Quyển Đệ Thập Tứ - An nam chỉ lược

Học Hiệu Triệu-Đà làm vua Nam-Việt, mới lấy thi, lễ giáo-hóa nhân-dân một ít. Cuối đời Tây-Hán, Tích Quang cai-trị Giao-chỉ Nhâm-Diên cai trị Cửu-Chân, dựng nhà học-hiệu, dạy dân noi theo nhân nghĩa. Thời Hán, Đường, thường cống những người tiến-sĩ minh-kinh (những người học hành thông-thái) như bọn Lý-Cấm, Trương-Trọng, KhươngCông-Phụ, ... Đến đời Tống, An-nam lập thành Quốc-Gia, họ Lý đặt phép khoa-cử ba năm một kỳ thi, lấy trạng-nguyên, bảng-nhãn, Thái-hoa-lang, thành ra điển-lệ. Những người thi đậu được ban cấp áo mão, võng ngựa vinh-qui . ...
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Quyển Đệ Thập Tứ - An nam chỉ lược Quyển Đệ Thập Tứ - An nam chỉ lượcHọc HiệuTriệu-Đà làm vua Nam-Việt, mới lấy thi, lễ giáo-hóa nhân-dân một ít. Cuốiđời Tây-Hán, Tích Quang cai-trị Giao-chỉ Nhâm-Diên cai trị Cửu-Chân,dựng nhà học-hiệu, dạy dân noi theo nhân nghĩa.Thời Hán, Đường, thường cống những người tiến-sĩ minh-kinh (nhữngngười học hành thông-thái) như bọn Lý-Cấm, Trương-Trọng, Khương-Công-Phụ, ... Đến đời Tống, An-nam lập thành Quốc-Gia, họ Lý đặt phépkhoa-cử ba năm một kỳ thi, lấy trạng-nguyên, bảng-nhãn, Thái-hoa-lang,thành ra điển-lệ. Những người thi đậu được ban cấp áo mão, võng ngựavinh-qui .Quan-ChếTừ nhà Đinh trở về sau, mới chịu vương-tước của nhà Tống gia-phong.Nhưng ở trong nước tự đặt danh-hiệu, bắt chước việc cũ của Triệu-Đà, tựphong trong nước có vương, hầu; đặt quan có chánh, có tiếp, cũng giốngnhư phẩm và tòng vậy.Vương Tự-vươngVương Tự-vươngThượng-Hầu HầuTiếp hầu (sau tước Hầu một bậc)Nội-Minh-Tự (các quan hầu cận thêm chữ Nội lên trên)Minh-tự Tiếp-Minh-TựNội-đại-liêu-ban Đại-liêu-banĐại-liêuThân-vương-ban (danh tước của thân thuộc vua)Nội-ký-ban Ký-banNội-Chư Vệ Chư-Vệ(trên đây xen lẫn cả văn cả võ)Văn: Nội-viên-ngoại-lang Viên-ngoại-langVõ: Nội-lang-tướng Lang-tướngVăn: Nội-lệnh-thư-gia Lệnh-thư-giaVõ: Nội-thượng-ban Thượng-banVõ: Nội-thượng-chế Thượng-chếVõ: Nội-Cung-phụng Cung-phụngVõ: Nội-Thị-Cầm Thị-CầmVăn: Hiệu-thư-lang, quyền miễn cung-hậu thư-xá. (chữ xá có chỗ viết chữgia).Võ: Nội-trực-điện Trực-điệnVăn: Cung-hậu xá-nhân Thư-XáVăn: Xá-nhân Sư-ÔngVõ: Tá-chức Tá-chức-quanVăn: Đô-tào Binh-tàoTể-thần tiếm-hiệuThái-Sư Thái-uý-bình-chương-sựThái-phó Thái-bảoPhụ-quốc Thiếu-sưThiếu-bảo Thiếu-phóTả, Hữu-bộc Tham-tri-chính-sựVõ-SoáiĐô-Nguyên-Soái Tiết-Độ-sứĐại-tướng-quân Phó-nguyên-soáiPhó-Tiết-độ Phó-tướng-quân(Mấy chức trên nầy, chỉ dùng người tông-tộc nhà vua)Nội-điện-tiền-chỉ-huy-sứ Chiêu-thảo-sứThiên-tướng Tỳ-tướngVăn-ChứcNgự-sử-đài-quan Hàn-lâm-viện-quanKiểm-pháp-quan An-Vũ-SứThượng-Thư Đông-Thượng-Các-Môn sứAn-Vũ-phó-sứTam-ty-viện