Rèn luyện cho sinh viên kĩ năng xử lí tình huống trong dạy học thực hành thí nghiệm sinh học ở trường trung học phổ thông

Kết quả nghiên cứu của đề tài cho thấy, cách thức để rèn luyện kĩ năng XLTH cho sinh viên là sự kết hợp một cách có hiệu quả quá trình dạy học thực hành ở các môn khoa học cơ bản và các môn nghiệp vụ ở trong trường sư phạm; giải pháp để rèn luyện cho sinh viên là dựa trên cơ sở các tình huống thu nhận được, giảng viên thiết kế thành các bài tập tình huống để đưa vào quá trình dạy học.
Nội dung trích xuất từ tài liệu:
Rèn luyện cho sinh viên kĩ năng xử lí tình huống trong dạy học thực hành thí nghiệm sinh học ở trường trung học phổ thông VJE Tạp chí Giáo dục, Số 484 (Kì 2 - 8/2020), tr 44-48 ISSN: 2354-0753 RÈN LUYỆN CHO SINH VIÊN KĨ NĂNG XỬ LÍ TÌNH HUỐNG TRONG DẠY HỌC THỰC HÀNH THÍ NGHIỆM SINH HỌC Ở TRƯỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG 1Trường Đại học Sư phạm - Đại học Huế; Phan Đức Duy1,+, Trường Đại học Sài Gòn 2 Lê Minh Đức2 +Tác giả liên hệ ● Email: duy1264@gmail.com Article History ABSTRACT Received: 06/7/2020 During the implementation and teaching of high school biological Accepted: 23/7/2020 experiments, students and teachers always encounter situations that require Published: 20/8/2020 them to have the skills to handle those situations. In training, in order to practise the skills of handling situations for students, it is necessary to identify Keywords suitable ways and measures. The research results show that the way to practise Biological experiments, case- students problem-solving skills is an effective combination of practical study exercises, problem- teaching in basic sciences and professional subjects in pedagogy school. The solving, problem-solving solution to train students is based on the obtained situations, teachers design skills. into case exercises to be included in the teaching process.1. Mở đầu Trong quá trình dạy học thực hành thí nghiệm (THTN) sinh học ở trường THPT, giáo viên thường xuyên gặpphải những tình huống. Các tình huống này rất đa dạng, có thể xuất hiện ít hoặc nhiều tùy vào từng thí nghiệm cụthể. Nếu giáo viên không chủ động dự đoán phương án xử lí một cách thấu đáo, sẽ ảnh hưởng đến hiệu quả giảngdạy thí nghiệm. Để làm được điều đó thì người dạy phải có kĩ năng xử lí tình huống (XLTH) một cách thành thạo.Thực tế cho thấy, trong quá trình đào tạo, thời gian rèn luyện kĩ năng XLTH khi dạy học THTN cho sinh viên khôngnhiều. Vì vậy, việc thu thập, xây dựng và cung cấp các tình huống thực tế hoặc giả định giúp rèn luyện cho sinh viênsư phạm kĩ năng XLTH trong dạy học THTN là rất cần thiết, góp phần nâng cao tay nghề cho giáo viên sinh học,tăng cường hiệu quả dạy và học THTN ở trường phổ thông, đáp ứng yêu cầu dạy học chương trình giáo dục phổthông mới. Để làm được điều đó, chúng tôi sử dụng phương pháp phân tích, tổng hợp, phân loại và hệ thống hóa lí thuyết đểxác định cách thức và giải pháp rèn luyện kĩ năng cho sinh viên. Kết quả nghiên cứu cho thấy, cách thức để rèn luyệnkĩ năng XLTH cho sinh viên là sự kết hợp một cách có hiệu quả quá trình dạy học thực hành ở các môn khoa học cơbản và các môn nghiệp vụ ở trong trường sư phạm; giải pháp để rèn luyện cho sinh viên là dựa trên cơ sở các tìnhhuống thu nhận được, giảng viên thiết kế thành các bài tập tình huống để đưa vào quá trình dạy học.2. Kết quả nghiên cứu2.1. Cách thức rèn luyện cho sinh viên kĩ năng xử lí tình huống trong dạy học thực hành thí nghiệm Quá trình giải quyết tình huống trong dạy học THTN của sinh viên thực chất là quá trình tư duy sư phạm, dựatrên nền tảng kiến thức khoa học cơ bản kết hợp lí luận dạy học. Qua tìm hiểu chúng tôi nhận thấy, tình huốngtrong dạy học THTN nảy sinh trong tất cả các khâu: Chuẩn bị thí nghiệm, tiến hành thí nghiệm, giảng dạy thínghiệm. Các tình huống này thường có các dạng sau: - Tình huống xuất phát từ ý tưởng xây dựng một thí nghiệmmới như: Đặt mục tiêu, xây dựng giả thiết khoa học, lựa chọn mẫu vật, bố trí thí nghiệm, dự đoán kết quả, phântích thí nghiệm, đánh giá kết quả thí nghiệm; - Tình huống trong thao tác tiến hành thí nghiệm như: Xử lí mẫu vật;sử dụng hóa chất, dụng cụ, thiết bị; - Tình huống xảy ra khi tổ chức giảng dạy thí nghiệm; - Tình huống trong thaotác xử lí các sự cố an toàn phòng thí nghiệm; - Tình huống xảy ra khi giáo viên tiến hành cải tiến thí nghiệm(Nguyễn Thị Kim Liên, 2011). Như vậy, các tình huống xuất hiện rất đa dạng và phong phú, có thể xảy ra tại mọi thời điểm trước, trong và saukhi tiến hành giảng dạy thí nghiệm. Cần chú trọng rèn luyện kĩ năng XLTH trong quá trình đào tạo thông qua cáchọc phần khoa học cơ bản cũng như các học phần phương pháp dạy học trong trường sư phạm. Vai trò của chươngtrình đào tạo giáo viên trong việc rèn luyện kĩ năng XLTH cho sinh viên được thể hiện thông qua sơ đồ 1. 44 VJE Tạp chí Giáo dục, Số 484 (Kì 2 - 8/2020), tr 44-48 ISSN: 2354-0753 ...