Phòng và điều trị các bệnh đau đầu: Phần 1

Cuốn "Phòng và chữa các loại đau đầu": Phần 1 trình bày các nội dung chính sau: Đại cương về đau đầu, các phương pháp khám và chẩn đoán đau đầu, các chứng bệnh đau đầu, đau đầu căn nguyên màng não, đau đầu do tăng huyết,... Mời các bạn cùng tham khảo để nắm nội dung chi tiết.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Phòng và điều trị các bệnh đau đầu: Phần 1 PGS. VŨ QUANG BÍCH THẦY THUỐC ƯU TÚCAC LOAI ĐAU ĐAU ♦ NHÀ XUẤT BẢN Y HỌC v ũ QUANG BÍCH Phó giáo sư, T hầy thuốc ưu tú (Nguyên C hủ n h iệm Bộ m ôn và K hoa T h ầ n kinh,Phó giám đốc nội khoa, Bệnh viện 103 - Học viện Q uâny) PHÒNG VÀ CHỮA CÁC LOẠI ĐAU ĐẦU (T á i b ả n lầ n th ứ h a i có s ủ a c h ữ a v à bô su n g ) NHÀ XUẤT BẢN Y HỌC HÀ NỘI - 2008 LỜI NÓI ĐẦU Con người sinh ra và lớn lên, sau đó sẽ già và chết.Suốt cuộc đời mình không ai tránh khỏi những chứng đau.Đau là phản ứng, phản xạ nhậy nhất của cơ thể người,cũng như các động vật đối với mọi tác động bất lợi từ môitrường sông bên ngoài và bên trong cơ thể. ở những chứng đau do sự va chạm trực tiếp của cácvật thể lên cơ thể như trường hợp bị thương, chấn thươngdo chiến đấu hoặc do tai nạn trong sản xuất, sinh hoạthàng ngày. Lại có những chứng đau do sự biến đổi sinhhọc như sự thoái hoá, lão hoá của các cơ quan, các tổ chứctrong cơ thể. Trong thế giới văn minh hiện nay, một yếu tôrất quan trọng là yếu tô tâm lý của con người trong môiquan hệ xã hội, nghề nghiệp, gia đình và môi trường sôngcó khả năng gây đau hay làm biến đổi hoặc điều chỉnh(tăng đau, giảm đau hoặc làm mất đau) những chứng đauthực thể. Đó là những chứng đau tâm thần (psychalgie),hay những rối loạn tâm thần - thể xác (psycho -somatique) thường gặp trong hầu hết các bệnh. Trong các loại đau, chứng đau đầu là loại đau thườnggặp nhất, gây khó chịu nhất và nhiều khi còn làm chongười bệnh khổ tâm nhất. Trong tất cả các thời đại và ở tấtcả các nước, đau đầu là triệu chứng có tác dụng mạnh nhấtvà làm cho loài người đau khổ nhất (Riley). Vì lẽ đau đầukhông phải chỉ là triệu chứng của một bệnh, mà là biểuhiện của nhiều bệnh khác nhau, có thể xuất hiện ở mọingười không kể giới tính, lứa tuổi, nghề nghiệp, thànhphần xã hội và cũng không kể hoàn cảnh, điều kiện nào. Sô người đau đầu nói chung rất nhiều. Ví dụ hàng nămở Mỹ có khoảng 42 triệu người đã đến các thầy thuốc đểchữa đau đầu (S. Diamond, 1981). Song khó có thể tính 3được tỷ lệ người bị đau đầu theo sô dân, vì sô lớn ngườibệnh hoặc không có điều kiện đến vối thầy thuốc, hoặc tựđiều trị lấy trong trường họp những chứng đau đầu còn ởmức có thể chịu đựng được. Trên lâm sàng, đau đầu được biểu hiện dưới nhiềuhình thái, nhiều kiểu khác nhau. Đau đầu có thể do mộtnguyên nhân duy nhất gây nên (ví dụ như bệnh đau nửađầu (Migraine), đau dây thần kinh mặt, đau dây thầnkinh tam thoav.v...)còn phần lốn do nhiều nguyên nhânvới nhiều cơ chế cùng phối hợp gây nên. Đặc điểm lâmsàng của những loại đau đầu triệu chứng này lại phụthuộc riêng vào từng