Phong trào dân tộc ở Indonesia và Malaya trong nửa đầu thế kỷ XX - Một số so sánh

Bài viết trình bày phong trào dân tộc Indonesia; phong trào dân tộc ở Malaya và một số so sánh trong nửa đầu thế kỷ XX. Mời các bạn cùng tham khảo bài viết để nắm chi tiết nội dung nghiên cứu.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Phong trào dân tộc ở Indonesia và Malaya trong nửa đầu thế kỷ XX - Một số so sánhPHONG TRAO D A N TOC 0 INDONESIA VA MALAYA TRONG NITA D A U T H E KY XX - M O T S O SO S A N H L^ TUdNG VAN* T rong bfii Vfin dl dfin tdc vfi phUdng thUc hinh dung vl cdng ddng dfintdc trong nhflng chuyin biln cua t h i gidi, dfin tdc d DNA dIu t h i ki XX biing n l dudi tfic ddng ciia sy phfit triln ngfiy cfing cao ^ thiic h i tu tudng dfin tdc chii nghia (DTCN)tfic gia cho r4ng: kit qua ciia ldn sdng thic bfit ngudn tilt mdt sS chiiu kich quan trpngtinh cua chu nghia ddn tdc Iln thtl nhfi^t nhu d Nh^t Ban, An Dd, Trung Qudc culldiln ra d Tfiy Au vfi Bfic My trong t h i ki t h i ki XIX dfiu t h i kl XX. hay cfic tinh thfinXVII, XVIII lfi sy hinh thfinh cfic nhfi nUdc quyln dfin tdc ty quylt, ty do, hda- dfin tdc hi|n dpi (nation-state) vfi lfi thdi blnh dupc dl c$p trong H$ thdng Hda Udck^ ra ddi cua khfii ni^m chu nghia dfin Versailles vfi ChUdng trinh 14 dilm ctiatfic {nationalism) (1). Tiln trinh tilp theo Ting thdng Mi W.Wilson rfit thu hut synhu lai du^c chi ra bdi Clive J. Christie quan tfim ciia nhfin dfin cfic nUdc thudc diatrong Lich si Ddng Nam A hiin dgi: diing d DNA, cudc Cfich mpng thfing 10 Ngavfio llic d chfiu Au, cfic quoc p a • dfin tdc thfinh c6ng dUa din sy truyin bfi h§ tUdang xuit hidn thi ban thfin cfic quSc gia dd tudng Mfic-xft-Lfi-ninnft vfi sy phi biln chiilpi dU^c cung cd thfinh cfic d l chl cd tfnh nghia cdng san trong khu vyc ty th$p ni&ntofin ciu b^ng vi$c thilt Ifip d tofin bd Ddng 1920 trd di... Trong bfii canh dd, nhfin dfinNam A (DNA) cfic thudc dja cua hp chi DNA da nhanh chdng thtJtc tinh, giUdng caotrong mdt thdi gian ngfin din ngpc nhidn tCt ngpn Cd dfin t^c, tiln hfinh cfic phong trfionfim 1820 din 1900 (2). NhU v^y, chu nghia DTCN chdiig chu nghia di quIc, chii nghiadfin tdc (CNDT) trUdc t h i ki XX g^n vdi thyc dfin, gifinh ddc Iftp vfi binh ding, dquan nidm vl de chl (empire) h giai cflTp tiing nUdc, tiiy theo hofin canh cy thi, cfictu san Idi dyng da trd thfinh cdng cy die phong trfio dfin tdc theo duli cfic con dUdnglyc dl tranh dopt khdng gian sinh tin. di din ddc l$p h i t sure phong phu.Chfnh trong qufi trinh tfy, chu nghia dfin Hai qudc gia Indonesia vfi Malaya vintdc dupc lan truyin din chfiu A vfi DNA ciing thudc vl Hhi gidi Malay trong khucing vdi sy bfinh trUdng cija chii nghia vyc DNA bdi cd ciing t^ tien lfi ngudithyc dan, chia nghia d l quSc. Phong trfio Malay, cd ngdn ngfl chung lfi tiing Malay ThS. Tmemg Dai.hpc KHXH&NV - DHQGHN .-hong trap dfln t » : 6 Indonesia... tit thdi cfic VUdng qudc cl Malacca vfi din trudc T h i chiln II, ddng thdi dfit chung Srivijaya. ciing chia se ban sfic vfin hda trong mdi lign h§ vdi nhau bdi rtft nhilu Malay vfi cfic phong tyc t§p qufin Malay, cd dilm kit n^i ty nhign gifla hai khu vyc. Bfii dpo Hdi lfi tdn giao chung ciia hfiu hit cU vilt ciing budc dfiu ndu ra mdt vfii nh^n x6t dfin (dfic bidt 5 cac viing buon bfin chii ylu), cd tfnh chfft so sfinh vl dfic diem, tfnh chfft c6 cau triic chfnh tri vdi nhilu ndt tUdng ciia phong trfio dfin tdc d hai quIc gia ddng... Song, do nhiing kiln tpo ddc dofin Indonesia vfi Malaya. cua thyc dfin, thi gidi Malay bi chia ra thfinh Malaya thudc Anh vfi Indonesia 1. Phong trfio dfin t^c d Indonesia thudc Hfi Lan (3). Mfit khfic, do cilng thudc Tpi thdi dilm chuyin giao tii t h i ki cii vl thi gidi Hdi gido ndn ca hai quIc gia sang t h i ki mdi, nhflng hat gidng ciia chu Indonesia vfi Malaya cxlng hUdng din mdt nghia dfin tdc bfit dfiu nay mfim trfin siic manh anh hudng mang tfnh t6n gifio tU manh dtft Indonesia, mfi ngUdi dfiu ti§n ben ngofii lfi phong trdo cdi cdch Hdi gido gieo mfim chii nghia dfin tpc, thfip sfing Ien da vfi dang diln ra 6 Trung D6ng tilt cufii ngpn duoc dfi^u tranh cho ty do ciia t h i ki XIX. Phong trfio don dudng cho cong Indonesia lpi lfi mot phy nfl tre ngudi Java cudc hi^n dpi hda tu tudng ciia dao Hdi, - tiiu thu Raden A. Kartini (4), con gai tilp thu nhflng thfinh tUu khoa hpe vfi tu quan Nhiep chfnh xfl Japara. Dupc tilp thu tudng mdi trong thdi ki Phye hiXng tpi chfiu nin giao dye phUdng Tfiy tfl rfit sdm va Au, tim toi tfl trong gifio ly ciia dpo Hdi dUOc tilp xflc vdi cac trfio lUu tU tudng chau nhflng CO sd thyc hipn chu quyln nhan ...