quan-nhân tức là nơi xử kiện tụng)1. Tuyên-thanh2. Túc-hiến3. Hình-chánhAn-Vũ-Ty quan-nhân.Cận-Thị-QuanNhập-nội phán-thủ-hầu (quản lãnh các quan hầu cận).Thượng-phẩm-hầu.Thượng-phẩm minh-tự.Thượng-phẩm đại-liêu-quan-ban.Thượng-phẩm phụng-ngự Trung-phẩm phụng-ngựHạ-phẩm phụng-ngự Thị-vệ-nhân hỏa-đầuThị-vệ-nhân dũng-thủ Thị-vệ-nhânPhân-quyền-nhânThái-sư Thái-uý nha đô-quan (tức là những chức phụ, lấy các viên Minh-tựsung vào).Vương-hầu-gia-hành-khiển (quyết-vệ, nội-thị)Vương-hầu-nha-quản-giáp (cũng giống chức hành-khiển, một văn-chức, mộtvũ-chức, đều có đặt quản-hầu).Phương-TrấnThượng-lộ trại-chủ (lấy các quan hầu và Minh-tự làm chức ấy).Phó trại-chủ (tục gọi là Hành-Khiển hay Thượng-thư, lấy các quan Minh-Tự,Đại-liêu làm chức ấy).Tri-châu Quan-sátSát-hải Áp-ngục-quanTrấn-ÁtThể-tập hương-ấp quan (quan làng, đời đời kế tập)Quản-giáp (Có thượng, trung, hạ, ba bậc, lấy các quan đại-liêu, lang-tướnglàm chức ấy).Đại-Toát Tiểu-ToátChủ-đôPhán-cung(Học-quan, dùng các học-sĩ thi hỏng làm, để dạy học-trò).Tăng-Quan (Chức sắc nhà chùa)Quốc-sư Tăng-thốngTăng-lục Tăng-chínhĐại-hiền-quanĐạo-Quan (Chức sắc các thầy pháp)Đạo-Lục Uy-nghiĐô-quanChương-phục (áo mão phẩm phục)(phủ-phất, đại-phấn, hoa-trùng: những thẻ như con trùng kết trên mão.Tổ thọ: lụa thắt lưng.Thùy bội: những viên ngọc đeo lòng thòng.Phương-tâm: tấm phụ tâm vuông dính trước ngực áo.Khúc-lĩnh: cổ áo tràng.Miễn-lưu: dãi tua đính ở mão, đều hơi giống Trung-quốc).Quốc-chủ đội mão Bình-thiên, mão Quyển-vân hay mão Phù-dung, mặc áocổn-y, đeo đai lưng Kim-Long, cổ áo đính là trắng hay bông trắng kết lại,khăn kết tua vàng và ngọc châu, phủ tấm vuông, tràng áo cong, tay cầmngọc khuê. Lúc khánh lễ, chịu bề tôi lạy mừng.Mão của tước vương chia ra ba bậc, tước hầu hai bậc, Minh-Tự một bậc, gọilà mão Củng-thần, ở trên có dính con ong, con bướm bằng vàng, lớn nhỏ sưadày tùy theo cấp bậc. Thân-vương mặc áo Tiêu kim-tử-phục (áo tía thêukim-tuyến), Hầu, Minh-tự mặc áo phượng-ngư-tú-phục (áo thêu chim-phượng,cá). Từ đại-liêu-ban trở xuống mặc áo cổn, đội mão miễn, đều cócấp bậc (văn ban thêm con cá vàng). Viên-ngoại-lang, Lang-tướng đội mãomiển Kim-ngân-gián-đạo (vàng bạc xen nhau). Lệnh-thư-xá đến Văn-hiệu-thư-lang (thượng-chế, thị-cấm) đều đội mão miễn bằng bạc. Mão miễn đại lễmới dùng đến, thường lễ chỉ đội khăn và mặc áo tía, các chức Cung-hầu,Thư-Xá-Ông được mặc. Đai lưng bằng da tê hay bằng vàng tuỳ theo phẩmtrật, hốt đều bằng ngà voi. Bọn chức-quan, tá-chức đều đội khăn, mặc áo tía,thắt đai xéo, không cầm hốt, chắp tay lạy quốc -chủ. Bình thường ở nhà độikhăn tàu, thường phục chuộng màu trắng, người trong nước ai mặc đồ trắng,cho là tiếm-chế, ...