Phát huy tài nguyên bản địa trong phát triển kinh tế nông nghiệp hiện nay (Nghiên cứu trường hợp người giáy ở xã Tát Ngà, huyện Mèo Vạc, tỉnh Hà Giang)

Bài viết "Phát huy tài nguyên bản địa trong phát triển kinh tế nông nghiệp hiện nay (Nghiên cứu trường hợp người giáy ở xã Tát Ngà, huyện Mèo Vạc, tỉnh Hà Giang)" đề xuất một số giải pháp để bảo vệ và phát huy được những ưu thế mà tài nguyên bản địa trong phát triển nông nghiệp. Mời các bạn cùng tham khảo!
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Phát huy tài nguyên bản địa trong phát triển kinh tế nông nghiệp hiện nay (Nghiên cứu trường hợp người giáy ở xã Tát Ngà, huyện Mèo Vạc, tỉnh Hà Giang) PHÁT HUY TÀI NGUYÊN BẢN ĐỊA TRONG PHÁT TRIỂN KINH TẾ NÔNG NGHIỆP HIỆN NAY (NGHIÊN CỨU TRƯỜNG HỢP NGƯỜI GIÁY Ở XÃ TÁT NGÀ, HUYỆN MÈO VẠC, TỈNH HÀ GIANG) ThS. Lê Thị Thanh Nguyên Khoa LLCT&KHXHNV – Học viện An ninh Nhân dân Điện thoại: 0813236245 Email: thanhnguyen19872010@gmail.com Tóm tắt: Dựa trên những lợi thế sẵn có của tài nguyên bản địa, cộng đồng người Giáy ở xã Tát Ngà, huyện Mèo Vạc, tỉnh Hà Giang đã phát triển hoạt động sản xuất nông nghiệp, tạo dựng hệ sinh thái nông nghiệp đa dạng và hiệu quả với hai hoạt động chủ yếu là trồng trọt và chăn nuôi. Tuy nhiên, trong quá trình sử dụng các tài nguyên bản địa hiện nay cũng bộc lộ một số vấn đề bất cập cần được quan tâm giải quyết như vấn đề quy hoạch phát triển, sử dụng thành tựu khoa học công nghệ vào sản xuất,thị trường tiêu thụ nông sản… Trên cơ sở đó bài viết cũng đề xuất một số giải pháp để bảo vệ và phát huy được những ưu thế mà tài nguyên bản địa trong phát triển nông nghiệp. Từ khóa: tài nguyên bản địa, nông nghiệp, người Giáy 1. Đặt vấn đề Xu thế phát triển bền vững hiện nay trên thế giới đang hướng đến các yếu tố bản địa như tài nguyên bản địa, tri thức bản địa, văn hoá bản địa. Đây chính là những nguồn lực cơ bản, tiền đề cho sự phát triển toàn diện của các cộng đồng, các địa phương. Tiếp cận xu thế chung của thế giới, một trong những điểm mới và yêu cầu mới đối với xây dựng và hoạch định các chính sách phát triển kinh tế vùng dân tộc của Đảng và Nhà nước Việt Nam là phải quan tâm đến tính đặc trưng, thế mạnh của từng vùng, từng địa phương, từng dân tộc. Trong quá trình đó, hiện nay, ở một số dân tộc thiểu số ở Việt Nam, trong đó có cộng đồng người Giáy ở xã Tát Ngà, huyện Mèo Vạc, tỉnh Hà Giang, các loại tài nguyên bản địa đã được khai thác hiệu quả, phục vụ đắc lực cho sự phát triển của kinh tế nói chung và sản xuất nông nghiệp nói riêng. 2. Phương pháp nghiên cứu Bài viết chủ yếu sử dụng phương pháp điền dã dân tộc học với các kĩ thuật như quan sát, quan sát tham dự, phỏng vấn nhóm, phỏng vấn sâu… tại địa bàn nghiên cứu là xã Tát Ngà, huyện Mèo Vạc, tỉnh Hà Giang. Bên cạnh đó, bài viết sử dụng phương pháp nghiên cứu tài liệu: phân tích, tổng hợp, hệ thống hóa và khái quát hóa các tài liệu 155 khoa học, văn bản có liên quan đến vấn đề nghiên cứu. Các tài liệu chủ yếu là báo cáo về tình hình phát triển kinh tế - xã hội xã Tát Ngà, Lịch sử Đảng bộ xã Tát