Phát triển nông nghiệp DBSCL - Tái cơ cấu thích ứng với thị trường và biến đổi khí hậu

Bài viết Phát triển nông nghiệp DBSCL - Tái cơ cấu thích ứng với thị trường và biến đổi khí hậu đánh giá về tính thiếu bền vững, khả năng thích ứng với thị trưởng của nông nghiệp DBSCL trong điều kiện biến đổi khí hậu.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Phát triển nông nghiệp DBSCL - Tái cơ cấu thích ứng với thị trường và biến đổi khí hậuPHÁT TRIỂN NÔNG NGHIỆP ĐBSCLTái cơ cấu thích ứng với thị trường vàbiến đổi khí hậuNghiên cứu, ứng dụng và chuyển giao các tiến bộ khoa học, kỹ thuật vào sảnxuất có ý nghĩa quan trọng, góp phần giữ vững năng suất, chất lượng sản phẩmnông nghiệp. Đây cũng là cơ sở để phát triển nông nghiệp theo hướng hiện đại,giảm giá thành sản xuất, tăng thu nhập cho nông dân. Trong khuôn khổ hộinghị Khoa học và Công nghệ về Nông nghiệp năm 2014 với chủ đề Hướng tớinền nông nghiệp công nghệ cao và xây dựng nông thôn mới do Trường Đạihọc Cần Thơ vừa tổ chức, các nhà khoa học tập trung thảo luận về các vấn đềliên quan đến phát triển nông nghiệp bền vững gắn với xây dựng nông thôn mớiở ĐBSCL đặt trong bối cảnh tái cơ cấu ngành nông nghiệp, phù hợp với yêucầu thị trường và thích ứng biến đổi khí hậu.* Thiếu bền vữngHằng năm, ĐBSCL sản xuất hơn 50% tổng sản lượng lương thực và đóng góp 90%sản lượng gạo xuất khẩu của cả nước thu về ngoại tệ khoảng 1,5-2 tỉ USD/năm. Sảnxuất thủy sản chiếm hơn 60% sản lượng cả nước và đóng góp khoảng 80% sản lượngxuất khẩu, thu về ngoại tệ hơn 2,5 tỉ USD/năm. Ngoài ra, ngành chăn nuôi, cây ăntrái, rau màu còn cung cấp một lượng lớn phục vụ thị trường trong và ngoài nước.Nhìn chung, sản xuất lúa gạo, trái cây, nuôi trồng thủy sản ở ĐBSCL có ý nghĩaquan trọng, phục vụ cho nhu cầu của người dân trong vùng và cả nước, đảm bảo anninh lương thực, thúc đẩy xuất khẩu, thu ngoại tệ, tạo việc làm và nâng cao đời sốngcho cư dân nông thôn. Phó Giáo sư-Tiến sĩ Lê Văn Hòa, Trưởng Khoa Nông nghiệpvà Sinh học ứng dụng Trường Đại học Cần Thơ, chia sẻ: Sản xuất nông nghiệp ởĐBSCL giữ vai trò vô cùng quan trọng trong tiến trình phát triển kinh tế-xã hội songsự phát triển của vùng kém bền vững. Các nghiên cứu gần đây cho thấy, sản lượngnông nghiệp và xuất khẩu tăng nhanh nhưng thu nhập của nông hộ không tăng theotương xứng, thậm chí còn bị giảm ở những vùng sản xuất khó khăn vì bị nhiễm phèn,mặn. Khoảng cách giàu nghèo giữa khu vực thành thị và nông thôn, kể cả ngay tạikhu vực nông thôn ngày càng tăng. Trong tương lai, do hội nhập sâu vào WTO vàđối mặt với thay đổi khí hậu tác động đến vùng ĐBSCL, trong bối cảnh khả năngthích ứng của nông dân còn yếu, đời sống người dân nông thôn càng gặp nhiều khókhăn.1Biến đổi khí hậu ngày càng diễn biến phức tạp và khó dự báo trước làm giảm năngsuất, chất lượng, gia tăng chi phí đầu tư của nông dân.Theo các nhà khoa học, biến đổi khí hậu ngày càng diễn biến phức tạp và khó dựbáo trước làm giảm năng suất, chất lượng, gia tăng chi phí đầu tư của nông dân. Tiếnsĩ Châu Minh Khôi, Trưởng Bộ môn Khoa học đất, Khoa Nông nghiệp và Sinh họcứng dụng, Trường Đại học Cần Thơ, cho rằng: Trong quá trình canh tác nôngnghiệp, do đáp ứng yêu cầu thâm canh, tăng vụ, việc sử dụng các loại phân bón, hóachất độc hại khiến đất đai trở nên kém màu mỡ. Cộng thêm tác động của biến đổikhí hậu, đặc biệt là tác động của xâm nhập mặn làm cho việc canh tác gặp nhiều khókhăn, ảnh hưởng trực tiếp đến đời sống nông hộ và phát triển kinh tế bền vững. Bêncạnh đó, cơ cấu mùa vụ lúa của ĐBSCL thường xuyên biến động gây khó khăn choviệc quản lý sản xuất nông nghiệp. Theo Phó Giáo sư-Tiến sĩ Nguyễn Ngọc Đệ,Khoa Phát triển nông thôn, Trường Đại học Cần Thơ, trong chuỗi sản xuất và tiêuthụ nông sản ở ĐBSCL, nông dân cần bán nông sản còn doanh nghiệp cần muanguyên liệu. Nhiều trường hợp, đôi bên đều muốn hưởng lợi nhuận cao nhất nhưnglại không cùng hội cùng thuyền, liên kết thiếu tính bền vững. Lẽ dĩ nhiên, trongcuộc chiến tranh giành lợi nhuận này, nông dân luôn nhận phần thiệt thòi. Chuỗi liênkết lỏng lẻo, thiếu tính bền vững sẽ bộc lộ hàng loạt khuyết điểm trong sản xuất nôngnghiệp khi hàng hóa sản xuất ra không có thương hiệu, chất lượng kém và không ổnđịnh, giá bán và lợi nhuận thấp. Làm thế nào để tạo ra cơ hội gia tăng thu nhập chonông dân theo hướng thị trường chính là yêu cầu đặt ra của chủ trương tái cơ cấungành nông nghiệp gắn với xây dựng nông thôn mới ở ĐBSCL.* Thích ứng thị trường2Với chủ trương tái cơ cấu ngành nông nghiệp, cần tạo ra cơ hội để gia tăng thu nhậpcho nông dân theo định hướng thị trường. Trong đó, nhà khoa học tham gia nghiêncứu, lựa chọn và chuyển giao tiến bộ khoa học kỹ thuật về cây trồng, vật nuôi theoyêu cầu thị trường và phù hợp với từng vùng sinh thái. Chẳng hạn, để thích ứng vớinhững thay đổi về điều kiện canh tác, khí hậu, Bộ môn Khoa học cây trồng, Bộ mônDi truyền giống thuộc Khoa Nông nghiệp và Sinh học ứng dụng, Trường Đại họcCần Thơ tập trung nghiên cứu, chuyển giao các loại cây ăn trái như quýt đườngkhông hạt ở Phụng Hiệp-Hậu Giang, mô hình sản xuất chanh đạt chứng nhận VietGAP tại huyện Cao Lãnh và huyện Châu Thành tỉnh Đồng Tháp, cải thiện năng suấtvườn dừa ở tỉnh Bến Tre… Ở cây lúa có các công trình nghiên cứu về chọn tạo giốnglúa đột biến chịu mặn thích nghi với điều kiện biến đổi kh ...