Phát hiện đột biến gene Dystrophin bằng các phương pháp sinh học phân tử trên bệnh nhân loạn dưỡng cơ Duchenne/Becker

Loạn dưỡng cơ Duchenne (DMD) là một trong những bệnh thần kinh cơ - di truyền phổ biến nhất với tỷ lệ mới mắc là 1/3.500 trẻ trai đẻ sống. Mục tiêu: Xác định đột biến trên gene Dystrophin.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Phát hiện đột biến gene Dystrophin bằng các phương pháp sinh học phân tử trên bệnh nhân loạn dưỡng cơ Duchenne/BeckerTẠP CHÍ NHI KHOA 2016, 9, 3PHÁT HIỆN ĐỘT BIẾN GENE DYSTROPHIN BẰNG CÁC PHƯƠNG PHÁP SINH HỌC PHÂN TỬ TRÊN BỆNH NHÂN LOẠN DƯỠNG CƠ DUCHENNE/BECKER Ngô Mạnh Tiến*, Nguyễn Thị Phương Mai*, Nguyễn Thị Mai Hương*, Lý Thị Thanh Hà*, Ngô Thị Tuyết Nhung*, Ngô Diễm Ngọc*, Nguyễn Ngọc Khánh**, Bùi Phương Thảo**, Vũ Chí Dũng** * Khoa Di truyền và SHPT, Bệnh viện Nhi TW Khoa Nội tiết-Chuyển hoá-Di truyền, Bệnh viện Nhi TW ** TÓM TẮT Loạn dưỡng cơ Duchenne (DMD) là một trong những bệnh thần kinh cơ - di truyền phổ biến nhất với tỷ lệ mới mắc là 1/3.500 trẻ trai đẻ sống. Mục tiêu: Xác định đột biến trên gene Dystrophin. Đối tượng và phương pháp nghiên cứu: Nghiên cứu được thực hiện trên 564 bệnh nhân được chẩn đoán nghi ngờ mắc bệnh loạn dưỡng cơ Duchenne từ năm 2005 đến 12-2014 tại Bệnh Viện Nhi Trung ương. Phát hiện đột biến mất đoạn và lặp đoạn trên gene Dystrophin bằng kỹ thuật Multiplex PCR và kỹ thuật MLPA (Multiplex Liation-dependent Probe Amplification). Kết quả: Trong nghiên cứu này, chúng tôi đã phát hiện được 172/564 (30.5%) trường hợp bị đột biến mất đoạn và lặp đoạn, trong đó 157/564 (27.8%) trường hợp đột biến mất đoạn bằng kỹ thuật Multiplex PCR. Những trường hợp không phát hiện thấy đột biến, được thực hiện tiếp kỹ thuật MLPA phát hiện 6 trường hợp đột biến mất đoạn và 9 trường hợp đột biến lặp đoạn. Vị trí đột biến mất đoạn tập trung ở vùng hotspot của gene Dystrophin, gồm các đột biến trong vùng trung tâm (exon 45-52) chiếm 61,1% và vùng đầu 5’ (exon 1-19) chiếm 29,3%, đột biến trên các vùng còn lại chiếm 9.63% (không đặc hiệu). Kết luận: Kỹ thuật Multiplex PCR và kỹ thuật MLPA phát hiện đột biến mất đoạn và lặp đoạn trên gene Dystrophin có độ nhạy và độ đặc hiệu cao, hiệu quả trong chẩn đoán di truyền bệnh loạn dưỡng cơ Duchenne. Từ khóa: Duchenne, DMD, Dystrophin, multiplex PCR (MPCR). 1. ĐẶT VẤN ĐỀ và gây suy yếu cơ một cách tuần tiến dẫn đến tàn tật và tử vong do suy tim và bội nhiễm phổi. Các Loạn dưỡng cơ Duchenne (DMD)/ Loạn dưỡng dấu hiệu lâm sàng của bệnh được nhận biết ở giaicơ Becker (BMD) là nhóm bệnh di truyền lặn liên đoạn trẻ từ 2 đến 3 tuổi. Các bệnh nhân được coikết giới tính do đột biến trên gene Dystrophin như mắc thể nặng nếu phải ngồi xe lăn, mất khả(DMD). DMD là một trong những bệnh thần kinh năng tự đi lại trước tuổi 12 (1). Bệnh loạn dưỡngcơ phổ biến ở trẻ em với tỷ lệ mắc 1/3500 trẻ trai cơ Becker (BMD) là thể trung gian của bệnh DMDđẻ sống (1). Bệnh DMD có đặc trưng là thoái hoá với thời kỳ khởi phát bệnh muộn hơn và có tiến62 PHẦN NGHIÊN CỨUtriển lâm sàng chậm hơn. Tỷ lệ mắc bệnh BMD Nghiên cứu sử dụng phương pháp hồi cứu,khoảng 1/18,500 trẻ trai đẻ sống (2). thực hiện trên 564 bệnh nhân nam từ 5 tháng đến Gene Dystrophin (DMD) là một trong những 19 tuổi mắc DMD được điều trị tại Bệnh viện Nhigene lớn nhất trong bộ gene người, nằm trên cánh trung ương từ 12/2005 đến 01/2015.ngắn của nhiễm sắc thể X (Xp21) có độ lớn 2.4Mb. Tiêu chuẩn chọn bệnh nhân dựa trên các tiêuGene DMD gồm 79 exon, mã hóa cho protein chuẩn cổ điển của Duchenne đã mô tả bao gồm:dystrophin có độ lớn 427kDa. Đây là loại protein trẻ trai; giảm vận động, yếu cơ gốc chi (dấu hiệumàng bao cơ, chủ yếu tập trung ở cơ xương và cơ Gowers), teo cơ gốc chi nhiều vị trí, đối xứng haitim. Một lượng nhỏ protein Dystrophin tập trung bên, bắp chân phì đại đối xứng hai bên, điện cơở các tế bào thần kinh của não. Ở những bệnh đồ có hình ảnh tổn thương nguồn gốc sợi cơ; mennhân DMD, protein dystrophin thường không creatine kinase huyết thanh tăng cao trên 20 lầnbiểu hiện, trong khi đó bệnh nhân BMD thường so với trị số bình thường (13).có khoảng 10-40% lượng protein dystrophin. Các 2.2. Phương phápđột biến có thể xảy ra trên gene là đột biến mấtđoạn, đột biến điểm, chuyển đoạn và mất đoạn 2.2.1. Mẫu bệnh phẩm: 2ml máu ngoại vi chốngnhỏ. Mất đoạn và lặp đoạn là loại đột biến hay đông E ...