Quá trình hình thành và phát triển của loại hình tác giả nhà nho ẩn dật Việt Nam

Sự xuất hiện của các tác giả nhà nho ẩn dật làm phong phú cho các kiểu loại tác giả, đồng thời góp phần đáng kể vào việc thúc đẩy sự phát triển của văn học Trung đại. Bài viết phân chia quá trình phát triển của loại hình tác giả nhà nho ẩn dật thành bốn giai đoạn. Ở mỗi giai đoạn có chỉ ra những đặc trưng trong cơ sở hình thành, tác giả tiêu biểu và một số nội dung chính trong sáng tác văn chương của họ.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Quá trình hình thành và phát triển của loại hình tác giả nhà nho ẩn dật Việt Namlª v¨n tÊn khoa häc nh©n v¨n  QU¸ TR×NH H×NH THµNH Vµ PH¸T TRIÓN CñA LO¹I H×NH T¸C GI¶ NHµ NHO ÈN DËT VIÖT NAM lª v¨n tÊn * Tãm t¾t: Sù xuÊt hiÖn cña c¸c t¸c gi¶ nhµ nho Èn dËt lµm phong phó cho c¸c kiÓu lo¹i t¸c gi¶,®ång thêi gãp phÇn ®¸ng kÓ vµo viÖc thóc ®Èy sù ph¸t triÓn cña v¨n häc Trung ®¹i. Bµi viÕt ph©n chiaqu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña lo¹i h×nh t¸c gi¶ nhµ nho Èn dËt thµnh bèn giai ®o¹n. ë mçi giai ®o¹n cã chØra nh÷ng ®Æc trng trong c¬ së h×nh thµnh, t¸c gi¶ tiªu biÓu vµ mét sè néi dung chÝnh trong s¸ng t¸cv¨n ch¬ng cña hä. Tõ khãa: Lo¹i h×nh t¸c gi¶, t¸c gi¶ nhµ nho Èn dËt, v¨n häc trung ®¹i ViÖt Nam. Ngµy nhËn bµi: 27/5/2013; Ngµy duyÖt ®¨ng bµi: 15/8/2013 Cã thÓ hiÓu, t¸c gi¶ nhµ nho Èn dËt bao Giai ®o¹n nµy diÔn ra tõ kho¶ng cuèigåm: hoÆc lµ nh÷ng t¸c gi¶ nhµ nho ®i ë thÕ kû XIII ®Õn hÕt thÕ kû XIV. §©y lµÈn suèt ®êi; hoÆc lµ nh÷ng t¸c gi¶ nhµ nho thêi kú mµ x· héi phong kiÕn ViÖt Nam ®·cã mét qu·ng thêi gian trong cuéc ®êi cña tr¶i qua mét thêi k× dµi trong x©y dùng vµhä ®i ë Èn vµ qu·ng thêi gian ®ã cã ý nghÜa ph¸t triÓn. Nhµ Lý, ®Æc biÖt lµ nhµ TrÇn®èi víi cuéc ®êi vµ s¸ng t¸c v¨n ch¬ng ®· gãp phÇn to lín ®a x· héi phong kiÕncña hä. §©y lµ lo¹i h×nh t¸c gi¶ h×nh ®¹t tíi mét tr×nh ®é ph¸t triÓn rùc rì.thµnh vµ ph¸t triÓn gÇn nh song song víi ChÝnh trÞ x· héi æn ®Þnh, xuÊt hiÖn nhiÒulo¹i h×nh t¸c gi¶ nhµ nho hµnh ®¹o trong minh qu©n, tíng lÜnh, quan l¹i tµi trÝ,lÞch sö v¨n ch¬ng Nho gi¸o ViÖt Nam thao lîc, khoan hßa vµ nh©n ¸i. §êi sèngthêi Trung ®¹i, tõ cuèi thÕ kØ XIII ®Õn hÕt vËt chÊt vµ tinh thÇn cña nh©n d©n theothÕ kØ XIX. Víi kho¶ng s¸u thÕ kØ Êy, lo¹i ®ã mµ ®îc n©ng cao. §©y còng lµ thêi k×h×nh t¸c gi¶ nhµ nho Èn dËt ®· cã mét qu¸ phôc hng v¨n hãa nghÖ thuËt, c¸c cuéctr×nh vËn ®éng, ph¸t triÓn