Phân biệt sán lá ruột nhỏ Haplorchis taichui và H.pumilio với các loại sán lá khác sử dụng chỉ thị ITS-2 (internal transcribed spacer)

Sán lá ruột nhỏ (Haplorchis spp.) thuộc họ Heterophyidae th-ờng ký sinh trong ruột non của ng-ời, gia súc và gia cầm (Yamaguti, 1958; Pear, 1964; Cheng, 1974; Pearson, 1982). Ng-ời và các động vật trên cạn nhiễm loài sán này do ăn gỏi, ăn lẩu hoặc ăn cá sống có chứa ấu trùng metacercariae. Ng-ời và động vật trên cạn nhiễm sán lá ruột nhỏ với số l-ợng lớn th-ờng có biểu hiện đau đầu, buồn nôn, viêm ruột và ỉa chảy. Tác hại trực tiếp của loài sán này đối với ng-ời và động vật không lớn nh-ng...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Phân biệt sán lá ruột nhỏ Haplorchis taichui và H.pumilio với các loại sán lá khác sử dụng chỉ thị ITS-2 (internal transcribed spacer) Ph©n biÖt s¸n l¸ ruét nhá Haplorchis taichui vµ H. pumilio víi c¸c loµi s¸n l¸ kh¸c sö dông chØ thÞ ITS-2 (Internal Transcribed Spacer) Discrimination of tiny trenmatodes (Haplorchis taichui and H. pumilio) to other species using ITS-2 (Internal Transcribed Spacer) markers Kim V¨n V¹n1,3, Lª Thanh Hßa2, NguyÔn ThÞ BÝch Nga2, NguyÔn ThÞ TuyÕt Nhung2 v Anders Dalgaard3 SUMMARY Haplorchis spp are tiny trematodes can be found in the small intestines of various definitivehosts such as human, birds, cats, dogs and rats. Human and other definitive hosts are infectedby eating raw freshwater fishes containing encysted metacercariae. Haplorchis spp. is not easyto discriminate from other trematodes due to their minute size, similar morphology of eggs,cercaria, metacercaria and adult worm. A molecular method, for the first time in Vietnam, wasapplied to identify H. pumilio and H. taichui based on amplification of ITS-2 using forwardprimer, 3SF: 5’-GGTACCGGTGGATCACTCGGCTCGTG-3’ and reverse primer BD2R: 5-TATGCTTAAATTCAGCGGGT-3-BD2R) with annealing at 50oC in the polymerase chainreaction (PCR) and sequencing for analyzing the nucleotide composition. Samples includingadult worm and metacercariae were collected on human and fish in NamDinh province, Vietnamand Bangkok, Thailand. The length of ITS-2 specific for H. taichui is 446bp; and for H. pumilio is290bp. ITS-2 sequence in H. taichui was found longer than that in H. pumilio, due to theinsertion of 154 nucleotides between nucleotide 198 and 352. There was high identity rate (99-100%) of nucleotides in the ITS-2 gene in H. taichui and H. pumilii of Vietnamese and Thaicollected sample, respectively. Key words: Haplorchis spp, H. taichui, H. pumilio, PCR, identity. 