căn nguyên nên vị trí, cường độ vàtính chất của mỗi loại đau đầu đó có khác nhau. Đau đầu lại là một triệu chứng chủ quan nên nó phụthuộc vào đặc điểm tâm lý, tính cách và trình độ hiểu biếtriêng của từng người bệnh. Cho đến nay vẫn chưa có mộtthử nghiệm (test) nào có thể cho phép đánh giá một cáchkhách quan triệu chứng đau đầu. Bởi vì cái nút gay cấn,khó khăn nhất đối với người thầy thuốc là thường đứngtrưốc người bệnh đau đầu có kèm theo nhiều thâm niênbệnh sử với nhiều kết quả khám xét bổ trợ âm tính, trướcsau cũng chỉ có một triệu chứng đau đầu đơn thuần,không có các triệu chứng khác kết hợp. Chẩn đoán chính xác căn nguyên từng loại đau đầu đãlà việc khó, nhưng điều trị khỏi hẳn đau đầu lại còn khóhơn... Trên thực tế, có không ít bệnh nhân bị đau đầu daidẳng trong nhiều tháng, nhiều năm, đã được nhiều thầythuốc thuộc các chuyên khoa khác nhau (mắt, tai - mũi -họng, răng, tâm thần v.v...) điều trị và có khi còn nhò cảthầy xem tướng số, nhưng không mang lại kết quả gì, nênbệnh nhân lâm vào trạng thái thất vọng, mang tâm lýnặng nề như bị y học bỏ rơi. Thực ra, từ thời Thượng cổ y học đã biết về đau và đãtìm nhiều biện pháp để loại trừ đau (nhất là đau đầu) ra4khỏi cuộc sống của con người. Hiện nay trên thế giới có rấtnhiều công trình chuyên nghiên cứu về đau đầu. Ó nhiềunước đã có những phòng khám vạ, những khoa chuyênđiều trị đau đầu và đã có hội nghị quốc tế về phân loạiđau đầu. Các nhà y học trên thế giới đang cô gắng tìm nhữngbiện pháp điều trị đau đầu. về thuốc điều trị đau đầu đếnnay đã có những bước tiến rõ rệt, nhất là các loại thuốcchữa đau đầu căn nguyên mạch máu (Migraine, đau đầutừng chuỗi), đặc biệt là các loại thuốíc hưống tâm thần (vídụ thuốc chống trầm cảm dùng điều trị đau đầu tâm căn),sau đó đến thuốc trấn tĩnh thần kinh. Những biện pháp trị liệu đau đầu cổ truyền dân tộcnhư: châm cứu, bấm huyệt, và các cây - con thuốc, nhữngbài thuốc gia truyền đang được áp dụng, thừa kế, kết hợpvới y học hiện đại ở nhiều nước trên thế giới và ở nước ta. Đau đầu là vấn đề lớn, phức tạp. Tuy nhiên nhữngcông trình nghiên cứu nhiều mặt về vấn đề này đã làmsáng tỏ một phần cơ chế, hình thái, chức năng, đã biết khárõ về các thụ cảm thể, về các đường dẫn truyền, các trungkhu tiếp nhận đau, cũng như các cơ chế trong đau trungương. Các cơ sở khoa học này đã giúp nhiều cho việc chẩnđoán và tìm các biện pháp điều trị đau đầu ngày càng cóhiệu quả hơn. Các cuộc hội thảo chuyên đề về đau đầu: bệnh Horton(1988), bệnh Migraine (1996) tại Khoa Thần kinh Viện103, với sự tham gia của các nhà thần kinh học đầungành, đã xác định tầm quan trọng mang tính thòi sự củađau đầu. Cuốn sách này ra đời nhằm giối thiệu những hiểu biếthiện nay về đau đầu, vối hy vọng giúp các thầy thuốc đa 5khoa, chuyên khoa thần kinh, tâm thần và các chuyênkhoa khác liên quan, cũng như người bệnh trong việc tìmhiểu, nghiên cứu dự phòng và điều trị trong thực hànhhàng ngày. Ngoài ra còn một sô vấn đề có liên quan đếnđau đầu cũng được đề cập đến tro ...