kh«ng ngõng chiÕn tranh vÖ quèc vÜ ®¹i th¾ng lîi ®· t¹ovµ ®¹t ®îc mét sè thµnh tùu v¨n ch¬ng ra mét luång sinh khÝ t¬i míi cho c¶ x·®¸ng kÓ. Bµi viÕt kh¶o s¸t vµ ph©n chia héi, ®Êt níc. §iÒu t¹o nªn c¶m høng chñqu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña ®¹o trong v¨n häc lµ ngîi ca d©n téc, triÒulo¹i h×nh t¸c gi¶ nµy thµnh bèn giai ®o¹n. ®¹i, ®Êt níc, ngîi ca nh÷ng anh hïng x¶ë mçi giai ®o¹n, chóng t«i ®Òu chØ ra th©n v× nghÜa lín. V¨n häc v¬n tíi kh¼ngnh÷ng ®Æc trng trong c¬ së h×nh thµnh ®Þnh d©n téc, triÒu ®¹i, kh¼ng ®Þnh søct¸c gi¶ tiªu biÓu vµ mét sè néi dung chÝnh m¹nh céng ®ång, d©n téc nãi chung.(*)trong s¸ng t¸c cña hä. 1. Giai ®o¹n h×nh thµnh lo¹i h×nht¸c gi¶ nhµ nho Èn dËt (*) TS, Häc viÖn Khoa häc x· héi.Sè 5-2013 Nh©n lùc khoa häc x· héi 43qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn... Tuy nhiªn, bªn c¹nh c¸i chung ®ã kh«ng mang l¹i h¹nh phóc cho nh©n d©n.kh«ng thÓ kh«ng nãi tíi c¸i riªng ë nh÷ng Hai t¸c gi¶ tiªu biÓu cho giai ®o¹n h×nhgãc c¹nh, ng¶ rÏ, dÞ biÖt, nh÷ng th©n phËn thµnh lµ Chu V¨n An vµ TrÇn Nguyªnvµ c¶nh ngé c¸ nh©n. Cïng víi nh÷ng §¸n. Hä ®Òu lµ nh÷ng nh©n c¸ch u tó, v×nh©n c¸ch thµnh ®¹t trong ho¹n lé lµ v« sè d©n, v× níc, víi ho¹n lé cã thÓ gäi lµ hanhnh÷ng nh©n c¸ch kh¸c cha hoÆc kh«ng cã th«ng. Hä lui vÒ ë Èn khi ®· thùc hiÖndÞp kh¼ng ®Þnh tµi n¨ng, t©m huyÕt. Thêi ®îc Ýt nhiÒu nh÷ng dù ®Þnh trong cuécv·n TrÇn, triÒu ®¹i phong kiÕn b¾t ®Çu sa ®êi. V× thÕ, mÆc dï lµ bÊt ®¾c chÝ nhngsót, tÇng líp vua quan dÇn dÇn béc lé th¬ ca cña Chu V¨n An vµ TrÇn Nguyªnnh÷ng mÆt tiªu cùc. §iÒu ®ã khiÕn cho §¸n kh«ng thÓ hiÖn nh÷ng day døt,nh÷ng nh©n c¸ch u tó ®¬ng thêi tá ra nh÷ng ®au khæ tét cïng cña nh÷ng chÝbÊt b×nh, thÊt väng, ch¸n n¶n. Theo chóng nguyÖn kh«ng thµnh nh trong s¸ng t¸ct«i, ®©y lµ nguyªn nh©n chÝnh dÉn ®Õn cña nh÷ng nhµ nho Èn dËt ë c¸c giai ®o¹nviÖc mét sè nhµ nho lui vÒ sèng Èn dËt. sau. Khi lùa chän cuéc sèng Èn, hä ®· t×mCuèi thÕ kØ XIV, trong v¨n häc h×nh thµnh tíi mét m«i trêng sèng biÖt lËp, t¸ch biÖtmét xu híng t tëng (dï cha ph¶i lµ vÒ kh«ng gian, kho¶ng c¸ch ®Þa lÝ so víichñ ®¹o) thÊt väng, buån ch¸n vµ v¨n häc cuéc sèng chèn cung ®×nh, víi cuéc sèngphÇn nµo b¾t ®Çu híng tíi hiÖn thùc x· nh©n d©n, víi x· héi. Ph¬ng híng lùahéi, ®êi sèng cña nh©n d©n, më ra khuynh chän kh«ng gian m«i trêng sèng, Èn dËthíng nh©n ®¹o chñ nghÜa - dêng nh cã tÝnh chÊt thÓ nghiÖm nµy sÏ ®îc tiÕp®©y ...