PHÚC MÃN ĐƯỜNG

Trong quan niệm cổ truyền của người Việt, đậm đà ý vị tâm linh, có vấn đề cái “Phúc” của gia đình. Nhà có phúc là ước vọng ngàn đời của dân tộc, là niềm vinh dự nhất của người Việt Nam. Vì lẽ đó, cứ Tết đến xuân về, người ta thường viết chữ Phúc trên một tờ giấy đỏ vuông dán ngoài cửa và xem như là một lá bùa chúc tụng điều may mắn trong năm.Ước vọng đầu năm của hầu hết người dân Việt không thể thiếu chữ “Phúc”. Cụ Nguyễn Công Trứ có đôi câu...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
PHÚC MÃN ĐƯỜNGPHÚC MÃN ĐƯỜNGTrong quan niệm cổ truyền của người Việt, đậm đà ý vị tâm linh, cóvấn đề cái “Phúc” của gia đình. Nhà có phúc là ước vọng ngàn đờicủa dân tộc, là niềm vinh dự nhất của người Việt Nam. Vì lẽ đó, cứ Tếtđến xuân về, người ta thường viết chữ Phúc trên một tờ giấy đỏ vuôngdán ngoài cửa và xem như là một lá bùa chúc tụng điều may mắn trongnăm.Ước vọng đầu năm của hầu hết người dân Việt không thể thiếu chữ“Phúc”. Cụ Nguyễn Công Trứ có đôi câu đối vừa hóm hỉnh nhưngkhông kém phần tinh tế và sâu sắc của hương vị ngày xuân: “Chiều bamươi, nợ réo tít mù, co cẳng đạp thằng “Bần” ra cửa/ Sáng mồng Một,rượu say túy lúy, giơ tay bồng ông “Phúc” vào nhà”. Lại nữa, có mộtcâu chuyện trong dân gian kể rằng: đời vua Gia Long, có người lậpnhiều công trạng được nhà vua hỏi muốn được thưởng gì. Thì người ấythưa rằng: “Hạ thần chỉ xin được một chữ “Phúc” mà thôi”. Vua cườiđáp rằng: “Tiền bạc, chức tước thì ta có thể ban, chứ Phúc thì chỉ cótrời ban mà thôi, cả dòng họ ta chỉ nhờ có chữ Phúc mà vinh hiểnnhiều đời”. Thật vậy, dòng họ Nhà Nguyễn đã lót chữ Phúc vào têncủa mình (vua Gia Long là Nguyễn Phúc Ánh). Và cũng nhờ duyênphúc được thần linh mách bảo, kinh đô Huế đã được chọn ở đất PhúXuân. Trên khắp nước Việt Nam, nhiều địa danh đã chọn chữ “Phúc”:tỉnh Vĩnh Phúc, huyện Phúc Thọ (Hà Tây). Nhiều nhà khá giả khôngchỉ bằng lòng với câu đối có nội dung “Phúc” mà còn mua bộ 3 tượng“Tam đa” Phúc – Lộc – Thọ bày trong nhà quanh năm. Thư pháp Hoa Nghiêm - Khắc gỗ Trần Quốc ÂuChữ “Phúc” là từ Hán Việt, người miền Nam đọc là “phước”. Chữ“Phúc” trong Giáp cốt văn là hình tượng hai bàn tay bưng hủ rượuđứng trước bàn thờ. Như vậy, chữ “Phúc” vốn được xem là điều tốtlành do cầu cúng mà có được. Cho nên, trong Lễ ký, thiên Tế thốngchép như sau: “Người có đức hạnh mà tế lễ thì nhất định được Phúc dotế lễ đem lại. Nhưng đó không phải là Phúc mà thế gian quan niệm.Phúc, có nghĩa là đầy đủ. Đầy đủ là từ dùng để chỉ mọi việc đều thuậnlợi. Không có việc gì là không thuận lợi. Như vậy gọi là đầy đủ”. (Hiềndã chi tế dã, tất thọ kỳ phúc, phi thế sở vị phúc dã. Phúc giả, bị dã. Bịgiả bách thuận chi danh dã. Vô sở bật thuận giả vị chi bị). Theo đó,“Phúc” có nghĩa là “thuận lợi”, “đồng thuận”. “Thuận” có nghĩa là từdưới lên trên, từ trong ra ngoài đều thông suốt, không có gì trở ngại cả.Trên thuận trời đất, dưới thuận vua tôi, dưới nữa thuận cha mẹ, con cái.