Ngà, Người Giáy ở huyện Mèo Vạc, tỉnh Hà Giang và một số văn bản khác. Qua đó, làm sáng tỏ cơ sở lý luận, khẳng định vai trò quan trọng của tài nguyên bản địa trong phát triển kinh tế nông nghiệp của người Giáy ở xã Tát Ngà, huyện Mèo Vạc, tỉnh Hà Giang. Đồng thời, nghiên cứu thực trạng phát triển nông nghiệp, rút ra một số vấn đề đặt ra và giải pháp phát huy vai trò của các loại tài nguyên bản địa trong phát triển nông nghiệp của cngười Giáy xã Tát Ngà, huyện Mèo Vạc. 3. Kết quả nghiên cứu 3.1. Tài nguyên bản địa của cộng đồng ngươi Giáy ở xã Tát Ngà Tài nguyên bản địa được coi là những lợi thế tự nhiên sẵn có ở địa phương như vị trí địa lý, đặc điểm về địa hình, khí hậu, thổ nhưỡng, sông ngòi, sinh vật… Đây được coi là nguồn lực tự nhiên, tiềm năng vô cùng lớn cho sự phát triển của mỗi một cộng đồng, địa phương. Xã Tát Ngà nằm ở phía Nam, cách trung tâm huyện Mèo Vạc 17km. Đường từ trung tâm huyện về xã được trải nhựa, rất thuận lợi cho việc di chuyển bằng ô tô, xe máy. (Ban Chấp hành Đảng bộ xã Tát Ngà, 2019: 7). Bên cạnh đó, xã Tát Ngà nằm trên đường tỉnh lộ nối liền huyện Mèo Vạc với huyện Yên Minh, huyện Bắc Mê tỉnh Hà Giang, huyện Bảo Lâm, Bảo Lạc tỉnh Cao Bằng. Với đặc điểm vị trí địa lí như trên, các phương tiện như ô tô, xe máy có thể di chuyển thuận lợi, dễ dàng từ trung tâm huyện Mèo Vạc nói riêng cũng như từ các hướng, địa phương khác đến xã Tát Ngà. Đây là điều kiện vô cùng thuận lợi cho sự giao thương, phát triển kinh tế của địa phương. Mặc dù huyện Mèo Vạc nằm trong khu vực công viên địa chất toàn cầu - vùng cao nguyên đá Đồng Văn nhưng Tát Ngà lại là một trong số ít xã nằm ở khu vực núi đất của huyện Mèo Vạc, tỉnh Hà Giang. Do vậy dạng địa hình chủ yếu ở đây là núi đất, có độ dốc cao. Độ cao trung bình từ 700 đến 1.100 mét so với mực nước biển. Khí hậu mát mẻ quanh năm, nhiệt độ trung bình năm là 15,7 độ C, tháng cao nhất 19,7 độ C, thấp nhất là 12,9 độ C. Một năm được chia làm hai mùa là mùa khô (từ tháng 9 đến tháng 3 năm sau) và mùa mưa (từ tháng 5 đến tháng 8). (Ban Chấp hành Đảng bộ xã Tát Ngà, 2019: 7). Đặc điểm địa hình, khí hậu cũng cho phép cộng đồng người Giáy phát triển các loại nông sản - đặc sản của địa phương như gạo Khẩu mang, mận tam hoa, hồng không hạt, các loại rau vụ đông, gà đen, lợn đen… Xã Tát Ngà có vùng hệ địa - sinh thái núi độc đáo và đa dạng. Quần xã rừng nguyên sinh còn tương đối nguyên vẹn lâm sản, có nhiều loại gỗ như: Gỗ nghiến, gỗ thông đá và nhiều cây dược liệu quý như: Đỗ trọng, sâm rừng, nấm linh chi… 156 Rừng nơi đây là môi trường sống của của các loại động vật hoang dã như: cầy hương, sóc, gà rừng cùng nhiều loài chim khác (khướu, họa mi…) tạo nên nét đẹp tự nhiên, sinh động. (Ban Chấp hành Đảng bộ xã Tát Ngà, 2019: 8).Tài nguyên rừng được giữ gìn là điều kiện thuận lợi để bảo vệ môi trường sinh thái, giữ mực nước ngầm, điều hoà không khí. Trên địa bàn của xã có nhiều sông, suối, có thác nước… đảm bảo nguồn nước tưới tiêu tự nhiên cho hoạt động sản xuất nông nghiệp và góp phần tạo nên sự đa dạng, phong phú của sinh cả ...