hieän cuoäc soáng qua 1 taâm traïng, nhöõng caûm xuùc ñöôïc boäc loämoät caùch tröïc tieáp, coøn ôû kòch trình baøy taát caû nhö ñang dieãn ra thì ôû töï söï nhaøvaên ñöùng beân ngoaøi traàn thuaät laïi, keå laïi. Nhöõng suy nghó, caûm xuùc, haïnh phuùcñau khoå cuûa nhaân vaät, dieãn bieán cuûa söï kieän, coát truyeän... ñöôïc nhaø vaên keå laïi,taùi hieän laïi nhö nhöõng ñoái töôïng khaùch quan ñöôïc ñöa ra moå xeû phaân tích.Chính ñöôïc traàn thuaät laïi töø phía ngöôøi khaùc nhö vaäy neân taùc phaåm töï söï coù caùinhìn khaùch quan, do traàn thuaät laïi, keå laïi, taùc phaåm töï söï thöôøng taïo ra caûm 100giaùc veà caùi thuoäc quaù khöù. Ñuùng nhö G. N. Pospelov nhaän xeùt : “Ñoái vôùi söïtraàn thuaät thì caùi ñöôïc mieâu taû laø moät caùi quaù khöù” (1). Ñieàu naøy cuõng khaùc vôùitröõ tình hay kòch laø bieán moïi caùi cuûa quaù khöù trôû thaønh hieän taïi, dieãn ra tronghieän taïi. Ñeå taïo neân caùi nhìn khaùch quan trong vieäc taùi hieän taïi, dieãn ra tronghieän taïi. Ñeå taïo neân caùi nhìn khaùch quan trong vieäc taùi hieän ñôøi soáng taùc phaåmtöï söï taäp trung phaûn aùnh ñôøi soáng con ngöôøi qua caùc yeán coá, söï kieän. Cho neânnhieàu yù kieán ñaõ cho raèng tính söï kieän laø moät ñaëc ñieåm haøng ñaàu vaø quan troïngcuûa taùc phaåm töï söï. Khi phaân loaïi taùc phaåm theo ñoái töôïng G. Hegel ñaõ xem söïkieän nhö laø moät tieâu chí ñeå nhaän dieän taùc phaåm töï söï. OÂng cho raèng “loaïi töï söïlaø nhöõng taùc phaåm mieâu taû söï kieän”. Nhöõng taùc phaåm töï söï ñöôïc xaây döïng treâncô sôû ñan keát bôûi caùc söï kieän. Coøn söï kieän, taïo neân maïch chính cuûa taùc phaåm,boäc loä baûn chaát cuûa caùc tính caùch, caùc hieän töôïng ñôøi soáng. Ñeå mieâu taû caùi baûnchaát keo kieät vaø nhaãn taâm cuûa Granet nhaø vaên keå laïi oâng ta khoâng cöùu em, ñeåcho em phaù saûn roài töï saùt, trong khi mình giaøu nhaát tænh Saumure (Eugeùnie .v nGrandet). Ñeå boäc loä caùi taøn aùc cuûa gaõ tö saûn, Nguyeãn Coâng Hoan ñaët y tronghoaøn caûnh con choù cuûa y bò ngöôøi aên maøy ñaùnh gaãy raêng, theá laø y quyeát ñònhlaáy oâ toâ ñuoåi theo quyeát caùn cheát ngöôøi aên maøy (Raêng con choù nhaø tö saûn). Caùc ...