Quản trị dân gian đi vào quên lãng?

Dường như ta đã quên một điều: những đúc kết tồn tại hàng trăm năm trong dân gian rất phù hợp với đặc tính và văn hóa của người dân sống trong quá khứ và trên miền đất nuôi dưỡng những tinh hoa dân gian.Ở phương Tây, quản trị đã thành một ngành khoa học lâu đời. Từ quản trị đỉnh cao như vận hành nhà nước, thể chế đến cấp thấp hơn ở các doanh nghiệp đa quốc gia, hoặc thấp hơn nữa như tại các doanh nghiệp nhỏ, người phương Tây lúc nào cũng có các phương pháp...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Quản trị dân gian đi vào quên lãng?Quản trị dân gian đi vào quên lãng?Dường như ta đã quên một điều: những đúc kết tồn tại hàng trăm nămtrong dân gian rất phù hợp với đặc tính và văn hóa của người dân sốngtrong quá khứ và trên miền đất nuôi dưỡng những tinh hoa dân gian.Ở phương Tây, quản trị đ ã thành một ngành khoa học lâu đời. Từ quản trịđỉnh cao như vận hành nhà nước, thể chế đến cấp thấp hơn ở các doanhnghiệp đa quốc gia, hoặc thấp hơn nữa như tại các doanh nghiệp nhỏ, ngườiphương Tây lúc nào cũng có các phương pháp và nguyên tắc quản trị hết sứcbài bản.Còn ở ta, vẫn nghe lắm than vãn rằng quản trị còn b ừa lắm. N ên những thế hệdoanh nhân mới rất ưa thích các khóa học về khoa học quản trị từ trời Tây.Nhưng không có nghĩa là chúng ta không có những tinh hoa quản trị được đúckết từ nền văn minh lúa nước của riêng mình. Ít nhiều dựa trên những đúc kếtấy mà có những anh hùng áo vải dựng nên cả một đế chế kéo dài hàng trămnăm, có những doanh nghiệp bản xứ giàu nghiêng ngả kinh thành.Có lẽ thăng trầm lịch sử khiến cho cái mạch kinh nghiệm quản trị dân gian bịquên lãng. Và dường như ta đã quên một điều: những đúc kết đ ã tồn tại cảtrăm hoặc hàng trăm năm trong dân gian tức là rất phù hợp với đặc tính vàvăn hóa của người dân sống trong quá khứ và trên miền đất nuôi dưỡngnhững tinh hoa dân gian ấy.Giống như mọi nơi khác trên thế giới, các doanh nghiệp VN thường bắt đầutừ một nhóm người hoặc là b ạn bè ho ặc là gia đình. Cái nhóm người thânquen đấy rồi sẽ phải trải qua một cuộc tự phẫu đau đớn trước khi chuyển mìnhtừ một tổ chức nhỏ và giàu tiềm năng qua một thể chế văn minh hơn để rồitrỗi dậy thành một đế chế lớn.Rất hiếm khi các cá nhân hạt giống đầu tiên của “tổ chức” lại phân ngôi thứngay từ lúc bắt đ ầu nên chuyện “nồi da nấu thịt” rất có thể xảy ra với bất cứ tổchức doanh nghiệp nào có tính gia đình nếu như họ thật sự muốn chuyểnmình nhảy sang đẳng cấp mới.Phân đ ịnh vai trò của người chủ sở hữu với người điều hành bị lẫn vào tôn titrật tự xác lập sẵn từ chuẩn mực xã hội giàu chất nông nghiệp. Quyền quyếtđịnh và quyền được chịu trách nhiệm (và qua đó là ăn chia lợi nhuận) bị lẫnvào tính cộng đồng nhỏ. Tính minh bạch và phong cách chuyên nghiệp gầnnhư không có chỗ để tồn tại khi lợi nhuận và chế độ được phân chia dựa theocảm tính “chín bỏ làm mười”…Thế nhưng vẫn tồn tại một cái khung cực kỳ chuẩn và phù hợp với văn hóahợp tác của xứ ta. Có thể kể đến một giá trị cốt lõi của văn hóa doanh nghiệpkiểu lúa nước: “Ăn trông nồi ngồi trông hướng”. N ếu tuân thủ cái tôn ti trật tựtrong điều hành doanh nghiệp (bạn hữu hoặc gia đình làm chủ) với cái sự nhìnvào nồi (để định lượng phần mình nên xơi) và trước khi ngồi xuống phải biếtcái hướng nào hợp với vị thế của mình, thì cái giá phải trả cho chuyển đổi cơcấu (để phát triển) sẽ bớt đắt đi rất nhiều. Đặc biệt là cái nồi cái hướng thayđổi theo thời gian.Sự chuyển đổi cấu trúc thượng tầng của tổ chức doanh nghiệp ngoài việc phảitự trả giá đắt cho phẫu thuật tận gốc rễ với mong muốn chuyển mình lên đẳngcấp mới thường phải mượn tay người ngo ài, ngày nay ta gọi là thuê tư vấn, ẩntrong câu “Dao sắc không gọt được chuôi”.V ề quy tắc ứng xử hay thái độ cần phải có của cá nhân với tổ chức doanhnghiệp, dù là chủ hay điều hành, làm làm thuê hay quản lý, dân gian cũng đãcó đúc kết: “Ăn cây nào rào cây đấy”. Với cốt lõi và tâm lý hành xử như vậy,mỗi cá nhân trong tổ chức sẽ tự động đối xử với tổ chức của mình, đối tác củamình ở cấp độ chuyên nghiệp: luôn nỗ lực tối đa để đóng góp và bảo vệ tổchức của mình.Phong cách quản trị và chiến lược kinh doanh của doanh nhân đồng bằng lúanước ngày xưa thực dụng hơn chúng ta ngày nay nhiều. Họ chấp nhận và kiênnhẫn với may rủi: “Trăm bó đuốc phải được một con ếch”. Họ phớt lờ các kếho ạch hoành tráng và vô ích: “Trăm voi không được bát nước xáo”. Họ đềcao vai trò và kỹ năng của cấp lãnh đạo chịu trách nhiệm triển khai: “Mộtngười lo bằng kho người làm”…Đồng vốn lúc nào cũng quan trọng, nhưng dòng tiền còn quan trọng hơn vìthiếu vốn có thể vay, dòng tiền yếu có thể làm người ta vỡ nợ. Quản trị dòngtiền là nghệ thuật của các giám đốc tài chính thời nay, còn doanh nhân dângian thời xưa chỉ nói đ ơn giản thế này: “Công nợ trả dần, cháo nóng húpquanh”. Không còn gì thấm thía hơn khi so việc quản lý đồng tiền với hìnhảnh húp quanh miệng bát cháo nóng vào cái lúc đang rất đói.Khởi nghiệp là gian nan, vừa làm vừa “dò đường qua suối”, doanh nghiệp dângian đ ứng vững đôi khi là nhờ lạc quan và kiên định: “Thua keo này, bày keokhác”. Vậy nên, dù là người đi làm công, làm q uản lý hay làm chủ, ta đều biếtkhó khăn kinh tế đang vây bọc. Nhưng “Chớ thấy sóng cả mà ngã tay chèo”,những điều tốt đẹp vẫn nằm ở phía trước. ...