Phát triển nghề nghiệp giáo viên phổ thông theo tiếp cận năng lực - kinh nghiệm thế giới và bài học cho Việt Nam

Bài viết đi sâu làm rõ thế nào là phát triển nghề nghiệp giáo viên cũng như những mô hình phát triển nghề nghiệp giáo viên hiện nay trên thế giới để từ đó rút ra 5 bài học cho phát triển nghề nghiệp giáo viên của Việt Nam.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Phát triển nghề nghiệp giáo viên phổ thông theo tiếp cận năng lực - kinh nghiệm thế giới và bài học cho Việt NamHNUE JOURNAL OF SCIENCEDOI: 10.18173/2354-1075.2019-0031Educational Sciences, 2019, Volume 64, Issue 2A, pp. 137-145This paper is available online at http://stdb.hnue.edu.vnPHÁT TRIỂN NGHỀ NGHIỆP GIÁO VIÊN PHỔ THÔNG THEO TIẾP CẬNNĂNG LỰC - KINH NGHIỆM THẾ GIỚI VÀ BÀI HỌC CHO VIỆT NAMNguyễn Thị Kim DungViện Nghiên cứu Sư phạm, Trường Đại học Sư phạm Hà NộiTóm tắt. Sự phát triển liên tục và mạnh mẽ của khoa học công nghệ đòi hỏi mỗi người,đặc biệt là giáo viên phải có những năng lực để luôn đổi mới và thích ứng, phải là nhữngngười học suốt đời, học ở mọi nơi, mọi lúc. Tuy nhiên, phát triển nghề nghiệp giáo viênnhư thế nào cho có hiệu quả và bền vững luôn là trăn trở của các nhà nghiên cứu, các nhàquản lí cũng như chính giáo viên. Trên cơ sở tổng quan các nghiên cứu có liên quan ởtrong và ngoài nước, bài viết đi sâu làm rõ thế nào là phát triển nghề nghiệp giáo viêncũng như những mô hình phát triển nghề nghiệp giáo viên hiện nay trên thế giới để từ đórút ra 5 bài học cho phát triển nghề nghiệp giáo viên của Việt Nam.Từ khóa: Phát triển nghề nghiệp, giáo viên, mô hình, tiếp cận năng lực, bài học kinhnghiệm.1.Mở đầuTrong thế giới kết nối vạn vật và thời đại của robot, trí tuệ nhân tạo,… chúng ta hoàntoàn có thể khẳng định rằng, vị trí, vai trò của người giáo viên (GV) đã và đang thay đổirất nhiều: GV không chỉ là người dạy học trên lớp, một người làm nhiệm vụ truyền thụkiến thức, người cung cấp thông tin là chính, mà trở thành người tổ chức, hướng dẫn quátrình học của học sinh (HS). Hội nghị thượng đỉnh thế giới về giảng dạy đã chỉ ra rằngGV cần giúp HS đạt được không chỉ “các kĩ năng dễ giảng dạy và dễ đánh giá” mà quantrọng hơn là những cách thức tư duy (sáng tạo, tư duy phê phán, giải quyết vấn đề, raquyết định và cách học); những cách thức làm việc (giao tiếp và hợp tác); các công cụ làmviệc (bao gồm công nghệ thông tin và truyền thông); và các kĩ năng cần của một công dân,cho cuộc sống và nghề nghiệp, cũng như trách nhiệm xã hội và trách nhiệm cá nhân đểthành công trong xã hội dân chủ hiện đại [2, 8].Bên cạnh đó, sự phát triển liên tục và mạnh mẽ của khoa học công nghệ đòi hỏi mỗingười, đặc biệt là GV phải có những năng lực để luôn đổi mới và thích ứng, phải là nhữngngười học suốt đời, học ở mọi nơi, mọi lúc. Họ phải là những chuyên gia về việc học củachính mình, cũng như cho học sinh [9]. GV học để giúp HS học ở mức độ cao nhất. Ngoàira, công việc giảng dạy rất phức tạp, luôn phải đối mặt với những thách thức hàng nămnhư sự thay đổi trong nội dung giảng dạy môn học, các phương pháp giáo dục mới, nhữngNgày nhận bài: 1/2/2019. Ngày sửa bài: 19/2/2019. Ngày nhận đăng: 2/3/2019.Tác giả liên hệ: Nguyễn Thị Kim Dung. Địa chỉ e-mail: kimdung28863@gmail.com.137Nguyễn Thị Kim Dungtiến bộ trong công nghệ, những thay đổi về chính sách, luật pháp, và nhu cầu học tập củaHS… Chính vì thế, GV phải liên tục học tập nâng cao trình độ, cải thiện các kĩ năng nghềnghiệp của mình…[7]. Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng, phát triển năng lực nghề nghiệp GVlà chiến lược duy nhất để các cơ sở giáo dục nhà trường có thể nâng cao mức độ thực hiệnnhiệm vụ của GV. Đây cũng là cách thức duy nhất các GV có thể học tập để thực hiệnnhiệm vụ được tốt hơn và nâng cao kết quả của HS [5]. Nghiên cứu của Rivkin, Hanushek& Kain (2005), cho thấy hơn ¾ những tác động của trường học đến kết quả học tập củaHS có thể giải thích bởi những tác động của GV [4].Như vậy, thúc đẩy sự phát triển nghề nghiệp không ngừng của GV là đòi hỏi có tính sốngcòn của nhà trường và của nghề dạy học, cũng như của chính GV. Tuy nhiên, thực tế ở nước tatrong những năm qua cho thấy việc bồi dưỡng phát triển nghề nghiệp giáo viên còn nhiều bấtcập, chưa đáp ứng được nhu cầu thực tiễn và nhu cầu của chính GV. Bài viết đi sâu làm rõ thếnào là phát triển nghề nghiệp GV cũng như những mô hình phát triển nghề nghiệp GV hiện naytrên thế giới để từ đó có những đề xuất cho phát triển nghề nghiệp GV của Việt Nam.2. Nội dung nghiên cứu2.1. Phát triển nghề nghiệp giáo viên theo tiếp cận năng lực2.1.1. Khái niệm phát triển nghề nghiệp giáo viên theo tiếp cận năng lựcCó nhiều cách gọi khác nhau mà các nhà giáo dục hay sử dụng khi nói về phát triểnnghề nghiệp (PTNN) GV, ví dụ như phát triển đội ngũ, bồi dưỡng, học tại chức, học tậpchuyên môn hoặc giáo dục liên tục. Dù tên gọi khác nhau nhưng mục đích thì giốngnhau – để nâng cao việc học của GV và HS. Hayes Mizell cho rằng, phát triển nghề nghiệpGV được hiểu là quá trình giảng dạy cung cấp cho GV một số khía cạnh nội dung nhấtđịnh (ví dụ: công nghệ, các phương pháp giảng dạy mới, nội dung môn học, v.v.) để thúcđẩy sự phát triển của họ. PTNN là công cụ, phương tiện mà theo đó tầm nhìn của các nhàhoạch định chính sách về sự thay đổi được phổ biến và truyền đạt tới các GV [4].UNESCO cho rằng, PTNN theo nghĩa rộng liên quan ...