Đời sống tinh thần bên trong và đời sống vật chất bên ngoài đều thuậnlợi không có gì trắc trở, như vậy gọi là thuận, là đầy đủ là “Phúc. Mộtđiều thật thú vị là câu chúc Tết của người phương Tây thường đề cậpđến: hạnh phúc, sức khỏe và thành đạt, đứng ở góc độ nào đó có sựtương đồng như Phúc, lộc, thọ mà ở phương Đông người ta tâm niệm.Cả Âu, lẫn Á đều đặt “Phúc” lên vị trí hàng đầu, nhưng nếu tìm hiểu kỹthêm một chút thì mới thấy chữ “Phúc” của phương Đông rất rộng lớn,mênh mông và tinh tế. Người Trung Hoa họ chơi chữ bằng cách vẽ haicon dơi đâu cánh lại, ngụ ý là trùng phúc, họ còn vẽ thêm một lúc nămcon dơi biểu tượng cho ngũ phúc (ngũ phúc lâm môn) mà Sách HồngPhạm viết: “Ngũ phúc, nhất viết Thọ, nhị viết Phú, tam viết khangminh. Tứ viết du hảo đức, ngũ viết khảo chung mệnh” (năm phúc: sốngthọ, giàu có, bình an, đức tốt, chết vào tuổi già)Theo Tự điển Khai Trí Tiến Đức thì “Phúc” là điều hay, điều tốt, doviệc làm nhân đức mà ra. Vì vậy, không phải ngẫu nhiên trong tâmthức của người Việt, từ lâu đã quan niệm Phúc bao giờ cũng đi dôi vớiĐức. Thuật ngữ phúc đức luôn gắn liền nhau. Chính điều này đã làmsâu sắc thêm triết lý nhân duyên của nhà Phật và đem lại màu sắc tíchcực cho hai chữ Họa Phúc (Họa vô đơn chí, Phúc bất trùng lai). Phúcdày hay phúc mỏng cũng do chính con người can dự quyết định. ChữPhúc chính là một ân huệ mà con người tự tạo ra qua những hành độngtốt của mình. Nó là những hạt giống tốt được tay người tự gieo trênnhững mảnh đất mà ta thường gọi là Phúc điền (ruộng phước). Do quanniệm họa phúc ở đời là sợi dây gieo nhân gặt quả, nên người Việt Namchú trọng đến việc “làm ơn, làm phước”. Hơn thế nữa, mỗi hành động,việc làm của chúng ta sẽ không những ảnh hưởng đến bản thân ta màcòn lưu lại kết quả cho thế hệ sau. Nhà có phúc là nhà có được cuộcsống bình yên thanh thản, đặc biệt là có hậu vận tốt. Muốn được đứcphải có phúc và ngược lại đức sẽ đem lại phúc, đó là quy luật. Nội dungcủa đức phụ thuộc điều kiện lịch sử, xã hội, văn hóa, tôn giáo,..Ví nhưđức của Nho giáo là ngũ thường, đức của Phật giáo là ngũ giới (nămđiều cấm), đức của Kitô giáo là 10 đều răn của Chúa,..hay Chủ tịch HồChí Minh căn dặn cán bộ phải luôn “Cần kiệm, liêm chính, chí công vôtư”. Dù văn chương chữ nghĩa có khác nhau, nhưng chung quy về Đứcở mỗi dân tộc, mỗi thời đại đều có chung quan niệm nhằm mưu cầu lợiích cho mọi người. Ngày nay, khi kinh tế có chiều khởi sắc, dường nhưngười ta ít đặt, hay lãng quên chữ “Phúc” trong mối quan hệ với “đức”hay “thiện” ...