1. §Æt vÊn ®Ò x©m nhËp v o c¬ thÓ. Haplorchis spp. l lo¹i ký sinh trïng g©y ra bÖnh truyÒn l©y gi÷a S¸n l¸ ruét nhá (Haplorchis spp.) thuéc ®éng vËt d−íi n−íc (c¸) v ®éng vËt trªn c¹nhä Heterophyidae th−êng ký sinh trong ruét (Fish-born parasites, FZP). Khi c¸ nhiÔm c¸cnon cña ng−êi, gia sóc v gia cÇm (Yamaguti, lo¹i Êu trïng n y th−êng bÞ gi¶m chÊt l−îng1958; Pear, 1964; Cheng, 1974; Pearson, s¶n phÈm v gi¶m gi¸ trÞ h ng ho¸, ®Æc biÖt1982). Ng−êi v c¸c ®éng vËt trªn c¹n nhiÔm khi s¶n phÈm thñy s¶n ®−îc xuÊt khÈu sanglo i s¸n n y do ¨n gái, ¨n lÈu hoÆc ¨n c¸ sèng c¸c thÞ tr−êng khã tÝnh nh− ch©u ¢u, Mü vcã chøa Êu trïng metacercariae. Ng−êi v NhËt B¶n.®éng vËt trªn c¹n nhiÔm s¸n l¸ ruét nhá víisè l−îng lín th−êng cã biÓu hiÖn ®au ®Çu, Trong mét tÕ b o cña c¬ thÓ ®éng vËtbuån n«n, viªm ruét v Øa ch¶y. T¸c h¹i trùc lu«n tån t¹i 2 hÖ gen: hÖ gen nh©n tÕ b o v hÖtiÕp cña lo i s¸n n y ®èi víi ng−êi v ®éng gen ty thÓ, hai hÖ gen n y ho¹t ®éng cã tÝnhvËt kh«ng lín nh−ng khi s¸n ký sinh t¹o c¸c chÊt võa ®éc lËp võa t−¬ng t¸c v hÖ gen ty thÓvÕt loÐt l cöa ngâ cho c¸c t¸c nh©n kh¸c chÞu ¶nh h−ëng ®iÒu hßa cña hÖ gen nh©n tÕ1 Khoa Ch¨n nu«i - Thuû s¶n, Tr−êng §H N«ng nghiÖp I2 ViÖn C«ng nghÖ sinh häc, ViÖn Khoa häc v C«ng nghÖ ViÖt Nam3 Khoa BÖnh häc Thó Y, Tr−êng §H Thó Y v N«ng nghiÖp §an M¹ch.T¹p chÝ KHKT N«ng nghiÖp 2007: TËp V, Sè 1: 36-42 §¹i häc N«ng nghiÖp Ib o. HÖ gen nh©n tÕ b o cã hÖ sè ®ét biÕn thÊp thùc hiÖn x¸c ®Þnh, thÈm ®Þnh lo i v ph©nh¬n hÖ gen ty thÓ. BÊt kÓ sù thay ®æi n o cña biÖt chóng víi c¸c lo i s¸n l¸ kh¸c.c¸c gen còng cã thÓ dÉn ®Õn sù biÕn ®æi hÖ Trong b i b¸o n y, chóng t«i chñ yÕu tËpgen cã tÝnh chÊt ®Æc tr−ng cña lo i. HÖ gen trung nghiªn cøu gen ITS-2 nh»m môc ®Ýchnh©n chiÒu h−íng b¶o tån rÊt cao v cã gi¸ trÞ gi¸m ®Þnh ph©n tö 2 lo i s¸n l¸ ruét nhá nãitrong gi¸m ®Þnh. Trong nh©n tÕ b o cã métnhãm gen quan träng l 5,8S; 18S; 28S v trªn, so s¸nh ®Æc ®iÓm cña gen n y trong c¸cvïng nucleotide nèi gi÷a c¸c gen ®ã l ITS-1 lo i s¸n l¸ truyÒn l©y gi÷a c¸ - ®éng vËt trªnv ITS-2 (Internal transcribed spacer) ®−îc c¹n v x©y dùng c©y ph¶ hÖ t×m mèi liªn quandïng trong ph©n tÝch ph©n lo¹i (Lª Thanh gi÷a s¸n l¸ ruét nhá Haplorchis víi c¸c lo iHßa, 2002) (H×nh 1). s¸n l¸ truyÒn l©y kh¸c. Haplorchis l mét lo i s¸n l¸ ruét nhá ®Ó 2. Nguyªn liÖu v ph−¬ng ph¸pho n th nh vßng ®êi chóng ph¶i tr¶i qua nhiÒulo i vËt chñ phøc t¹p (vËt chñ chÝnh, vËt chñ nghiªn cøutrung gian) nªn th−êng Ýt ®−îc quan t©m (kÓ 2.1. MÉu v nguån gèc mÉuc¶ y tÕ, thó y, ng− y). Do kÝch th−íc rÊt nhá,h×nh d¹ng cña trøng, Êu trïng (cecaria, MÉu s¸n l¸ ruét nhá tr−ëng th nh v Êumetacercaria) v kÓ c¶ d¹ng tr−ëng th nh rÊt trïng (metacercariae) cña Haplorchis ®−îcgièng víi h×nh d¹ng cña mét sè lo i s¸n l¸ c¸c ®èi t¸c tham gia dù ¸n FIBOZOPA cungkh¸c nªn rÊt dÔ chÈn ®o¸n nhÇm (Tesana v cÊp: ViÖn Sèt rÐt-Ký sinh trïng-C«n trïngcs., 1991). Nghiªn cøu øng dông sinh ...