Quá trình đông máu Nhóm máu và sự truyền máu

Lịch sử Từ năm 1895, Bordet bằng các thực nghiệm của mình đã chứng minh được rằng huyết tương của loài vật này có khả năng làm cho hồng cầu của loại vật khác bị ngưng kết lại.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Quá trình đông máu Nhóm máu và sự truyền máu Quá trình đông máuNhóm máu và sự truyền máuMÁU VÀ SỰ TRUYỀN MÁUI. Lịch sửTừ năm 1895, Bordet bằng các thựcnghiệm của mình đã chứng minh đượcrằng huyết tương của loài vật này có khảnăng làm cho hồng cầu của loại vật khácbị ngưng kết lại.Năm 1900, Landsteiner và các cộng sựqua các công trình nghiên cứu cũng đãcho thấy ngay trong cùng 1 loài vật cũngđã xảy ra hiện tượng ngưng kết khi đemtrộn hồng cầu của cá thể này với huyếttương của cá thể khác. Từ đó Landsteinerđã tìm ra các kháng nguyên và kháng thểđặc hiệu của các nhóm hồng cầu trongmáu người và một số động vật.II. Nhóm máu1. Hệ thống nhóm máu ABONguyên nhân xảy ra hiện tượng ngưngkết: qua nhiều công trình nghiên cứungười ta đã thấy trên màng của hồng cầucó các ngưng kết nguyên (NKN) A và Btác động như một loại kháng nguyên.Trong huyết tương lại có các ngưng kếttố (NKT) alpha và beta tác động như mộtkháng thể. Hiện tượng ngưng kết sẽ xảyra khi các NKN gặp các NKT tươngứng. Dựa vào sự có mặt của các NKN vàNKT ở màng hồng cầu và huyết tương,người ta đã xác định được 4 nhóm máucơ bản:- Nhóm máu O (I) trên màng hồng cầukhông có NKN còn trong huyết tương thìcó cả NKT alpha và beta- Nhóm máu A (II) trên màng hồng cầucó NKN A còn trong huyết tương cóNKT beta- Nhóm máu B (III) trên màng hồng cầucó NKN B còn trong huyết tương cóNKT alpha- Nhóm máu AB (IV) trên màng hồngcầu có cả NKN A và B, còn trong huyếttương thì không có NKT nào cảCó 2 gen nằm trên 1 cặp NST để quyđịnh nhóm máu ABO nhưng có đến 3alen quy định nhóm máu, là O, A, B. Vìthế sẽ có 6 kiểu kết hợp của các alen làOO (quy định nhóm máu O), OA và AA(quy định nhóm máu A), OB và BB (quyđịnh nhóm máu B) và AB (quy địnhnhóm máu AB). Do vậy nhóm máu cókhả năng di truyền và được ứng dụngtrong ngành pháp y và y học để xác địnhnhóm máu.Khi truyền nhầm nhóm máu, hay nói mộtcách khác, NKT alpha hoặc beta gặpNKN A hoặc B thì sẽ xảy ra quá trìnhngưng kết. Do đó các trường hợp sauxảy ra ngưng kết:+ Hồng cầu nhóm máu A gặp huyếttương nhóm máu B+ Hồng cầu nhóm máu B gặp huyếttương nhóm máu A+ Hồng cầu nhóm máu AB gặp huyếttương nhóm máu A hoặc B hoặc O+ Hồng cầu nhóm O không bị huyếttương nhóm máu nào làm ngưng kết cảLưu ý rằng mỗi NKT có thể gắn vào 2hoặc 10 hồng cầu và làm cho hồng cầudính lại với nhau kết thành một khối. Cácđám hồng cầu nàu bịt kín những mạchmáu nhỏ trong hệ tuần hoàn. Trong vàigiờ hoặc vài ngày tiếp theo, các đại thựcbào sẽ phá hủy các hồng cầu ngưng kếtvà giải phóng Hb vào huyết tương.Đôi khi ngay sau khi truyền nhầm nhómmáu, hồng cầu sẽ bị vỡ trong máu lưuthông, do các kháng thể trong máu lưuthông hoạt hóa hệ thống bổ thể, hệ thốngbổ thể giúp giải phóng các enzim làm vỡmàng hồng cầu. Tuy nhiên hiện tương vỡhồng cầu ngay lập tức thường ít gặp hơnlà ở tan máu chậm sau khi ngưng kếthồng cầu.2. Hệ thống nhóm máu RhNăm 1940, Landsteiner và Wiener quacác công trình nghiên cứu của mình đãcho thấy: khi lấy máu của loài khỉ vàngMacacus rhesus tiêm vào thỏ nhiều lần,kết quả là máu thỏ đã hình thành một hệthống miễn dịch với hồng cầu của máuloài khỉ vàng. Sau đó lại lấy huyết thanhcủa máu thỏ đã được miễn dịch trộn đềuvới máu của khỉ vàng và cả máu người,người ta nhận thấy rằng huyết thanh củaloài khỉ vàng có khả năng làm ngưng kếthồng cầu của khỉ vàng và cả hồng cầucủa máu người đã thử. Kháng nguyênphát hiện được gọi là yếu tố Rh. Nhữngngười có yếu tố Rh gọi là Rh+, không cóthì gọi là Rh-. Nếu truyền máu của ngườicó Rh+ cho người có Rh- thì sẽ xảy rangưng kết vì máu của người Rh- sẽ sảnsinh ra một loại kháng thể đặc biệt chốngRh+.Kháng thể chống Rh+ không có sẵn tronghuyết tương như alpha và beta của máumà chỉ được hình thành ở những ngườiRh- sau khi nhận được nhiều lần 1 lượngmáu Rh+. Kháng thể phát triển chậm,khoảng 2 - 3 tháng sau khi nhận máuRh+ mới phản ứng. Khi đã được tạo rathì tính miễn dịch sẽ được tồn tại nhiềunăm. Do đó, nếu 1 người Rh- chưa hềtiếp xúc với máu Rh+ thì việc truyền máusẽ không gây 1 phản ứng tức thời nào.Tuy nhiên nếu lần sau họ lại được truyềnmáu Rh+ có thể xảy ra tai biến nghiêmtrọng như ở hệ thống ABO.Hội chứng tăng nguyên hồng cầu ở bàothaiĐây là một bệnh của bào thai và trẻ sơsinh, đặc trưng bởi sự ngưng kết hồngcầu tiến triển và sau đó các hồng cầu nàysẽ bị thực bào. Trong hầu hết trường hợp,người mẹ là Rh- và bố là Rh+, đứa trẻđược di truyền nhóm máu Rh+ từ bố.Yếu tố Rh của thai nhi sẽ khuếch tán quanhau thai sang cơ thể mẹ. Ở mẹ sẽ xuấthiện kháng thể chống Rh+ và kháng thểsẽ khuếch tán qua nhau thai vào máu củathai nhi để gây ngưng kết hồng cầu.Thường thì ở lần mang thai đầu, lượngkháng thể chống Rh+ còn ít không đủ đểgây nguy hiểm cho thai nhi nhưng ở lầnmang thai sau lượng kháng thể đã tănglên rất nhiều và gây nguy hiểm.Kháng thể chống Rh+ khuếch tán vàomáu của bào thai, gây ngưng kết hồngcầu của thai, sau đó hồng cầu sẽ bị vỡ ra,giải phón ...